case​1 [keɪs] n.

1. вы́падак; абста́віны;

an individual case адзі́нкавы вы́падак;

a special case асаблі́вы вы́падак

2. до́вад, аргуме́нт;

have a case мець што сказа́ць у сваё апраўда́нне;

the case (for, against) аргуме́нт (на кары́сць, су́праць)

3. (судовая) спра́ва;

dismiss the case спыні́ць спра́ву (у судзе);

hush up the case замя́ць спра́ву

4. хво́ры, пацые́нт; той, хто знахо́дзіцца пад нагля́дам (урача, выхавальнікаў, паліцыі і да т.п.)

5. ling. склон

♦

as the case may be у зале́жнасці ад абста́він;

as the case stands пры да́дзеных абста́вінах;

in any case ва ўся́кім ра́зе/вы́падку; пры любы́х абста́вінах;

in case (of) у вы́падку, калі́; калі́ зда́рыцца так, што;

in no case ні ў я́кім ра́зе;

in such a case у такі́м ра́зе/вы́падку

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

just​2 [dʒʌst] adv.

1. менаві́та, якра́з, акура́т, дакла́дна;

just at that spot менаві́та на гэ́тым ме́сцы;

just in time якра́з своечасо́ва;

just the thing infml якра́з то́е, што трэ́ба;

That’s just what we need. Гэта якраз тое, што нам трэба.

2. то́лькі што;

He’s just come. Ён толькі што прыйшоў.

3. то́лькі; про́ста;

just the same усё ро́ўна, тым не менш;

just think/listen/look то́лькі паду́май/паслу́хай/паглядзі́;

He’s justa child. Ён толькі дзіця.

♦

just now infml

1) то́лькі што

2) BrE за́раз, цяпе́р;

We are busy just now, could you come later? Мы занятыя зараз, прыходзьце, калі ласка, пазней;

just so BrE, infml (дакла́дна) так;

They have nice kids. – Just so. У іх слаўныя дзеткі. – Менавіта так;

just then якра́з тады́/у той мо́мант

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

need​1 [ni:d] n.

1. неабхо́днасць, патрэ́ба, патрэ́бнасць;

be in need of smth. мець/адчува́ць патрэ́бу ў чым-н.;

There’s no need for you to do it. Табе не трэба гэтага рабіць.

2. звыч. pl. запатрабава́нне; патрэ́ба;

satisfy/meet smb.’s needs задавальня́ць патрэ́бы;

His needs are few. Ён сціплы ў патрэбах./Ён непераборлівы.

3. бяда́; няста́ча;

be in need быць/жыць у няста́чы

♦

a friend in need сапра́ўдны ся́бар;

a friend in need is a friend indeed ≅ зычлі́вага прыя́целя ў няшча́сці пазнаю́ць; хто ў бядзе́ не быў, той праўдзі́вых прыя́целяў не зна́е;

if need be калі́ бу́дзе патрэ́ба; у вы́падку неабхо́днасці;

Thank you for being with me in time of need. Дзякуй, што былі са мной у цяжкую хвіліну.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

wrong​2 [rɒŋ] adj.

1. памылко́вы, няпра́вільны; не той;

at the wrong time у непрызна́чаны час;

in the wrong place не там, дзе трэ́ба;

laugh in the wrong place засмяя́цца неўпапа́д;

You’re wrong. Вы памыляецеся;

I took the wrong book. Я ўзяў не тую кніжку;

Sorry, wrong number! Прабачце, не туды трапіў!

2. ке́пскі, амара́льны, неэты́чны

3. нездавальня́ючы; няспра́ўны;

What’s wrong? Што здарылася?;

There’s smthing wrong with the car. У машыне нейкая непаладка.

♦

get out of bed on the wrong side уста́ць з ле́вай нагі́;

on thewrong side of forty за со́рак (гадо́ў);

get off on the wrong foot няўда́ла пача́ць;

get (hold of) the wrong end of the stick infml няпра́вільна зразуме́ць або́ патлума́чыць;

be in the wrong box быць у ця́жкім стано́вішчы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

пазіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Накіроўваў позірк куды‑н., на каго‑, што‑н.; глядзець. Студэнт курыў папяроску і задумёна пазіраў на шызы дымок. Бядуля. Людзі наўкола смяюцца, а.. [Паўлюк] усё моўчкі стаіць ды сур’ёзна гэтак пазірае. Быкаў. // Выглядваць з-за чаго‑н., адкуль‑н. Міхалка стаяў ужо ў цёмным вялікім пакоі і пазіраў з-за шалёўкі ў акно. Чорны // Разм. Наглядаць за кім‑, чым‑н. — Ты пазірай, камандзір, а што якое — свісні, — адказалі хлопцы. Грахоўскі.

2. Час ад часу глядзець на каго‑, што‑н., куды‑н. Хлопцы штохвілінна пазіралі на гадзіннікі і адзін на аднаго, недаўменна паціскалі плячыма. Новікаў.

