Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
змата́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Матаючы, звіць у клубок, маток; наматаць на што‑н. Зматаць пражу ў клубок. Зматаць дрот. □ [Цясляр] падняў шнур з зямлі, хацеў, відаць, звязаць, але зматаў і адкінуў у бок.Ракітны.
2. Матаючы, зняць з чаго‑н.; разматаць. Зматаць бінт з пальца.
•••
Зматаць вулачкі (вуды) — спешна пакінуць якое‑н. месца. Калі ж працы жаданай дзе-небудзь паблізу не знойдзецца, думаў Кірыл, давядзецца зматаць вудачкі.Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кроў ~чы́лася праз бінт — кровь просочи́лась сквозь бинт;
разве́дчыкі ~чы́ліся ў тыл во́рага — разве́дчики просочи́лись (прони́кли) в тыл врага́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
набрыня́ць, ‑яе; зак.
1. Набраўшыся вільгаці, вадкасці, павялічыцца ў аб’ёме. Зямля набрыняла вадой, разбухла, як перастаялае цеста.Асіпенка.Лёд на рацэ набрыняў, зламаліся на ім і запоўніліся вадой пракладзеныя людзьмі сцяжынкі.Хадкевіч.// Наогул прасякнуць вільгаццю, вадкасцю. Штаны і ватоўка адразу ж набрынялі вадою і пачарнелі.М. Ткачоў.[Ігнацюк] гнаў аўтобус, гледзячы толькі наперад. Бінт на руцэ збіўся, набрыняў крывёю.Хомчанка.
2. Тое, што і набухнуць (у 1 знач.). Стаяла вясна. Яшчэ не распусціліся клейкія бярозавыя лісточкі, а пупышкі ўжо набрынялі.Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пераво́й (пэрэву͡ой), перево́іна ’тс’ (драг., ЛА, 4) ’лазовыя прывязкі саломы да пераплёту страхі’ (маляр., Нікан.), перавоіна ’вітка’ (рэч., ЛА, 4), пэрэвыны́и ’тс’ (Шушк.), пэрэвэ́йнікі ’галінкі хмызняку, якімі перавіваюць калкі плота’ (лун., Шатал.). Укр.переві́к ’распараныя галіны дрэў, якімі звязваюцца бярвенні’, валын.переві́й ’дышаль у плузе’, переві́йнык ’апоўзіны на стозе’, рус.дыял.перево́й ’пераплёт, буча з галін’, перево́йка ’пярэвітка’, польск.przewój ’перавітка, абвіванне’, серб.-харв.пре́вој ’павязка, перавязка, бінт’, славен.prevòj ’пасма валасоў; маток пражы’. Магчыма, прасл.*pervojь. Да пера- і віць (аснова *voi̯‑), параўн. з іншым вакалізмам перавіў ’пярэвітка’ (мсцісл., ЛА, 4) (гл.). Сюды ж перавіўкі ’вітка’ (ЛА, 4), перяві́ўкі, пераві́ўкі, піряві́ўкі ’пярэвітка’ (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Bínde
f -, -n
1) павя́зка; бінт
j-m die ~ von den Áugen néhmen* — перан. адкры́ць во́чы каму́-н.
2) га́льштук, бант
◊ hínter die ~ gíeßen* — іран. вы́піць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
3. Які суправаджаецца праліццём крыві, звязаны з кровапраліццем. Крывавае злачынства. Крывавая помста. □ Не для сваёй жа славы У суровы час вайны З бацькамі ў бой крывавы Кідаліся сыны.Непачаловіч.// Які ўчыніў многа забойстваў. Мы .. не аднойчы чулі пра дэспатаў крывавых і тыранаў.Дубоўка.І ўсплылі ў памяці Андрэя колішнія расказы бабкі аб паншчыне, аб крывавых панах...Пестрак.
4. Ярка-чырвоны, колеру крыві. У змрочным вячэрнім небе замігцелі крывавыя заранкі.Лынькоў.Крывавае сонца ўставала з-за небасхілу.Дамашэвіч.