спусці́ць, спушчу, спусціш, спусціць;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Verbum
анлайнавы слоўнікуве́сь, усяго́,
1. Вызначае што‑н. як непадзельнае, узятае ў поўным аб’ёме; цэлы.
2.
3.
4.
5. З некаторымі назоўнікамі з прыназоўнікамі «з», «у» (ва), «на» утварае ўстойлівыя прыслоўныя словазлучэнні, якія паказваюць на паўнату, інтэнсіўнасць, сілу праяўлення якога‑н. дзеяння.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наI предлог;
1. с
положи́ть на стол палажы́ць на стол;
сесть на ме́сто се́сці на ме́сца;
дви́гаться на восто́к ру́хацца на ўсхо́д;
спеши́ть на рабо́ту спяша́цца на пра́цу;
взять на себя́ поруче́ние узя́ць на сябе́ даручэ́нне;
подпи́ска на заём падпі́ска на пазы́ку;
о́тпуск на ме́сяц адпачы́нак на ме́сяц;
хва́тит на всех хо́піць на ўсіх;
помно́жить на четы́ре памно́жыць на
раздели́ть на три падзялі́ць на тры;
перевести́ на ру́сский язы́к перакла́сці на ру́скую мо́ву;
сло́во ока́нчивается на гла́сный сло́ва канча́ецца на гало́сны;
взять на не́которое вре́мя узя́ць на некато́ры час;
на э́тот раз на гэ́ты раз;
на сле́дующий день на другі́ дзень;
на страх врага́м на страх во́рагам;
испыта́ние на про́чность выпрабава́нне на трыва́ласць;
разве́дка на нефть разве́дка на на́фту;
глух на одно́ у́хо глухі́ на адно́ ву́ха;
на све́жую го́лову на све́жую галаву́;
ве́рить на́ слово ве́рыць на сло́ва;
на вся́кий слу́чай на ўся́кі вы́падак;
своди́ть на нет зво́дзіць на нішто́; кроме того, иногда переводится также иными предлогами или конструкциями без предлогов, в частности: а) (для обозначения сходства) на (каго, што), да (каго, чаго);
похо́ж на бра́та падо́бны на бра́та (да бра́та);
хара́ктером он походи́л на отца́ хара́ктарам ён быў падо́бны да ба́цькі (на ба́цьку); б) (для обозначения направленности действия в сторону какого-л. орудия, способа работы) на (што), за (што);
сесть на вёсла се́сці на вёслы (за вёслы); в) (для обозначения будущего времени или вообще определённого момента времени) на (што); а также конструкциями без предлогов;
на друго́й день на другі́ дзень, другі́м днём;
2. с
на у́лице на ву́ліцы;
гарди́ны на о́кнах гардзі́ны на во́кнах;
на вое́нной слу́жбе на вайско́вай слу́жбе;
сиде́ть на заседа́нии сядзе́ць на пасяджэ́нні;
на приёме у врача́ на прыёме ў до́ктара;
на мои́х глаза́х на маі́х вача́х;
на нём лежа́ла вели́кая отве́тственность на ім ляжа́ла вялі́кая адка́знасць;
пальто́ на меху́ паліто́ падбі́та фу́трам;
игра́ть на роя́ле ігра́ць на рая́лі;
говори́ть на ру́сском языке́ гавары́ць на ру́скай мо́ве (па-ру́ску);
стоя́ть на часа́х стая́ць на ва́рце;
дыра́ на дыре́ дзі́рка на дзі́рцы;
на бегу́ на бягу́;
на скаку́ на скаку́;
на де́ле на спра́ве;
на слова́х на сло́вах; кроме того, иногда переводится также иными предлогами или конструкциями без предлогов, в частности: а) (при глаголах е́хать, переправля́ться
е́хать на парохо́де е́хаць на парахо́дзе (парахо́дам);
прилете́л на самолёте прыляце́ў самалётам (на самалёце); б) (для обозначения времени) на (чым), за (чым); а также без предлогов;
на восьмо́м ме́сяце на во́сьмым ме́сяцы;
на мое́й па́мяти за маёй па́мяццю (на маёй па́мяці);
на э́тих днях гэ́тымі дня́мі; в) (для обозначения непосредственного отношения к кому-л., к какому-л. орудию действия) на (чым), за (чым);
дво́е на вёслах, оди́н на руле́ два на вёслах (за вёсламі), адзі́н на рулі́ (за рулём).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ГЕАГРАФІ́ЧНЫЯ АДКРЫ́ЦЦІ,
выяўленне новых
Геаграфічныя адкрыцці і даследаванні
Азія. 330—325 да
Афрыка. 15 Акрыццё Мадагаскара Адкрыццё Мадагаскара, узбярэжжа Мазамбіка, Каморскіх а-воў (арабскія мараходы); 1352—53. Перасячэнне
Паўночная і Паўднёвая Амерыка. Каля 900. Першае плаванне да
Аўстралія і Акіянія. 1521. першае перасячэнне Ціхага
Антарктыка. 1775. Адкрыццё а-воў
І.Я.Афнагель.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
да,
Спалучэнне з прыназоўнікам «да» выражае:
Прасторавыя адносіны
1. Ужываецца пры абазначэнні месца, прадмета ці асобы, да якіх скіравана дзеянне, рух.
2. Ужываецца пры абазначэнні мяжы, да якой пашыраецца дзеянне, з’ява і пад.
3. Ужываецца пры абазначэнні мяжы той адлегласці, прасторы, якая аддзяляе адзін пункт ад другога.
Часавыя адносіны
4. У спалучэнні з назоўнікам служыць для абазначэння моманту, да якога працягваецца дзеянне, стан і пад.
5. Ужываецца пры абазначэнні падзеі, з’явы, якім папярэднічала пэўнае дзеянне; адпавядае па значэнню словам: перад чым небудзь, раней чаго-небудзь.
Колькасныя адносіны
6. У спалучэнні з лічэбнікам ужываецца пры абазначэнні колькаснай мяжы чаго‑н.
Аб’ектныя адносіны
7. Ужываецца пры абазначэнні прадмета, асобы, з’явы і пад., да якіх што‑н. далучаецца, дабаўляецца.
8. Ужываецца пры абазначэнні групы або катэгорыі людзей, з’яў, прадметаў і пад., да якіх належыць, адносіцца хто‑, што‑н.
9. Ужываецца пры абазначэнні матыву, мэты якога‑н. дзеяння.
10. Ужываецца пасля назоўніка пры абазначэнні асаблівасцей або прызначэння прадмета, з’явы і пад.
11. Ужываецца пры абазначэнні асобы, прадмета і пад., з якімі звязана якое‑н. дзеянне, стан, прымета, якасць.
12. Ужываецца пры абазначэнні асобы, прадмета, з’явы, у дачыненні да якіх выяўляецца прыгоднасць, прыдатнасць каго‑, чаго‑н.
13.
14. Ужываецца ў загалоўках пры абазначэнні тэмы твора або падзеі, з’явы, з якімі звязан змест твора.
15. Ужываецца пры абазначэнні таго, да чаго заклікаюць, пабуджаюць.
16. Ужываецца пры абазначэнні асобы, прадмета, з’явы і пад., да якіх скіравана дзеянне.
