Ткані́на ’тканы матэрыял; тэкстыльны выраб’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Касп., Сл. ПЗБ, Бяльк., Вруб.), тканіна́ ’матэрыя, вытканая ў хатніх умовах’ (шчуч., смарг., Сл. ПЗБ; ашм., Стан.; Ласт.), тка́ніна ’тс’ (астрав., шальч., Сл. ПЗБ). Параўн. укр. ткани́на ’тэкстыль, тканы матэрыял’, рус. дыял. ткани́на ’тс’, польск. tkanina ’тс’, чэш. tkanina ’тс’, славац. tkanina ’тс’, в.-луж., н.-луж. tkanina ’тс’, славен. tkanina ’тс’, серб.-харв. тка̏нина ’тс’, макед. ткаенина ’тс’. Паводле Махэка₂ (644), новыя спецыяльныя тэрміны ў асобных славянскіх мовах. У народнай мове суф. ‑іна можа ўспрымацца як паказчык адзінкавасці, у сувязі з чым узнікаюць новыя тэрміны для называння тканага матэрыялу, напр. тка́нае ’матэрыя, вытканая саматужным спосабам’ (смарг., Сл. ПЗБ), або як сродак, што ўтварае экспрэсіўныя назвы дзеяння тыпу бегані́на, тузані́на, у сувязі з чым у якасці назвы матэрыялу выкарыстоўваюцца аддзеяслоўныя назоўнікі ад ткаць (гл.): тка́нье, тка́нё, тка́ння ’тс’ (ашм., лід., гарад., шальч., Сл. ПЗБ), тканнё ’агульная назва ўсяго тканага’ (Мат. Маг.), параўн. тка́нне ’ткацтва’ (мсцісл., Жыв. сл.). У аснове слова дзеепрыметнік тка́ны ад ткаць 1, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дэ́ўжар ’далечыня’ (Сцяшк.), ’надта доўгі’ (Сцяц.). Зыходным з’яўляецца *даўжа́р (< *dьlžarь) да до́ўгі. Пасля перанясення націску на першы склад нібы «аднавіўся» вакалізм э (якога там ніколі не было!). Параўн. у фанетычным плане барса́ць, але бэ́рсаць (замест бо́рсаць). Такога ж паходжання і дэўш (дакладней, дэўж) ’даўжыня’ (Сл. паўн.-зах.): < *dьlžь (параўн. дэўж ’даўжыня’, Жд. 2). Лексема *dьlžь — прасл. слова (параўнальны матэрыял, але без бел. гл. у Трубачова, Эт. сл., 5, 211–212).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сяўба́ ’пасеў збожжа, час пасеву’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Касп., Стан., Шат., Сл. ПЗБ, Бяльк.), ’матэрыял (насенне, караняплоды, зерне) для пасеву’ (віл., Стан.; Сцяшк., Сл. ПЗБ), сеўба́ ’перыяд пасадкі караняплодаў’ (Арх. Вяр.), сылба́ ’ўсходы’ (зах.-палес., Выг.), ст.-бел. севба ’працэс пасеву і яго плён’: севба моя поспела, бочку севбы (1540 г.; Лінгв. дасл., 69). Дэрыват ад сеяць з суф. -ба, паводак Сцяцко (Афікс. наз., 33), з менай j/b у аснове.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
przyczynek, ~ku
przyczyn|ek
м. дадатковы матэрыял; дадатковыя звесткі; некаторыя даныя;
~ek do ... — да пытання пра ... (у назвах навуковых артыкулаў і да т.п.)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
textile
[ˈtekstaɪl]
1.
adj.
1) тка́ны
Cloth is a textile fabric — Палатно́ — гэ́та тка́ны матэрыя́л
2) тка́цкі
the textile art — тка́цтва n., тка́цкае ўме́льства або́ маста́цтва
2.
n.
ткані́на f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
пасяўны́ с.-г. Saat-;
пасяўна́я пло́шча Sáatfläche f -, -n, Ánbaufläche f, Áckerfläche f;
пасяўно́е насе́нне Sáatkorn n -(e)s, Sáatgut n -(e)s;
пасяўны́ матэрыя́л высо́кага гату́нку [высо́кай я́касці] Hóchzuchtsaatgut n -(e)s;
пасяўна́я кампа́нія Áussaatkampagne [-panjə] f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
біяты́т
[фр. biotite, ад J. Biot = прозвішча фр. фізіка (1774—1862)]
мінерал класа сілікатаў, жалезіста-магнезіяльная слюда жоўтага, бурага або чорнага колеру; выкарыстоўваецца як электраізаляцыйны матэрыял.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
га́бра
(іт. gabbro, ад Gabbro = назва горада ў Італіі)
магматычная горная парода цёмнага колеру, якая складаецца з плагіяклазу і піраксену, выкарыстоўваецца як будаўнічы і абліцовачны матэрыял.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
раскро́іць, ‑крою, ‑кроіш, ‑кроіць; зак., што.
1. Кроячы, выкройваючы адзенне або боты, разрэзаць (тканіну, скуру і пад.). Раскроіць матэрыял на касцюм. // Выразаць па мерцы часткі, дэталі чаго‑н. Раскроіць паліто.
2. Парэзаць на часткі (пераважна пра хлеб). [Служанка] наліла яшчэ кавы і раскроіла на дзве лустачкі апошні на талерцы акрайчык хлеба. Брыль.
3. Разм. Нанесці глыбокую сечаную рану; рассячы. [Марыля] махнула рыдлёўкай і адным ударам раскроіла .. [фашысту] чэрап. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
story2 [ˈstɔ:ri] n.
1. апавяда́нне, апо́весць;
a fairy story ба́йка;
a funny story анекдо́т
2. гісто́рыя, раска́з;
according to her story паво́дле яе́ слоў
3. газе́тны матэрыя́л
♦
tell stories ба́йкі ба́яць;
to make/cut a long story short караце́й (ка́жучы);
that is another story гэ́та і́ншая спра́ва
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)