бескілявы́, ‑ая, ‑ое.
Спец.
1. Які не мае кіля. Бескілявая птушка.
2. у знач. наз. бескілявы́я, ‑ых. Падатрад птушак, якія не могуць лятаць (да іх належаць атрады: страусы, нанду, казуары і інш.); птушкі-бегуны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бака́с, ‑а, м.
Балотная з доўгай тонкай дзюбай птушка атрада сеўцападобных, якая, пікіруючы ўніз, ваганнем пер’я хваста ўтварае гукі, падобныя на бляянне баранчыка. Забляе бакас, і будуць ныць камары — вісець хмарамі над купінамі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паруча́йнік, ‑а і ‑у, м.
1. ‑а. Птушка атрада сеўцападобных з буравата-шэрай спінкай і белым брушкам.
2. ‑у. Род шматгадовых травяністых атрутных раслін сямейства парасонавых з белымі кветкамі, сабранымі ў выглядзе складанага парасоніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фігля́р, ‑а, м.
1. Уст. Фокуснік, штукар, акрабат.
2. перан. Разм. Штукар, крыўляка. Першыя хвіліны радасці за Лену .. змяніліся злосцю на дзяўчыну. Знайшла каго пакахаць! Фігляр нейкі, пустальга... Ваданосаў.
3. Драпежная птушка сямейства ястрабіных.
[Ад польск. figlarz — жартаўнік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сараку́ш ’драпежная птушка з атрада вераб’іных з вялікай загнутай дзюбай і моцнымі кіпцюрамі’ (ТСБМ). Укр. дыял. сороку́ш, польск. srokosz, в.-луж., н.-луж. srokoš, славац. strakoš ’тс’. Ад сарока (гл.), якую гэтай птушка нагадвае апярэннем (Брукнер, 511; Струтынскі, Nazwy, 98). Шустар-Шэўц, 2, 1351 разглядае слова як гіпакарыстычнае ўтварэнне ад *sorka ’сарока’ з суф. ‑uš.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ка́йра
(ад эст. kaur)
марская палярная птушка сям. чысцікавых з чарнавата-бурым апярэннем зверху і белым знізу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Сю́ргаць ’сёрбаць, есці што-небудзь рэдкае’ (Бяльк.), сю́ргаўка ’птушка юрок (?)’ (астрав.; Цыхун, вусн. паведамл.). Гукапераймальнае, гл. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стрэ́пет ‘стэпавая птушка’ (ТСБМ), ‘аўдотка’ (мазыр., Федз.–Доўб.), ‘ястраб-цецеравятнік’ (Інстр. 2). Укр. стре́пет, стрепете́нь ‘тс’, рус. стре́пет ‘рэзкі шум, шорах са свістам’, птушка Otis tetrax’, дыял. стре́пел, урал. тре́пел ‘тс’. Гукаперайманне, у аснове якога ляжыць уяўленне аб шораху, шамаценні крылаў; параўн. лац. strepō ‘шумець, бушаваць, грымець’ (Фасмер, 3, 776; ЕСУМ, 5, 438; Антропаў, Назв. птиц, 367).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
залётны 1, ‑ая, ‑ае.
Які выпадкова або ненадоўга заляцеў у гэта месца. Залётная птушка. □ Цішыня... Незнаёмых залётных гусей Прытуліла ракіта густая. А. Александровіч.
залётны 2, ‑ая, ‑ае.
Звязаны з залётамі. // Які выражае заляцанне. Залётныя позіркі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нясу́шка, ‑і, ДМ ‑ншы; Р мн. ‑шак; ж.
Разм. Хатняя птушка (курыца, качка і пад.), якая нясе яйцы. Седалы і гнёзды для нясушак зрабіў Вацлаў Нехвядовіч, які аказаўся на дзіва кемлівым птушнікам. Б. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)