17. Ужываецца пры абазначэнні асобы або прадмета, з якімі сутыкаецца хто‑н., змацоўваецца што‑н.
Акалічнасныя адносіны
18. Ужываецца пры ўказанні на ступень, якой дасягае дзеянне, стан.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за 1,
Спалучэнне з прыназоўнікам «за» выражае:
Прасторавыя адносіны
1.
2.
Часавыя адносіны
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Аб’ектныя адносіны
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
Прычынныя адносіны
22.
23.
Мэтавыя адносіны
24.
Колькасныя адносіны
25.
26.
Акалічнасныя адносіны
27.
Азначальныя адносіны
28.
29.
за 2,
У падтрымку, на карысць каго‑, чаго‑н.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГЕРО́Й САВЕ́ЦКАГА САЮ́ЗА,
ганаровае званне ў
Л.І.Брэжнеў (1966, 1976, 1978, 1981), Г.К.Жукаў (1939, 1944, 1945, 1956).
Тройчы Героі Савецкага Саюза:
С.М.Будзённы (1958, 1963, 1968), І.М.Кажадуб (люты,
Двойчы Героі Савецкага Саюза — беларусы і ўраджэнцы Беларусі: П.Я.Галавачоў (1943, 1945), С.І.Грыцавец (люты,
Двойчы Героі Савецкага Саюза — прадстаўнікі іншых народаў, якія вызначыліся ў баях за Беларусь: С.Амет-Хан (1943, 1945), І.Х.Баграмян (1944, 1977), А.Я.Баравых (1943, 1945), П.І.Батаў (1943, 1945), А.П.Белабародаў (1944, 1945), Л.І.Бяда (1944, 1945), І.А.Вараб’ёў (1944, 1945), А.М.Васілеўскі (1944, 1945), С.А.Каўпак (1942, 1944), М.І.Крылоў (
Героі Савецкага Саюза — беларусы і ўраджэнцы Беларусі (пра кожнага
1936. П.Е.Купрыянаў, М.А.Сяліцкі.
1937. Ф.К.Каўроў, І.П.Мазурук, Г.М.Склязнёў, О.Ю.Шыіт.
1938. А.С.Благавешчанскі.
1939. В.М.Кажухоў, Я.М.Нікалаенка.
1940. П.Р.Алейнікаў, І.І.Валасевіч, ДзД.Валенцік, М.М.Гармоза, А.Л.Дыдышка, П.В.Кандрацьеў, І.П.Кірпічоў, І.М.Коібзун, І.М.Максіменя, І.В.Матрунчык, І.М.Нядзвецкі, Р.С.Пінчук, А.П.Сабалеўскі, І.М.Саламонаў, М.Ф.Турцэвіч, А.Р.Целешаў, С.І.Чарняк, С.Я.Ялейнікаў.
1941. А.К.Антоненка, Ц.П.Бумажкоў, А.Тарэлік, М.Ф.Гастэла, Л.М.Даватар, І.А.Каўшараў, А.Л.Лізюкоў, Л.З.Муравіцкі, К.Н.Осіпаў, Б.Л.Хігрын.
1942. М.В.Аўдзееў, В.І.Казлоў, М.А.Карначонак, В.П.Карповіч, У.Ц.Курыленка, Ф.А.Мінкевіч, Г.А.Палаўчэня, М.Ф.Сільніцкі, Ф.А.Смалячкоў, М.Дз.Шастакоў.
1943. М.І.Абрамчук, І.А.Авекаў, С.І.Азараў, П.А.Акуцыёнак, І.Е.Аляксееў, М.М.Антонаў, К.П.Арлоўскі, Дз.Я.Аскаленка, Р.Б.Багданаў, І.М.Багушэвіч, М.С.Байкоў, Р.М.Баталаў, А.А.Белы, Я.А.Бірбраер, Ф.П.Бруй, А.М.Бурак, Л.У.Буткевіч, А.Я.Варанчук, А.А.Вашкевіч, З.Д.Віхнін, А.А.Волах, Г.І.Вялічка, А.К.Гаравец, П.А.Гарошак, З.С.Гарэлік, С.Ш.Гурэвіч, М.П.Давідовіч, П.Л.Даўбешкін, Ф.Ф.Дуброўскі, П.І.Жданаў, Н.І.Жолудзеў, С.А.Забагонскі, М.І.Зіньковіч, Я.І.Злацін, Г.П.Ісакаў, С.М.Каданчык, П.К.Казакевіч, М.М.Казачэнка, У.А.Канаваленка, І.Р.Карасёў, В.А.Князеў, І.С.Козіч, Б.Л.Коўзан, А.І.Крайко, Г.А.Крумінь, У.Е.Лабанок, А.Р.Мазанік, Ф.Я.Макавецкі, М.І.Марозаў, В.Ф.Марцехаў, І.В.Мацкевіч, А.І.Мельнікаў, Дз.М.Мінчугоў, М.М.Мядзель, М.К.Навумчык, П.У.Несцяровіч, Ц.П.Новікаў, М.Б.Осіпава, М.К.Піліпенка, П.А.Пілютаў, А.Я.Пісарэнка, Б.Т.Пішчыкевіч, М.Ф.Рабчэўскі, А.І.Радкевіч, П.М.Рудкін, І.Е.Самбук, А.Ф.Самусёў, І.В.Свідзінскі, У.І.Свідзінскі, М.І.Семянцоў, М.Д.Сіянін, А.Я.Смалякоў, І.П.Собалеў, М.Л.Співак, М.І.Сталяроў, П.А.Странакоў, П.Ф.Сычэнка, І.Я.Сяржантаў, Г.С.Тамілоўскі, Н.В.Траян, А.І.Уласавец, І.А.Уласенка, В.Я.Фурсаў, Б.А.Царыкаў, Я.М.Целешаў, В.І.Цямчук, С.М.Чарапнёў, К.П.Чарноў, Б.Т.Шабан, Я.А.Юрчанка, П.І.Ярмоленка.
