фаталісты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да фаталізму; заснаваны на фаталізме. Фаталістычнае бяздум’е ляжала на абліччы яго [дзеда]. Чорны.
2. Няўхільны, непазбежны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фурма́ншчык, ‑а, м.
Уст. Фурман. [Чалавек] нагледзеў сялянскую фурманку і паехаў. Ён быў у кажушку і здавалася, што гэта таксама малады фурманшчык. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
футро́вы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і футравы. Футровы каўнер. □ Адзін рукаў і палавіна футровага вылезлага каўняра звесілася ўніз з аконнай дзіркі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цаге́льня, ‑і, ж.
Прадпрыемства, на якім вырабляецца цэгла. Працаваць на цагельні. □ Самае важнае, каб цагельня справілася, каб быў заўсёды запас цэглы... Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шматгадзі́нны, ‑ая, ‑ае.
Які працягваецца шмат гадзін. [Несцяровіч] доўга хадзіў па вуліцах, пакуль не прыходзілі ў раўнавагу ногі, нязвыклыя з шматгадзіннай нерухомасцю. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Schwárze
sub
1) n -n чарната́, чо́рны ко́лер; чо́рнае (месца)
das ~ im Áuge — зрэ́нка
aufs [ins] ~ schíeßen* — страля́ць у цэль
ins ~ tréffen* — папа́сці ў я́блычка (мішэні); перан. удар у са́мую кро́пку
◊ nicht das ~ únter dem Nágel háben — не мець ні граша́
2) m, f -n, -n разм. чарнцвы, -вая (пра чалавека)
3) m, f -n, -n разм. чо́рны, -ная (пра негра, негрыцянку)
4)
der ~ — чорт
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Жу́хлы ’нясвежы, няяркі’, жу́хнуць ’рабіцца жухлым’ (ТСБМ). Рус. жу́хлый, жу́хнуть. Безляй (Radovi [Akademija Nauka і Umjetnosti Bosne і Hercegovine], XXXV, Odjeljenje društvenih nauka, knj. 12, 1969, 88) прапануе ўзводзіць рус. жухнуть, бел. жухнуць ’высыхаць’, як і славен. дыял. júhniti ’буркнуць, пікнуць’, да і.-е. *dheus‑ ’пыліць, дуць’, якое дае побач з рэфлексам *dux (гл. дух) яшчэ і рэфлекс *djux‑, што і даў жухнуць. Параўн. і.-е. назвы няяркіх фарбаў, якія дае Покарны (1, 270) пад *dheus‑, ст.-інд. dhūsara ’колер пылу’, лац. fuscus ’цёмна-карычневы, жоўта-чорны’, англ. dusk ’змрочны, цёмны. Для словаўтварэння з суфіксамі ‑л‑ (прыметнік) і ‑ну‑ (дзеяслоў) параўн. бляклы, блякнуць. Параўн. яшчэ тусклы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Курасле́п 1 ’род раслін сямейства казяльцовых: анемона, Anemone L.’ (ТСБМ, Кіс., Сл. паўн.-зах., Шат., Касп., Сцяшк., ТС, Дэмб. 1, Бейл.). Укр. куряча сліпота, рус. курослеп ’тс’, славен. kuroslèp ’вочны цвет, Anagallis arvensis’, серб.-харв. kuroslijep ’чымер чорны, Helleborus niger’, польск. kuroślep ’вочны цвет, Anagallis arvensis’, славац. kuroslep ’тс’. Параўн. Слаўскі, 3, 426; Скок, 2, 240; Безлай, 2, 113. Да кур 1 (гл.) і сляпы (гл.). Назвы гэтых раслін у розных славянскіх мовах — вынік калькавання з лацінскай і нямецкай моў і кантамінацый. Іх праславянская старажытнасць здаецца неверагоднай.
Курасле́п 2 вадзяны ’вадаперыца балотная, Hottonia palustris L.’ (Кіс.). Да кураслеп 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Муру́гі ’масць паляўнічага сабакі’ (Інстр. II), ст.-бел. мургъ ’парода сабакі’, якое, паводле Булыкі (Лекс. запазыч., 143), запазычана са ст.-польск. murga, яно ў суч. польск. мове азначае ’назва сабакі’, ’вол любой масці’, ’некультурны чалавек’. Параўн., аднак, укр. мору́гий, муру́гий ’рыжы або цёмна-шэры з цёмнымі палосамі’, муру́га ’шэра-белы вол з больш цёмнымі палосамі’, рус. муругий ’паласаты, з плямамі’, якія ўзыходзяць да прасл. morǫgъ (польск. morąg ’цёмная паласа ў жывёл’, moręgi ’чорны з чырвоным’, славен. maróga ’пляма, паласа’) — усе суадносяцца з мара́ць ’пэцкаць’ (Фасмер, 3, 14). Сюды яшчэ чэш. merhy ’ра́гі — ’палосы на запацелых войнах’, merhovati ’рабіць паласатым’ (Махэк₂, 360).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
bleak
I [bli:k]
adj.
1) адкры́ты, незахі́нены ад ве́тру; го́лы, незаро́слы расьлі́намі
bleak, gray mountains — го́лыя шэ́рыя го́ры
2) сьцюдзёны
a bleak wind — сьцюдзёны ве́цер
3) Figur. хму́рны, змро́чны, безнадзе́йны, чо́рны
a bleak future — змро́чная бу́дучыня
II [bli:k]
n., Zool.
верхаво́дка f. (ры́ба)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)