grade
[greɪd]
1.
n.
1) кля́са f. (у шко́ле)
2) ступе́нь f., эта́п -у m. (у працэ́се)
3) гату́нак -ку m., сорт -у m., ранг -у m.
grade A milk — малако́ пе́ршага гату́нку
4) адзна́ка, ацэ́нка f.
5) схіл, пака́т -у m.
2.
v.t.
1) разьдзяля́ць на гату́нкі або́ ступе́ні, сартава́ць, клясыфікава́ць
2)
а) выстаўля́ць адзна́кі
б) разьмяшча́ць (ву́чняў па кля́сах)
3) зраза́ць стро́мкі пака́т даро́гі, раўня́ць даро́гу
4) ценява́ць
5) паляпша́ць паро́ду крыжава́ньнем зь ле́пшай паро́дай
3.
v.i.
1) паступо́ва мяня́цца, перахо́дзіць у і́ншую ступе́нь
2) Ling. чаргава́цца
•
- at grade
- the grades
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
куб
(лац. cubus, ад гр. kybos)
1) правільны шасціграннік, усе грані якога квадраты;
2) мат. здабытак трох роўных лікаў, трэцяя ступень ліку;
3) кубічны метр (напр. куб дроў);
4) пасудзіна цыліндрычнай формы для перагонкі або кіпячэння вадкасці; тытан.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
dłuższy
dłuższ|y
(параўнальная ступень ад długi)
1. больш доўгі; даўжэйшы;
2. больш працяглы; даўжэйшы;
~y czas — даволі доўга
na ~ą metę — надоўга; на больш працяглы тэрмін
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
адысці́ся, адыдуся, адыдзешся, адыдзецца; пр. адышоўся, ‑шлася, ‑шлося; заг. адыдзіся; зак.
Ідучы, аддаліцца ад якога‑н. месца. Лявонка пачаў збіраць ягады і не заўважыў, як адышоўся ў бок ад статка. Шуцько. Стары паказаў мне месца, дзе сесці, а сам адышоўся крокаў за дваццаць і таксама сеў. Ляўданскі. // Перамясціцца, аддаліцца (аб падзеях, з’явах прыроды і пад.). За дзень вайна адышлася далёка наперад. Чорны. // перан. Прайсці новы этап, падняцца ў якіх‑н. адносінах на вышэйшую ступень. [Лабановічу] вельмі падабаліся такія гутаркі з гэтымі простымі людзьмі, якія яшчэ так мала адышліся ад часоў першапачатковай людской культуры. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жахлі́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які выклікае жах, вельмі страшны. Не забыць пра жахлівыя рэчы: Мерцвякоў адубелых пласты, Узарваныя хаты, масты. Броўка. // Роспачны, поўны жаху. І енк, і плач, калёс засмягшых скрып,.. — Усё злівалася ў жахлівы крык. Танк. // Вельмі цяжкі, пакутлівы, трагічны. Жахлівая смерць. Жахлівае здарэнне. // Разм. Вельмі дрэнны. Жахлівая дарога.
2. Вельмі моцны (пра ступень інтэнсіўнасці чаго‑н.), крайні ў сваім праяўленні. Смешнай і разам з тым жахлівай іроніяй гучаў плакат. Мікуліч. Пан Вальвацкі.. прагуляў.. усё, што маглі даць яму некалькі маёнткаў пры жахлівай эксплуатацыі парабкаў і падзённікаў. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кана́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. Паміраць у муках, канчацца. [Астаповіч] чуў, як трашчала сухое дрэва ў агні і як з агню рвуцца стогны і енкі тых, хто там канае ў нечалавечых пакутах. Чорны. [Лабыш:] Яна ўжо канае! Свечку, свечку нясіце! Козел. // Выражае найвышэйшую ступень хацення, жадання і пад. — Канае малы, просіць, каб паказаў яму крыгаход. Краўчанка.
2. перан. Канчацца, набліжацца да канца. Прыгажэй за ўсё гасцінец пад вечар, калі канае дзень, нікне ў рэдкай смузе. Пташнікаў. Пакуль рэдактар дачытваў і папраўляў сваю газету, агарак свечкі пачынаў канаць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куб 1, ‑а; мн. кубы, ‑оў; м.
1. Геаметрычнае цела — правільны шасціграннік, усе грані якога квадраты. Начарціць куб. // Пра што‑н. з формай, выглядам такога шматгранніка. Бетонны куб.
2. Здабытак ад множання якога‑н. ліку самога на сябе два разы; трэцяя ступень ліку.
3. Разм. Кубічны метр. Куб дроў.
[Грэч. kybos.]
куб 2, ‑а; мн. кубы, ‑оў; м.
Пасудзіна цыліндрычнай формы для перагонкі або кіпячэння вадкасці; тытан 3. То яе бачым са шчоткаю ля падлогі, то з мокраю анучаю ля акон, то ля вялізнага куба, дзе гатавалася вада для студэнтаў. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
на́пал, прысл.
Разм. Тое, што і напалам (у 1, 2 і 4 знач.). Наша хата была самай крайняй пры забалочанай лугавіне, якая грэбляй дзяліла вёсачку напал. Вітка. [Стары Салвесь] ніколі не думаў, што гэты водруб давядзецца дзяліць напал. Сабаленка. Направа абсеяныя шнуры: ярыну ўсю пакрывае свірэпка, жыта напал з гірсой і званцом. Купала.
напа́л, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. напаліць.
2. Ступень свячэння напаленага цела. Напал ніці лямпачкі. Напал металу. Белы напал.
3. перан. Стан вялікага ўзбуджэння, хвалявання, напружання. Напал страсцей. □ Такі напал, такая сіла Былі ў пачуццях агнявых. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пані́зіць, ‑ніжу, ‑нізіш, ‑нізіць; зак., каго-што.
1. Зрабіць больш нізкім, меншым па вышыні. Панізіць ўзровень вады.
2. Паменшыць ступень, узровень, інтэнсіўнасць і пад. чаго‑н. Панізіць ціск. Панізіць цэны. // Пагоршыць, аслабіць. Панізіць якасць прадукцыі.
3. Зрабіць больш ціхім (голас, гук і пад.). Лясніцкі памаўчаў, аглянуўся навокал і панізіў голас. Шамякін. // Набыць больш нізкае гучанне. Вось гармонік панізіў тон, і ў марозную цішыню ўрэзаўся тонкі дзявочы голас. Шашкоў.
4. Перавесці на больш нізкую пасаду. Аднаго і другога [афіцэраў] панізілі на рабоце. М. Ткачоў. — На той час мяне, праўда, трошкі панізілі. На райпрамкамбінат кінулі. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
секу́нда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
1. Адзінка вымярэння часу, роўная 1/60 часткі мінуты. Кожны з нас Працы час Да секунд разлічыў, Толькі б болей зрабіць для любімай Радзімы! Панчанка. // Вельмі кароткі адрэзак часу, імгненне. І вось праз секунду, а можа праз дзве Трапечацца лешч на вільготнай траве. Глебка.
2. Адзінка вымярэння вуглоў, дуг, роўная 1/3600 градуса, якая на пісьме абазначаецца значком ″ зверху лічбы справа.
3. У музыцы — другая ступень дыятанічнай гамы, а таксама інтэрвал паміж двума суседнімі гукамі гэтай гамы.
4. Другі інструмент і яго партыя ў аркестры. Скрыпка-секунда. Кларнет-секунда.
[Ад лац. secunda — другая, наступная.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)