1944. К.А.Абазоўскі, А.С.Азончык, С.П.Алейнікаў, Ц.Д.Алексяйчук, У.Ц.Алісейка, М.Г.Альхоўскі, А.А.Аляхновіч, С.Ф.Аляшкевіч, М.А.Ананьеў, П.І.Аўрамкаў, С.А.Бабрук, У.А.Барысенка, А.А.Барэйка, П.М.Бахараў, І.А.Бельскі, А.К.Болбас, А.М.Бондараў, П.М.Буйко, П.М.Бухонка, Е.С.Бялявін, І.Ф.Ваксман, А.І.Валынец, І.К.Вальваценка, І.К.Варапаеў, М.А.Высагорац, А.К.Габрусёў, Р.С.Гарфункін, В.М.Гінтаўт, К.П.Грыб, П.Л.Грышчанка, Р.А.Тусараў, А.П.Даніліцкі, Л.В.Дземянкоў, І.М.Ерашоў, П.Е.Жгіроў, Дз.П.Жмуроўскі, У.Г.Завадскі, І.К.Захараў, А.Л.Ісачанка, М.Р.Кавалёў, П.І.Кавалёў, А.В.Казлоў, П.М.Казлоў, М.К.Казлоўскі, І.Е.Каленікаў, В.М.Калеснікаў, С.М.Канашэнка, І.Дз.Кандрацьеў, М.П.Каралёў, С.А.Карнач, А.П.Карпенка, І.Б.Катунін, А.Л.Кляшчоў, І.П.Кожар, П.Ю.Корбут, В.З.Корж, А.Р.Корзун, Ф.П.Котчанка, М.К.Круглікаў, І.І.Крукаў, С.Д.Крэмер, А.М.Кулагін, Ф.Л.Кухараў, І.А.Лапянкоў, Э.В.Лаўрыновіч, І.С.Леановіч, Дз.І.Лугаўской, М.П.Лутоўскі, С.Лукашэвіч, А.П.Луцэвіч, А.Б.Ляшчынскі, Ф.А.Малышаў, С.С.Манковіч, П.Маргелаў, У.Р.Масальскі, Г.І.Маслоўская, Г.Г.Маслякоў, А.Дз.Мацюшоў, Р.Н.Мачульскі, П.М.Машэраў, Я.К.Мінін, Я.І.Міркоўскі, М.М.Мультан, М.В.Мураўёў, Г.М.Надтачэеў, У.А.Парахневіч, А.В.Петрушэўскі, А.З.Петушкоў, С.Петушкоў, А.М.Рабцэвіч, П.М.Раманаў, М.В.Рамашка, А.Д.Салянікаў, І.І.Семянюк, С.І.Сікорскі, У.А.Скугар, А.Л.Сліц, Я.Р.Слонскі, М.А.Старавойтаў, І.І.Строчка, Дз.Г.Сухавараў, С.Я.Сцяпук, Ц.Я.Сычкоў, Ц.Р.Сянькоў, М.М.Тамашэвіч, І.Г.Тамашэўскі, В.І.Тарлоўскі, А.Р.Таўпека, М.М.Ткачэнка, А.Тумар, І.М.Туфтаў, Р.А.Худалееў, У.З.Царук, А.М.Цюльга, М.Л.Часнык, І.Чубукоў, К.А.Шабан, М.П.Шмыроў, П.І.Шпетны, М.К.Шут, А.Г.Юхнавец, П.У.Ялугін, У.І.Ярмак, В.І.Яронька.
1945. Я.А.Аляхновіч, С.П.Анішчанка, Ф.К.Анташкевіч, К.І.Арлоўскі, Ф.Ф.Архіпенка, Ф.А.Асташэнка, С.Н.Багарад, А.І.Банкузаў, М.У.Барташоў, М.У.Барысаў, А.І.Барычэўскі, П.Х.Басянкоў, М.Р.Батракоў, І.С.Бескін, П.М.Буйневіч, І.Р.Бумагін, А.К.Бурак, Ф.М.Бялевіч, Дз.В.Бярнацкі, М.Р.Вайнруб, Я.Р.Вайнруб, А.В.Вакульскі, П.Ф.Вансецкі, Н.Варанцоў, І.П.Гаманкоў, М.І.Гапяёнак, Ц.Л.Гарноў, П.А.Глазуноў, М.Ф.Грыгаровіч, А.І.Гурын, П.І.Гучок, Е.У.Дабравольскі, Л.С.Данілюк, А.Ф.Дзюбко, І.І.Дзякаў, В.А.Дзямідаў, П.А.Дудчык, А.М.Дулеба, В.І.Брэтонка, А.А.Жук, П.С.Жукаў, Ц.С.Жучкоў, У.Р.Жыгуноў, І.С.Зайцаў, М.Л.Зайцаў, Г.С.Здановіч, К.М.Зубовіч, В.К.Зыль, А.Я.Каваленка, С.А.Каваленка, М.К.Кавалёў, Р.С.Кавалёў, Д.В.Казакевіч, А.Я.Казлоў, І.І.Казлоўскі, В.Ф.Каленнікаў, С.А.Калінкоўскі, І.І.Камінскі, Л.М.Каплан, М.Дз.Капусцін, П.М.Каралёў, С.Дз.Карыцкі, П.В.Касцючык, М.П.Катлавец, Я.І.Качанаў, В.А.Квіцшскі, У.М.Кірмановіч, М.А.Кісляк, М.М.Кольчак, М.Дз.Конанаў, Л.С.Корнеў, В.А.Кот, І.М.Краснік, С.А.Красоўскі, А.Ц.Краўцоў, П.А.Крыванос, А.А.Кубліцкі, П.І.Купрыянаў, М.І.Кучынскі, С.А.Лавянецкі, І.І.Ладуцька, А.І.Лапацін, М.А.Ласкуноў, У.С.Лаўрыновіч, П.І.Лізюкоў, А.Я.Ліпуноў, М.В.Лусто, З.Р.Лышчэня, П.В.Мажэйка, І.Ц.Майсееў, Б.А.Майстрэнка, І.А.Макіёнак, І.В.Максімча, Дз.К.Марозаў, У.М.Марцінкевіч, Я.Р.Маскаленка, С.С.Мацапура, М.П.Мебш, А.А.Мінін, Я.А.Мойзых, П.Мухін, Я.Г.Навіцкі, У.А.Наржымскі, Дз.С.Наруцкі, І.Б.Непачаловіч, І.Ф.Несцераў, М.А.Неўскі, П.П.Нікіфараў, Ф.П.Нікіцін, А.В.Паддавашкін, М.Г.Падсаднік, С.А.Панамароў, А.А.Парцянка, І.М.Паўлаў, І.М.Паўловіч, М.П.Пацееў, Ц.А.Пачтароў, С.А.Пашкевіч, Дз.Н.Пенязькоў, Ф.І.Перхаровіч, А.М.Пінчук, М.Р.Пінчук, Г.І.Пісараў, К.М.Полазаў, П.П.Пурын (Пурынь), С.С.Пустэльнікаў, С.Ф.Пшонны, А.Ф.Пятаковіч, М.Я.Рабцаў, М.Я.Раманькоў, Ф.Ф.Раўчакоў, М.С.Рогаў, У.А.Рыбак, У.Р.Рыжоў, Ц.А.Саевіч, В.Д.Сакалоўскі, А.І.Салодышаў, С.А.Свідзерскі, П.С.Сінчукоў, В.В.Скрыганаў, М.І.Смарчкоў, М.К.Спірыдзенка, Г.М.Станкевіч, М.П.Судзілоўскі, М.А.Сурын, Я.Я.Сусько, М.П.Сыдзько, М.Ф.Талкачоў, П.Ф.Тоўсцікаў, П.С.Труханаў, Ф.А.Угначоў, Я.І.Фаміных, А.А.Філімонаў, М.А.Халяўка, А.К.Харчанка, А.С.Хмялеўскі, М.В.Хоцімскі, А.Дз.Церашкоў, Дз.М.Цырубін, А.І.Чарныш, Л.С.Чэркас, А.Дз.Шамянкоў, М.П.Шарко, А.К.Шмыгун, М.Д.Шыла, М.Ф.Шындзікаў, В.П.Юбкін, І.І.Янушкоўскі, У.Р.Яўсеенка.