3. Адносіцца нейкім чынам да каго‑, чаго‑н. Косця снедаў, а пані Ванда стаяла збоку і са спагадаю на яго пазірала. Арабей. Стары певень пазіраў з пагардай на вераб’іную мітусню. Лынькоў.

4. перан. Быць скіраваным на каго‑, што‑н., у які‑н. бок. Пазірае ў клуб лагодна Месяц праз акно. Журба. Хата стаіць у лесе, вокнамі пазірае на поле. Дамашэвіч.

5. перан. Разм. Мець нейкі выгляд; выглядаць. Стары човен, як карыта, Пазірае горка. Купала. Заўсёды смутныя, бы ўдовы, Яны [елкі] найбольш адны стаялі, І так маркотна пазіралі Іх задуменныя галовы! Колас.

•••

Воўкам пазіраць — тое, што і воўкам глядзець (гл. глядзець).

Зверху ўніз пазіраць на каго — тое, што і зверху ўніз глядзець на каго (гл. глядзець).

Не ў той бок пазіраць — тое, што і не ў той бок глядзець (гл. глядзець).

Пазіраць зверам — тое, што і глядзець зверам (гл. глядзець).

Пазіраць коса (скоса) — тое, што і глядзець коса (скоса) (гл. глядзець).

Пазіраць у кусты — тое, што і глядзець у кусты (гл. глядзець).

Пазіраць у лес — тое, што і глядзець у лес (гл. глядзець).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цяга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.

1. Тое, што і цягнуць (у 1, 2, 5, 6, 8, 10 і 13 знач.) з той розніцай, што цягаць абазначае шматразовае дзеянне, якое адбываецца ў розныя часы і ў розных напрамках. Самае страшнае — смерць Казачэнкі, начальніка штаба, які цягаў з сабой сумку з дакументамі. Навуменка. [Ілья:] — Сёння рыбка павінна здорава брацца. Толькі паспяваў цягаць. Васілёнак. Аліку, відаць, было весела, бо ён з захапленнем цягаў за вяровачку свой сіненькі грузавік. Арабей. Малое такое, што ні яго дома пакінуць, ні яго з сабою цягаць. Крапіва. Дарэмна здалёку Паўнюткія вёдры цягала [маці], Той камень у спёку Вадой і слязьмі палівала. Куляшоў. / у перан. ужыв. Цяпер і ён такі ж прапашчы, Ланцуг жыцця цягае ледзь. Жылка.

2. Красці. [Дзямід:] — Ліса яшчэ часам малых парасят цягае. В. Вольскі. — Прыкусі язык! — крыкнуў.. [Сяўрук] на Хвядосіху. — Ты думаеш, што як пры немцах тут усё валакла, цягала, дык і цяпер... Кулакоўскі.

3. Насіць доўгі час (адзенне). Тое, што маці берагла на свята, Дар’я пачала цягаць штодня. Паслядовіч. — Не пужайце вельмі, не баімся! — злавалася Каця [на брыгадзіра]. — Апошняе зімовае паліто на работу цягаю — ніхто не бачыць. Мыслівец.

4. Тузаць за што‑н. Абапёршыся плячом на сцяну, стаяла Каця, .. якую Рыгор не раз цягаў за косы. Ваданосаў. Віктар успомніў, як прыйшоў да іх Адам і пачаў цягаць Паўла за вушы. Гроднеў. Здаецца, зусім нядаўна ён [Міша] з іншымі малышамі цягаў ноччу за гэты дрот, адводзіў увагу гаспадара і сабакі ад таго месца, дзе іншыя хлопцы абіралі яблыкі. Карпюк.

5. Валачы па зямлі. Цягаць хустку па зямлі. □ Віцю, разведчыка, эсэсаўцы прывязалі да хваста каня і цягалі па бруку вуліц. Брыль.

•••

Ледзь ногі цягаць (цягнуць, валачы, перастаўляць) — а) з цяжкасцю ісці; б) пра старога, слабага чалавека.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ве́сці, вяду́, вядзе́ш, вядзе́; вядзём, ведзяце́, вяду́ць; вёў, вяла́, вяло́; вядзі́; незак.

1. каго. Памагаць ісці, суправаджаць.

В. хворага пад руку.

2. каго-што. Накіроўваць чый-н. рух; ісці на чале.

В. войска ў бой.

В. каня за повад.

В. самалёт.

Добра вядзе машыну.

3. што. Пракладваць у пэўным напрамку.

В. шашу на Полацк.

В. тэлеграфную лінію цераз раку.

4. чым па чым. Рухаць чым-н. па паверхні чаго-н.

В. ўказкай па карце.

В. смыкам па струнах.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Мець той або іншы напрамак, служыць шляхам куды-н.

Дарога вяла ў лес.

6. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., да чаго. Мець сваім вынікам, цягнуць за сабой.

Гэта да дабра не вядзе.

7. што. Рабіць, выконваць, ажыццяўляць, падтрымліваць.

В. падлікі.

В. назіранне.

В. агонь (страляць). В. размову.

8. што. Кіраваць, загадваць чым-н.

В. хатнія справы.

Гаспадарку в. — не барадой трэсці (прыказка). В. гурток.

