прагуля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.
1. Правесці некаторы час гуляючы. Прагуляць гадзіну на свежым паветры. // Пралодарнічаць, прагультаяваць. [Шэмет:] — Прагулялі лета, а цяпер дроў шукаеце? Лобан.
2. што і без дап. З-за гульні прапусціць што‑н., пазбавіцца чаго‑н. Прагуляць абед. □ — Ды і рагатку, відаць, прагуляў недзе, — глянуў .. [Сакоўскі] на Алешкавы рукі. Якімовіч.
3. што і без дап. Зрабіць прагул, не пайсці на работу.
4. што. Патраціць на гулянне, п’янства. Багаты ў мінулым, .. [Анупрэй] прагуляў большую палавіну свайго хутара. Пестрак.
5. Правесці некаторы час у п’янстве, гулянках.
6. Пацярпець паражэнне ў гульні. // каго-што. Прайграць каго‑, што‑н. Цівун ухмыльнуўся тоўстымі губамі: — Мусіць, заслужыў, калі пан прагуляў цябе... Добрага работніка не прагуляў бы! Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скірава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; зак.
1. Пайсці, рушыць куды‑н., у якім‑н. напрамку. Адзін з .. [хлопцаў] пайшоў направа, другі налева. А Тац[ц]яна скіравалася па лесвіцы ўніз. Васілёнак. У правулак скіраваўся сабака, але, зачуўшы чалавека, вільнуў назад. Навуменка. // Звярнуцца, накіравацца ў які‑н. бок (пра позірк, вочы і пад.). Усе позіркі скіраваліся на Зосю. Хомчанка.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.); перан. Прыняць пэўны кірунак, павярнуцца куды‑н. — Дык куды гэта цяпер жыццё скіруецца? — хітравата спытаў Лукаш. Сабаленка. // Накіравацца на каго‑, што‑н. Калі гутарка скіравалася на сяло, Лабановіч улучыў момант, каб перавесці размову на грэблю. Колас. Абурэнне .. [Пракопа] чамусьці скіравалася не на Севу, а на Кашына старэйшага. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
турбава́цца, ‑буюся, ‑буешся, ‑буецца; незак.
1. Праяўляць клопат, трывожыцца аб кім‑, чым‑н. Круглатварая, кірпаносая, з бялявым тварам, ветлівая і вясёлая,.. [Аўдуля] заўсёды турбавалася аб Міхалу. Лупсякоў. — Работы? Шукай, брат, сам. Сам турбуйся аб сабе, — спакойна адказаў Варановіч. Дуброўскі. «За азімыя можна не турбавацца, — разважае Анатоль. — Цяпер на чарзе новыя клопаты: сяўба яравых». Шымук.
2. Хвалявацца, непакоіцца. — Значыць, турбуешся, куды пайсці вучыцца? — гаворыць дзядзька Ахрэм і знімае з Тараскавай галавы папяровую шапку. Юрэвіч. Такім чынам Грамабой і сам ведаў, што яму рабіць: — яшчэ да сямейнай нарады цішком пераказаў некаторым з радні — няхай не турбуюцца, вяселля заўтра не будзе. Крапіва. Справа амаль скончылася, думалася, што турбавацца, уласна, і не было чаго. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
часць, ‑і, ж.
1. Асобная самастойная вайсковая адзінка. Танкавыя часці. Пяхотныя часці. □ Вайсковая часць.. атрымлівае заданне: выбіць фашыстаў з умацаванняў. «Звязда».
2. Доля, пай, якія належаць каму‑н. [Богушу] ўжо не да твару калупацца ў зямлі, ён прадае сваю часць і едзе ў свет. Скрыган.
3. з азначэннем. Разм. Галіна якой‑н. дзейнасці; спецыяльнасць. Пайсці па слясарнай часці. □ [Дзед:] — Праўда, на сына мала было надзеі: ударожыўся ён па лясной часці. Якімовіч. // Круг, сфера чыіх‑н. абавязкаў, інтарэсаў, дзейнасці. — А ты замест таго, каб тытунём сабе галаву тлуміць, пацешыўся б во прыродай! — кінуў Наркевічу.. Севасцьянаў. — Ну, гэта па тваёй часці, — засмяяўся Наркевіч, — ты ж паэт, а не я. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заахво́ціць сов.
1. (да чаго) увле́чь (чем); пристрасти́ть, приохо́тить (к чему);
з. да спо́рту — увле́чь спо́ртом, приохо́тить к спо́рту;
2. поощри́ть;
з. ву́чня — пахвало́й поощри́ть ученика́ похвало́й;
3. (да чаго и с инф.; возбудить желание, интерес) заинтересова́ть (чем); побуди́ть (к чему); соблазни́ть (на что);
з. пайсці́ ў кіно́ — соблазни́ть пойти́ в кино́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
postąpić
зак.
1. рушыць, пайсці (наперад); ступіць;
postąpić kilka kroków naprzód — ступіць (зрабіць) некалькі крокаў наперад;
2. зрабіць;
postąpić dobrze — добра зрабіць;
3. разм. падняць, павысіць;
postąpić ceny — павысіць цэны
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
dziad
м.
1. дзед, дзядуля; стары; продак;
2. разм. жабрак;
3. ~y мн. Дзяды;
z ~a pradziada — ад дзядоў прадзедаў; здаўна;
zejść na ~y — пайсці з торбамі; дайсці да жабрацтва
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
náchziehen
*
1.
vt
1) цягну́ць за сабо́й, валачы́ць
2) выкліка́ць
3) тэх. падкру́чваць
4) перан., разм. падагрэ́ць, падахво́ціць
2.
vi (s) (D)
1) пайсці́ сле́дам (за кім-н.)
2) перасяля́цца (за кім-н. у другое месца)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
úmdrehen
vt
1.
паваро́чваць; круці́ць
j-m den Hals ~ — звярну́ць шдю каму́-н.
◊ den Spíeß ~ — змяні́ць та́ктыку, (само́му) пайсці́ ў наступле́нне
2.
~ sich паваро́чвацца; абаро́чвацца
еr dréhte sich zu mir um — ён павярну́ўся да мяне́ (тва́рам)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
лень ж.
1. ляно́та, -ты ж.; гульта́йства, -ва ср.;
2. безл., в знач. сказ. / мне (ему́) лень мне (яму́) не хо́чацца; или же переводится личными формами от глаг. ленава́цца;
на́до бы пойти́, да лень трэ́ба б пайсці́, ды не хо́чацца (ды ляну́юся);
◊
все, кому́ не лень усе́, каму́ (то́лькі) хо́чацца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)