1946. М.І.Аверчанка, Ф.М.Аўхачоў, М.С.Быкаў, Я.В.Васілеўскі, Я.І.Ганчароў, П.У.Гельман, С.Г.Жукаў, М.М.Зялёнкін, М.С.Камельчык, У.Р.Карачун, Р.В.Ксяндзоў, А.А.Нячаеў, А.С.Мілюцін, К.Ф.Міхаленка, І.С.Нікалаеў, А.А.Нячаеў, А.С.Пешчанка, А.К.Стампкоўская, У.А.Тышэвіч, Ю.А.Шандалаў, А.К.Шэлепень.
1948. Л.І.Гарагляд, П.М.Стафаноўскі.
1951. Я.М.Стэльмах.
1954. Ц.Ц.Рамашкін.
1957. З.М.Тусналобава-Марчанка.
1958. Е.С.Зянькова, З.М.Партнова.
1960. В.З.Харужая.
1965. Ц.С.Барадзін, П.А.Галецкі, І.Драздовіч, І.К.Кабушкін, М.І.Казей, М.А.Кедышка, Л.Дз.Лорчанка, Л.Я.Маневіч, Т.С.Марыненка, Г.М.Халасцякоў, У.А.Хамчаноўскі, Р.І.Шалушкоў.
1978. Р.У.Дольнікаў.
1980. М.П.Чэпік, В.В.Шчарбакоў.
1984. В.В.Піменаў.
1985. Я.П.Іваноўскі, П.І.Івашуцін.
1988. А.А.Мельнікаў.
Героі Савецкага Саюза — прадстаўнікі іншых народаў, якія вызначыліся ў баях за Беларусь:
1939. І.І.Фядзюнінскі.
1941. К.Я.Анохін, Ф.А.Баталаў, Я.Дз.Бяляеў, М.М.Дзмітрыеў, І.А.Кадучэнка, У.Р.Каменшчыкаў, Я.Р.Крэйзер, Ф.І.Паўлоўскі, С.Р.Рыдны, М.М.Чапурной.
1942. В.Я.Сітноў.
1943. М.І.Агароднікаў, Х.Ш.Агліулін, Д.Азізаў, А.Алімбетаў, Р.А.Аляксееў, М.М.Андрэйка, П.Л.Анішчанкаў, Б.С.Антаеў, В.П.Антонаў, Я.А.Антонаў, М.Р.Апарын, С.В.Артамонаў, М.М.Арцем’еў, Р.Е.Бабкоў, Дз.А.Бакураў, Б.Ф.Баннікаў, М.С.Барысаў, Г.І.Басманаў, І.А.Бахмецьеў, І.А.Бачанкоў, П.К.Баюк, Ц.А.Баярынцаў, В.Дз.Белазерцаў, У.К.Беламесных, В.А.Бердышаў, А.Л.Бондараў, Ц.І.Брагонін, А.І.Бруханаў, І.М.Будзілі, Г.Дз.Буднік, М.В.Бузінаў, В.В.Бутылкін, А.В.Быкаў, М.В.Бычкоў, А.П.Валошын, К.Р.Верцякоў, Ф.П.Віслеўскі, М.Л.Воінаў, С.А.Волікаў, Е.Дз.Волкаў, У.Высоцкі, Дз.(М.)Г.Гайнутдзінаў, А.М.Гарбуноў, Г.Дз.Гардаполаў, І.М.Гардзіенка, Х.Г.Гізатулін, В.В.Глаголеў, А.Я.Гнусараў, І.М.Грачоў, С.У.Грышын, А.М.Губін, П.М.Гудзь, П.Я.Гур’янаў, У.В.Гусеў, Ф.М.Давыдаў, А.В.Дамрачоў, Б.Е.Даўлетаў, І.Т.Дацэнка, Т.Джумабаеў, М.Т.Дзёмін, Р.Я.Дзмітрыеў, І.М.Дзям’яненка, А.Ф.Дзячкоў, М.І.Дружынін, І.Х.Дубін, А.Дусухамбетаў, С.А.Елістратаў, Ф.А.Ермакоў, С.Жала, А.М.Жарыкаў, А.П.Жыдкіх, І.П.Зайцаў, І.Ф.Залатароў, У.М.Зарамбо, К.С.Заслонаў, А.Р.Звягін, І.Дз.Зуеў, І.Ф.Зуеў, Т.Ібрагімаў, І.Л.Іваноў, І.С.Іваноў, І.В.Ільгачоў, С.П.Ільін, Б.Ісаханаў, Г.М.Іўлеў, К.Ф.Казакоў, М.Л.Казакоў, С.А.Казакоў, С.Д.Казанаў, А.А.Казаран, А.А.Казарэзаў, А.Г.Казлоў, Ф.М.Калакольцаў, Л.А.Калацілаў, Б.П.Калінін, А.С.Калмыкоў, І.М.Калодзій, А.І.Кальцоў, М.І.Кананенкаў, І.М.Карачараў, А.Карпенка, К.М.Карэлін, П.П.Карэлін, С.Касімхаджаеў, І.Р.Касяк, Т.Каумбаеў, І.А.Качурын, Дз.К.Квітовіч, А.Кжывань, М.І.Кікаш, М.Ф.Кліменка, І.Клімовіч, С.Т.Кляўцоў, І.М.Князеў, М.В.Красавін, І.П.Красільнікаў, Я.Я.Краўцоў, С.У.Крывенка, В.В.Крыклівы, Дз.Ф.Кудрын, І.А.Кузаўкоў, А.М.Кузняцоў, І.Ф.Кузняцоў, С.Н.Кузняцоў, І.З.Куляшоў, М.А.Куратнікаў, А.А.Куцін, С.І.Кязімаў, І.М.Дабанаў, А.А.Лазараў, А.Я.Ламакін, І.Г.Лапін, Л.С.Лапцеў, А.С.Лапшын, І.Ф.Лапшын, С.А.Ларыёнаў, У.Ф.Латышаў, П.М.Лашчанка, І.М.Левусенка, М.Ф.Лімань, Р.М.Лінькоў, І.П.Лісін, М.М.Літвіненка, А.Е.Лук’янаў, Р.А.Лумпаў, Б.Р.Лунц, М.Ц.Лучок, І.Г.Лысанаў, І.І.Люднікаў, Н.А.Лявухін, І.С.Лямайкін, Г.В.Ляхаў, І.М.Ляшэнка, В.М.Макараў, Р.П.Маланог, М.Е.Маліноўскі, М.І.Маргун, І.А.Мардасаў, А.В.Маркаў, В.В.Матасаў, І.М.Мацюгін, В.І.Мельнікаў, А.Е.Меншыкаў, П.М.Мешчаракоў, М.І.Міхайлаў, А.Е.Мішчанка, М.У.Мялашчанка, Р.П.Мясаедаў, А.Г.Мяцяшкін, У.Ф.Несцераў, А.Р.Ніканаў, А.В.Новікаў, М.А.Новікаў, В.А.Някрасаў, А.М.Нямчынаў, А.Р.Огнеў, М.Д.Ольчаў, А.А.Осіпаў, С.А.Папоў, П.А.Патапенка, М.А.Паўлоцкі, І.А.Пахалюк, П.М.Пахомаў, Б.А.Піскуноў, А.У.Посны, М.С.Пруднікаў, С.Дз.Пруткоў, Ц.Д.Пугачоў, К.А.Пуляеўскі, М.П.Пухаў, В.С.Пуцілін, З.Ф.Пянакі, І.М.Пяткоўскі, П.К.Рагозін, І.А.Радаеў, М.