В. сход (старшынстваваць).

◊

Весці (размову, гутарку) да чаго-н. — гаворачы (або робячы) што-н., мець на мэце што-н.

Весці рэй (разм.) — быць завадатарам, верхаводзіць.

|| наз. вядзе́нне, -я, н. (да 1—4 і 8 знач.).

У парадку вядзення (сходу, пасяджэння: па ходу, у сувязі з правядзеннем).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

круг, -а, М кру́зе, мн. кругі́, -о́ў, м.

1. Частка плоскасці, абмежаваная акружнасцю, а таксама сама акружнасць.

2. Круглы ўчастак якой-н. паверхні.

3. Прадмет, падобны па форме на круг ці кола.

Выратавальны к.

4. перан., чаго. Пра замкнуты ланцуг дзеянняў, спраў, працэсаў, якімі завяршаецца што-н.

Завяршыць першы к. шахматнага спаборніцтва.

5. перан., чаго. Тое, што і кола (у 4 знач.).

К. дзейнасці.

6. каго або які. Сукупнасць, група людзей з агульнымі інтарэсамі, сувязямі; кола (у 5 знач.).

К. знаёмых.

Сямейны к.

7. Больш далёкі, абходны шлях, дарога і пад. (разм.).

Пайшоў не той сцежкай і зрабіў вялікі к.

◊

Кругі пад вачамі ў каго — сінякі пад вачамі ў каго-н. ад хваробы, стомы, бяссонніцы.

Кругі перад вачамі (у вачах) — цямнее ў вачах ад слабасці, стомы і пад.

На круг (разм.) — па прыблізных падліках.

|| памянш. кружо́к, -жка́, мн. -жкі́, -жко́ў, м. (да 1—3 знач.).

|| прым. кругавы́, -а́я, -о́е (да 1—3 знач.) і кружны́, -а́я, -о́е (да 7 знач.).

Кругавыя працэсы.

Кружная дарога.

○

Кругавая абарона — лінія абароны, якая ўтварае замкнуты ланцуг вакол якога-н. пункта.

◊

Кругавая парука —

а) адказнасць усіх за кожнага і кожнага за ўсіх;

б) узаемнае ўкрывальніцтва, узаемная выручка ў нядобрых справах.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

агу́льны, -ая, -ае.

1. Які ажыццяўляецца ўсімі, у якім усе ўдзельнічаюць.

Агульная справа.

2. Які належыць усім (пэўнай групе, калектыву); калектыўны; прызначаны для сумеснага карыстання.

Агульная гаспадарка.

Агульная кухня.

3. Які аб’ядноўвае ўсіх у якую-н. групу, калектыў; сабраны ў адно цэлае.

А. сход.

4. Аднолькавы, уласцівы каму-н. адначасова з іншым (іншымі); той самы для аднаго і другога (другіх); у знач. наз. агу́льнае, -ага, н.

Агульная мэта.

Падпарадкаваць свае асабістыя інтарэсы інтарэсам агульным.

Агульныя знаёмыя.

У яе і яго я знаходзіў штосьці агульнае.

5. Які ахоплівае ўсіх і ўсё, пашыраецца на ўсіх і на ўсё навокал; які распаўсюджваецца на ўвесь арганізм.

Агульнае правіла.

Агульныя недахопы.

Агульная паўза сэрца.

6. Які не мае спецыяльнага прызначэння.

Агульная адукацыя.

7. Увесь, у поўным аб’ёме, сукупны.

А. аб’ём вытворчасці.

8. Які датычыцца асноў чаго-н.

А. курс матэматыкі.

9. Які ўспрымаецца ў цэлым, без уліку дэталей, дробязей; галоўны, вызначальны, асноўны.

Агульнае ўражанне.

А. ход падзей.

А. план экспедыцыі.

Агульная накіраванасць твора.

А. кірунак дзейнасці.

10. Схематычны, павярхоўны, неканкрэтны.

Агульныя апісанні.

Агульныя словы.

◊

Агульная мова (у каго, з кім) — поўнае ўзаемаразуменне, поўная дамоўленасць у чым-н.

|| наз. агу́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Qui mittit stultum, differt sua commoda multum

Хто пасылае дурня, той церпіць шмат няўдач.

Кто посылает глупца, тот терпит много неудач.

бел. Вінавата галава, куды ногі вяла. Пашлі дурнога, а за ім другога. Пашлі дурака па быка, дык ён цёлку прывядзе.

рус. Пошли дурного, а за ним другого. Умного пошли ‒ одно слово скажи; дурака пошли ‒ три скажи да и сам за ним пойди. Дурака пошли по ложку, а он тащит кошку. Дурака пошли да сам следом иди.

фр. Ne fais pas d’un fou un messager (Не делай вестника из глупца). Qui fol envoie fol attend (Кто глупца отправляет, тот глупца и ожидает).

англ. To be a fool for one’s pains (Быть глупцом ‒ напрасно трудиться).

нем. Mit einen Narren ist kein Kind zu taufen (С дураком не окрестишь ребёнка).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)