К.Раманаў, С.П.Рашчупкін, А.А.Румянцаў, А.С.Румянцаў, І.М.Румянцаў, П.А.Рындзін, В.Р.Салдаценка, М.Е.Самохін, М.Л.Сарокін, Р.П.Саўчук, І.Л.Сердзюкоў, В.Дз.Серыкаў, М.І.Сечкін, Л.С.Сібагатулін, А.В.Сідараў, М.М.Сілін, В.Я.Сітнікаў, Е.Сіхімаў, В.Н.Сласцін, М.Ф.Смірноў, М.Я.Смірноў, С.Р.Смірноў, А.Ф.Спірын, І.Я.Спіцын, М.І.Сташак, Ш.С.Сулейманаў, Дж.Сулейменаў, Б.М.Сураўцаў, Р.М.Суркоў, Г.І.Сурнін, І.Я.Сухараў, С.Я.Сухараў, Дз.П.Сухарнікаў, Ф.П.Сушкоў, А.Л.Сярожнікаў, П.Ц.Таранцаў, В.Ф.Тарасенка, К.Таскулаў, К.Я.Ткабладзе, В.І.Трусаў, А.В.Трыфанаў, Ф.А.Трыфанаў, М.І.Тузаў, А.І.Уладзіміраў, М.Дз.Уласаў, М.М.Уласаў, П.М.Фамічоў, Б.М.Фарунцаў, І.Д.Фіёнаў, М.В.Філімонаў, А.Р.Фралянкоў, В.С.Хабіеў, М.І.Харламаў, Ф.М.Хлуднеў, М.М.Хухлоў, А.П.Цаплін, А.С.Цвердахлебаў, М.К.Цімашэнка, У.Я.Цімашэнка, В.М.Цімонаў, В.Ф.Цітоў, К.А.Ціханаў, І.В.Цымбал, Ф.П.Чабурын, К.З.Чалоўскі, Я.Дз.Чарамноў, У.І.Чаркасаў, П.А.Чарняеў, П.А.Чудзінаў, М.А.Шавялёў, Б.П.Шайко, С.Шакіраў, М.Р.Шаламцоў, М.С.Шанцоў, М.Т.Шарстабітаў, У.П.Шарстнёў, І.К.Шаумян, В.В.Швец, Дз.В.Шурпенка, А.В.Шчарбакоў, В.В.Шчарбіна, А.Ф.Шчукін, М.П.Шыбаеў, Д.К.Шышкоў, Ш.Эргашаў, М.М.Юр’еў, І.А.Юсупаў, Ц.С.Ягораў, Г.Т.Якушкін, А.К.Ярохін, А.І.Яршоў, М.А.Яхагоеў.
1944. С.С.Абдужабараў, А.Н.Абрамаў, К.К.Абрамаў, М.Р.Абросімаў, А.Р.Абухаў, В.Ц.Абухаў, В.Г.Аверчанка, А.Л.Агафонаў, А.С.Агафонаў, К.Азалаў, Р.Азімаў, Ф.Ф.Азміцель, І.К.Айтыкаў, В.І.Акімаў, М.П.Акімаў, Г.К.Акпераў, М.С.Актуганаў, М.В.Акцябрская, М.Я.Алавяннікаў, М.Альбер, А.В.Азяксандраў, І.Аляксандраў, М.А.Аляксандраў, І.П.Аляксееў, Я.А.Аляксееў, Х.Амінаў, К.М.Андрусенка, У.К.Андрушчанка, Я.Т.Андрушчанка, А.Дз.Андрэеў, М.М.Андрэеў, А.Аннаеў, Дз.А.Анохін, І.Ф.Анохін, А.А.Анпілаў, І.М.Антонаў, М.І.Антонаў, Я.Ф.Антошын, І.М.Анціпін, А.К.Апалеў, І.І.Арандарэнка, В.К.Ардашаў, Ц.М.Арлоў, І.Я.Арол, А.М.Арсянюк, М.А.Аруцюнян, М.В.Архангельскі, Д.Асаналіеў, В.С.Аскалепаў, П.А.Афанасьеў, С.Я.Афанасьеў, Ф.Т.Афанасьеў, Г.А.Ахмераў, К.Х.Ахметшын, Т.Бабаеў, К.М.Бабошка, В.М.Бабошын, С.А.Багамолаў, І.В.Багданаў, У.Р.Багуслаўскі, А.В.Бажанаў, М.Байрамаў, А.Г.Байцоў, А.І.Баксаў, І.П.Баладурын, Р.В.Баламуткін, І.М.Банаў, М.П.Баранаў, У.П.Баранаў, М.І.Баркоў, Н.Д.Баронін, Е.І.Барыкін, М.Б.Барысаў, І.А.Барысевіч, М.Г.Барышаў, М.І.Барэеў, Г.П.Бахвалаў, В.А.Башкіраў, Ф.А.Башкіраў, В.І.Баяркін, К.Ф.Белаконь, Г.М.Бзараў, Г.Біктыміраў, І.С.Бірукоў, А.Л.Болатаў, І.К.Боддун, М.М.Броннікаў, А.П.Брынскі, С.Ц.Брэусаў, І.І.Бувін, І.А.Буканаў, Б.А.Булат, В.Г.Булатаў, Х.С.Булатаў, А.А.Бурнашоў, М.А.Бухтуеў, М.І.Быкоўскі, А.С.Бычак, Р.В.Бязуглаў, А.І.Бялоў, А.К.Бялоў, П.А.Бялоў, Р.А.Бялоў, А.І.Бяспятаў, А.Дз.Валогін, М.Я.Валошын, М.П.Варатынцаў, А.Ф.Варонін, А.Варонін, І.І.Варэпа, М.А.Васеў, І.Васіленка, А.М.Васільеў, І.В.Васільеў, М.М.Васільеў, М.Ф.Васільеў, С.А.Ваўпшасаў, Р.І.Вахонін, У.К.Венцаў, Л_Л.Вінер, П.Дз.Вінічэнка, Ю.М.Віннік, У.М.Вішнявецкі, А.П.Возлікаў, В.Ф.Волкаў, М.Ц.Волкаў, А.І.Воранаў, М.А.Вычужанін, В.А.Вядзенка, К.А.Вяршынін, М.Дз.Вяснін, Р.П.Вятчынкін, Ф.Г.Габдрашытаў, С.К.Гадавікоў, І.Я.Гайдым, А.С.Гайко, С.К.Галавашчанка, А.В.Галадноў, В.М.Галаулін, Б.Л.Галушкін, І.В.Ганжэла, Е.К.Гаранян, В.Ф.Гарачаў, І.П.Гарбуноў, А.С.Гардзееў, Ю.І.Гарохаў, Ш.Ю.Гатыятулін, П.П.Гаўрылаў, Ф.Г.Гаўрылаў, П.І.Гаўрыш, Я.І.Генералаў, П.М.Герасіменка, А.П.Гергель, І.В.Гермашаў, А.Г.Гізатулін, С.Я.Гладкоў, Ф.І.Говараў, Дз.Ф.Грачушкін, М.А.Грачыхін, А.І.Громаў, А.М.Громаў, І.К.Груздзеў, Л.А.Грыгаровіч, А.І.Грыгор’еў, Т.С.Грыгор’еў, Л.М.Грыгор’еў, Дз.А.Грыдзін, М.А.Грынёў, К.Д.Грыцынін, А.С.Грышын, С.С.Грэбчанка, А.І.Гуляеў, Дз.Ц.Гуляеў, С.І.Гурвіч, В.В.Гусеў, Ф.Л.Гушчын, А.Я.Давыдаў, Л.Ш.Давыдаў, М.Я.Дакучаеў, Р.А.Далгоў, А.Дз.Данілаў, П.А.Данілаў, Е.І.Данільянц, А.Ф.Данукалаў, М.С.Дароўскі, І.М.Дарохін, І.С.Даутаў, А.Г.Даўлетаў, Б.Даўледжанаў, Б.Р.Даўлятаў, І.К.Двадненка, Э.Б.Джумагулаў, Я.А.Дзерцеў, М.А.Дзёмін,
1945. К.А.Авакян, С.В.Авяр’янаў, Ф.Я.Агафонаў, М.І.Агурэчнікаў, С.Адашаў, Дз.Е.Алейнічэнка, В.А.Алісаў, І.П.Алтухоў, У.С.Алхімаў, М.М.Альшэўскі, М.Я.Аляксандраў, Ф.М.Аляксандраў, А.М.Аляксеенка, А.А.Аляксееў, Ж.Андрэ, А.С.Андрэеў, І.Я.Андрэеў, П.К.Андрэеў, Я.В.Анісімаў, М.А.Аніскін, С.П.Анішчанка, М.А.Ануфрыеў, С.А.Апраксін, М.П.Аргуноў, В.Дз.Арлоў, Я.Н.Арлоў, І.М.Арсеньеў, І.С.Арцішчаў, П.А.Арэф’еў, І.І.Асінны, М.С.Аслікоўскі, С.Ц.Атрохаў, А.К.Аўдзееў, Дз.М.Аўсяннікаў, Б.В.Аўчыннікаў, М.Ц.Аўчыннікаў, Б.М.Афанасьеў, В.М.Афанасьеў, Д.М.Ахмедаў, Ф.Ахмедаў, С.Ашыраў, К.І.Бабахін, В.А.Бабічаў, М.М.Бабкін, В.М.Бабкоў, М.І.Баброў, Л.Г.Бабушкін, А.М.Багалюбаў, М.Ц.Багамолаў, Ф.М.Бажора, П.С.Байцоў, С.І.Балгарын, І.М.Бандарэнка, С.Дз.Барадулін, С.М.Баразянец, Т.М.Барамзіна, В.М.Бардуноў, В.М.Барсукоў, П.М.Батыраў, М.І.Бахцін, Б.Л.Белік, І.М.Беразуцкі, Р.Я.Бераснеў, Ф.С.Берастаў, Я.А.Бікбаў, В.М.Бірукоў, Ф.Ц.Блахін, В.П.Брагін, В.Я.Брагін, Т.А.Братчыкаў, М.В.Будзюк, М.І.Будзянкоў, К.С.Бурдзейны, Ф.В.Буслаў, П.П.Бухнін, М.К.Буянаў, Л.А.Быкавец, І.Л.Бялоў, І.М.Бярэзін, Ф.С.Вазнясенскі, В.А.Валасатаў, А.М.Валошын, М.Ф.Валошын, І.М.Валчкоў, В.У.Ванцян, П.Я.Вараб’ёў, М.А.Васін, Г.І.Вахалкоў, А.Я.Вахненка, А.Ф.Везіраў, Р.І.Велікаконь, Р.П.Віктараў, М.М.Вінаградаў, П.I.Вінаградаў, Ф.І.Вінакураў, А.Л.Вісяшчаў, I.П.Віткоўскі, В.А.Віхіраў, А.А.Волкаў, А.П.Волкаў, М.Е.Волкаў, Х.Н.Гайсін, М.А.Гакель, У.А.Галаскокаў, К.М.Галіцкі, А.К.Галубкоў, А.М.Галубой, Б.Б.Гарадавікоў, А.В.Гарбатаў, Д.І.Гарбуноў, В.С.Гаўрылаў, Р.С.Гашава, А.І.Гераськін, А.М.Герман, М.М.Глебаў, І.В.Глушкоў, К.С.Гнідаш, А.Е.Голубаў, А.Ф.Грабнёў, К.В.Гразноў, М.І.Грыбкоў, Дз.П.Грыгор’еў, В.I.Грышаеў, В.С.Грышко, І.Ц.Грышын, І.П.Гураў, К.Ф.Гураў, П.Ф.Гушчын, М.С.Давыдаў, М.П.Дакучаеў, В.І.Далгаполаў, У.К.Далгоў, А.А.Данілаў, М.І.Данілаў, М.М.Даніленка, А.І.Данскіх, Ю.М.Двужыльны, Г.І.Джункоўская-Маркава, І.М.Дзусаў, М.М.Дзяканаў, П.М.Дзякаў, М.І.Доліна, С.А.Долінскі, М.І.Дружынін, М.Я.Дубровін, Г.А.Дуброўскі, М.В.Дунічаў, В.Дз.Едкін, Л.К.Ерафееўскіх, Ф.П.Ерзікаў, Р.Дз.Ермалаеў, Ф.П.Ермалаеў, Е.М.Жагранкоў, П.М.Жалтухін, А.П.Жэсткаў, А.М.Жданаў, Л.В.Жолудзеў, І.Я.Жудаў, М.А.Жуканаў, В.П.Жукаў, Я.А.Жыгуленка, В.І.Жылін, М.М.Завадоўскі, В.С.Заварызгін, В.І.Загароднеў, В.Г.Зайцаў, В.Л.Зайцаў, С.Х.Зайцаў, М.А.Замулаеў, Ю.Ф.Зарудзін, І.М.Запарожскі, А.І.Зараўняеў, А.Н.Захараў, Г.Н.Захараў, А.М.Звераў, І.Е.Злыгосцеў, Е.М.Зорын, А.Л.Зубкова, А.А.Ібраеў, Ф.Я.Іванішка, А.В.Іваноў, К.В.Іваноў, М.В.Іваноў, М.А.Лзюмаў, І.І.Ілазараў, Г.М.Інасарыдзе, А.Дз.Іонаў, М.А.Ісайка, С.Іскаліеў, В.У.Істомін, А.Ішанкулаў, П.В.Каваленка, П.П.Кажамякін, М.А.Кажушкін, А.А.Казакоў, В.І.Казакоў, Р.П.Каалоў, В.Г.Казянкоў, В.М.Каламоец, Б.П.Калач, І.А.Калашнікаў, М.С.Калашнікаў, П.Р.Калеснікаў, С.М.Калінін, М.А.Калодка, П.І.Каломін, У.Я.Калпакчы, Б.Л.Калядзе, Г.В.Камароў, Г.У.Камароў, Р.К.Камарыцкі, Дз.К.Камзаракаў, У.Р.Канарэеў, Г.Ф.Канцаў, I.В.Капейкін, А.М.Карасёў, М.В.Каранаў, Е.М.Карніенка, В.І.Карнішын, Я.І.Каровін, М.П.Карпееў, В.І.Карпенка, В.Р.Карпенка, Я.Ф.Касавічоў, Ф.Дз.Касценка, Г.Л.Катарын, П.Р.Кашчэеў, М.І.Кашын, В.Ш.Квачантырадзе, Р.К.Кіба, Г.Ф.Кірдзішчаў, М.С.Кірылаў, У.Л.Кірылаў, Р.Р.Кіяшка, В.С.Кладзіеў, І.К.Кліманаў, М.І.Кліменка, Дз.М.Клімзаў, П.Ф.Кляпач, М.І.Колычаў, М.І.Конанаў, В.М.Косцін, У.М.Кошалеў, К.А.Кошман, М.В.Крапцоў-Зайчанка, І.Т.Красноў, В.І.Краўчанка, В.І.Круглоў, Ф.Т.Крылоў, С.М.Крынін, І.Н.Кудзін, С.А.Кудрашоў, К.Г.Кузняцоў, Р.І.Кузняцоў, В.С.Кузьмін, М.А.Кузьмін, Л.Дз.Кукалеўскі, П.А.Кулакоў, А.Г.Куліеў, С.З.Кульбашной, А.П.Кулясаў, Дз.А.Купцоў, С.А.Купцоў, П.А.Курачкін, М.Ц.Курбатаў, Дз.М.Курлук, А.В.Курын, К.П.Кутрухін, С.Ф.Куфонін, Е.М.Кухараў, М.М.Лазькоў, П.Б.Лакціёнаў, Г.Д.Лапацін, Г.С.Лебедзеў, С.А.Лебедзеў, В.А.Леванян, М.Лефеўр, М.Н.Ліннік, К.С.Лісіцын, В.М.Літвінаў, М.М.Логінаў, У.Л.Логінаў, І.П.Луеў, Л.В.Лук’янчыкаў, М.А.Лунькоў, А.А.Лучынскі, І.І.Лысенка, Ф.К.Лысенка, А.С.Люты, В.І.Лявіцкі, І.М.Лявонаў, І.Р.Лядоўскі, І.А.Мазгавой, М.С.Майдан, А.С.Майсеенка, Т.П.Макарава, К.В.Макараў, М.Р.Макараў, Я.А.Макееў, А.М.Максін, П.П.Маладых, А.І.Малаў, А.А.Мален, М.С.Малінін, І.Т.Малка, М.П.Мальчанка, М.В.Мамонаў, В.М.Манкевіч, А.І.Маркаў, В.В.Маркін, А.І.Марозаў, I.В.Марозаў, М.М.Мартынаў, У.К.Мартынаў, М.І.Марцьянаў, А.А.Марчанкаў, М.Ф.Мар’яноўскі, С.І.Масіенка, Ц.Д.Масін, А.П.Маслаў, А.А.Матросаў, У.М.Мачалаў, В.А.Меднаногаў, Н.Ф.Меклін-Краўцова, І.А.Мельнічэнка, А.М.Меркушаў, А.І.Міронаў, Р.Р.Міронаў, С.М.Міт, М.І.Мітрафанаў, В.К.Мітрохаў, А.Б.Міхайлаў, В.П.Мішэнін, Г.Г.Мурзаханаў, Р.Ф.Мусланаў, Г.М.Мядзведзеў, І.М.Мяльноў, П.П.Набойчанка, А.С.Навічкоў, М.К.Нагульян, П.І.Назарэнка, Я.Налепка, М.М.Нарган, А.М.Наскоў, М.З.Нешкаў, В.М.Нікалаеў, М.П.Ніканаў, Т.А.Нікандрава, Я.М.Ніхаеў, А.П.Нічыпарэнка, К.Б.Нуржанаў, В.П.Нячаеў, А.М.Осіпаў, В.В.Осіпаў, Б.М.Падалка, А.М.Пайкоў, С.А.Палавін, Ф.П.Палій, І.С.Палявой, П.Я.Палякоў, М.П.Панамароў, І.С.Панамарэнка, Е.М.Панкоў, А.Дз.Паноў, М.Ф.Паноў, В.І.Панькоў, А.В.Папова, В.І.Папоў, Г.П.Папоў, М.Ф.Пасько, А.В.Пашкевіч, П.П.Перасумкін, Г.Е.Петэрс, М.М.Піджакоў, В.В.Піліпас, М.Ф.Пісарэўскі, Дз.М.Пічугін, М.Я.Платонаў, І.Л.Пратапопаў, В.І.Протчаў, М.Ц.Пуцілін, А.Дз.Пуцін, Ю.І.Пыркоў, А.А.Пятраеў, В.М.Пятроў, М.П.Пятроў, П.Г.Пятроў, С.В.Пяцялін, К.В.Рабава, А.А.Рабаў, А.М.Рагожнікаў, С.А.Разінкін, А.К.Разумаў, А.М.Рай, П.М.Рак, I.П.Раманаў, Я.П.Раманаў, А.С.Расказаў, Б.Г.Расохін, А.М.Рашчупкін, С.Дз.Роман, У.С.Рублеўскі, А.А.Рудноў, А.А.Рудэнка, А.Е.Рудэнка, А.В.Рыбакоў, М.І.Рыбін, В.П.Рыбкін, І.Ц.Рыжоў, А.Е Рытаў, М.Я.Рэдзькін, П.Дз.Рэшатаў, П.С.Садакоў, І.Ф.Садчыкаў, А.К.Сакольскі, У.С.Салавей, М.І.Саламацін, В.А.Салаўёў, У.А.Салаўёў, Ц.І.Салопенка, С.Р.Саннікаў, В.А.Санфірава, С.А.Саркісян, М.Д.Свінарчук, Л.С.Святашэнка, Ц.І.Святлічны, А.П.Селязнёў, М.Я.Селязнёў, У.П.Сенчанка, Ф.І.Сенчанка, В.А.Сідарэнка, Е.І.Сізінцаў, М.А.Сікорскі, П.І.Сірагоў, В.М.Сіроцін, Г.І.Скрьшнікаў, А.В.Смірноў, М.Я.Смірноў, Р.Я.Смірноў, Ф.А.Смірноў, У.С.Смятанін, Я.М.Смятнёў, І.М.Снітко, А.Н.Сталяроў, Ф.М.Стралец, С.М.Стралкоў, В.С.Стрыгуноў, Ю.К.Субоцін, В.В.Сугрын, Я.М.Сулейманаў, Б.Султанаў, В.Я.Супрун, С.Х.Суф’янаў, А.Г.Сухарукаў, У.П.Сухачоў, С.З.Сухін, Ф.А.Сцебянёў, Е.М.Сыпала, І.Ф.Сяброва, Я.М.Сялянін, У.Ф.Сямёнаў, Л.А.Сяргееў, В.В.Тамілоўскіх, Г.Е.Твауры, С.К.Токараў, А.А.Томскі, Дз.Я.Трамасаў, М.М.Трасцінскі, Р.А.Тупіцын, В.А.Турбін, С.В.Угрумаў, А.Т.Удавічэнка, М.М.Уладзіміраў, Н.З.Ульяненка, М.І.Усачоў, В.В.Фабрычнаў, Дз.К.Фалін, К.Я.Фамічова, І.П.Фанароў, В.В.Фацін, С.А.Федарэнка, Н.Н.Федуценка, П.В.Фешчанка, А.А.Філасофаў, А.Р.Філонаў, А.В.Фірсаў, М.А.Фірсаў, Я.Я.Фогель, Я.Б.Фрадкоў, М.А.Фралоў, Дз.Г.Фролікаў, І.С.Фурсенка, Э.Хаджаеў, Х.З.Хайрулін, В.Дз.Халеў, І.В.Халманаў, М.Н.Хамянкоў, С.І.Харламаў, У.М.Харытонаў, М.А.Хахлоў, М.П.Хваткоў, М.Я.Ходасаў, С.К.Хрукін, М.М.Хрыкаў, Л.І.Царэнка, С.Р.Церашкевіч, І.Р.Цюрын, М.Ф.Цяплоў, П.І.Цяраеў, М.К.Цярэшчанка, В.М.Чабатароў, М.П.Чалы, І.А.Чарнец, Р.І.Чарноў, А.Ф.Чарнышоў, І.В.Чашчарын, А.П.Чумакоў, Дз.В.Чумачэнка, Р.І.Чэрнікаў, І.С.Шабельнікаў, Ш.Шаімаў, А.С.Шалаеў, С.Е.Шалковы, А.Я.Шамшурын, І.Я.Шапавалаў, І.Р.Шарамет, В.І.Шаркоў, М.П.Шароў, П.С.Шароў, Б.А.Шахіраў, М.Ф.Шаціла, А.К.Шомін, М.М.Шохін, Р.А.Шпількоў, Ф.Г.Шунееў, Р.С.Шупік, С.І.Шулаў, У.Г.Шчогалеў, Р.І.Шыбанаў, П.В.Шысцяроў, М.М.Юдзін, Б.І.Юркін, А.С.Юрчанка, П.Д.Юрчанка, І.П.Ябараў, А.М.Ягораў, В.В.Ягораў, А.А.Якаўлеў, Г.Якубаў, А.І.Якуненка, С.Р.Янкоўскі, П.А.Ярмілаў, М.І.Яромін, С.П.Яўграфаў, М.І.Яшын.
1946. Р.Е.Аронава, А.Дз.Асадчыеў, С.Багданаў, А.М.Васільеў, М.К.Васільеў, П.С.Дакучалаў, І.М.Жмурко, А.І.Казакоў, П.А.Казленка, В.І.Касалапаў, Я.Кручкоў, Ц.А.Кучараба, А.У.Майсееў, І.А.Малікаў, К.Я.Малін, І.І.Мар’ін, Р.Ф.Махрынаў, У.А.Мілюкоў, У.А.Міхайлаў, Я.Д.Міхайлік, В.А.Мядзведзеў, І.І.Нечыпурэнка, М.Е.Півавараў, М.А.Прасвірнаў, Н.М.Распопава, М.П.Рэнц, Р.П.Сабкоўскі, А.М.Сідаровіч, В.З.Строкаў, М.Г.Сыртланава, І.Ф.Фацееў, М.І.Фясенка, А.М.Харытошкін, А.Ф.Худзякова, А.А.Царагародскі, А.Т.Цішчанка, М.П.Чэчнева, Ф.С.Шмырын, Ш.І.Шургая, С.С.Шчаглоў, А.М.Юльеў.
1948. У.С.Баскоў, Л.М.Дітвінава.
1957. П.М.Гаўрылаў.
1965. У.С.Амельянюк, Ф.М.Ахлопкаў, П.Ф.Баціцкі, І.П.Казінец, А.М.Касаеў, А.М.Кіжаватаў, Я.У.Клумаў, П.А.Ротмістраў, В.М.Усаў.
1978. А.Д.Радзіеўскі, І.М.Русіянаў.
Літ.:
Герои Советского Союза: Краткий биогр. слов. Т. 1—2. М., 1987—88;
Навечно в сердце народном. 3 изд.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
па I
1. с
2. с
3. с
4. с
5. с
6. с
7. с
8. с
9. с
10. с
11. с
12. с
13. с
14. с
15. с
16. с
17. с
па II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хадзі́ць, хаджу́, хо́дзіш, хо́дзіць;
1. Мець здольнасць, магчы рухацца, ступаючы нагамі (пра чалавека і жывёл).
2. Тое, што і ісці (у 1 знач.), аднак хадзіць абазначае рух, які паўтараецца, адбываецца ў розны час і ў розных напрамках.
а) Перамяшчацца, ступаючы нагамі, робячы крокі (пра чалавека і жывёлу).
б) Перамяшчацца пэўным маршрутам; ездзіць, плысці, ляцець (пра сродкі перамяшчэння).
в) Перамяшчацца ў пэўным кірунку (пра свяцілы, хмары і пад.).
г) Перамяшчацца, рухацца масай, патокам, чарадой.
3.
4. Пераходзіць, перадавацца ад аднаго да другога.
5. Быць у руху; рухацца ўзад і ўперад або ўверх і ўніз, з аднаго боку ў другі.
6. Падымацца і апускацца пры глыбокім дыханні, пры напружанні і пад.
7. Укісаючы, брадзіць.
8.
9.
10.
11. Насіць што‑н., апранацца як‑н., у што‑н.
12.
13. Быць, знаходзіцца ў якім‑н. стане, настроі.
14. Выкарыстоўвацца тым або іншым чынам, у той або іншай запрэжцы (пра коней і пад.).
15. Рабіць ход якой‑н. фігурай, картай.
16.
17.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
на 1,
Спалучэнне з прыназоўнікам «на» выражае:
Прасторавыя адносіны
1.
2.
3.
4.
Часавыя адносіны
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Аб’ектныя адносіны
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
Адносіны пераўтварэння
28.
Адносіны меры і ступені
29.
Колькасныя адносіны
30.
31.
32.
Размеркавальныя адносіны
33.
Азначальныя адносіны
34.
35.
Адносіны характару і спосабу дзеяння
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
Прычынныя адносіны
43.
44.
Мэтавыя адносіны
45.
46.
47.
на 2,
1. Вазьмі, бяры; атрымліваў.
2. Ужываецца для падзывання сабакі.
•••
на 3,
I. Ужываецца пры ўтварэнні дзеясловаў з наступнымі значэннямі: 1) накіраванасць дзеяння на паверхню прадмета, сутыкненне з прадметам, напрыклад:
II. Утварае дзеясловы закончанага трывання, не ўносячы якіх‑н. іншых істотных значэнняў, напрыклад:
III. Ужываецца пры ўтварэнні прыметнікаў і назоўнікаў са значэннем «знаходзіцца на паверхні чаго‑н., на чым‑н.», напрыклад:
IV. Ужываецца для ўтварэння прыслоўяў са значэннем «на які‑н. тэрмін, у якім‑н. напрамку, у якой‑н. меры, ступені», напрыклад:
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)