Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кало́даж
1. Hólzklotz m -es, -klötze; Block m -(e)s, Blöcke f -, -e;
2.перан (прачалавека) Klotz m;
◊ валі́ць це́раз пень кало́дуetw. schlecht und recht máchen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
выгіна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1.Незак.да выгнуцца.
2. Згінацца то ў адзін, то ў другі бок, прымаць звілісты напрамак. К[у]рчылася, выгіналася шэра-цёмная гадзюка.Грамовіч.То цераз алешнік, то праз дубнякі, То борам, нібыта жалезная змейка, Паўзе, выгінаецца вузкакалейка.Зарыцкі.
3.Зал.да выгінаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́дпуск, ‑у, м.
1.Дзеяннепаводледзеясл. адпускаць — адпусціць (у 1, 4 і 8 знач.).
2. Вызваленне ад працы на пэўны тэрмін для адпачынку, лячэння і пад. Узяць чарговы водпуск. Дэкрэтны водпуск. □ У сяле ўсім было вядома, што Антонаў водпуск канчаецца і цераз тыдзень ён едзе...Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разм. Круціць доўга, неаднаразова. Мы тады дазналіся, што .. [парабчыха] у той дзень з цямна скародзіла поле, пасля адразу запрасілі яе круціць жорны. Яна папакруціла іх аж цераз поўдзень.Чорны.Шыі [Крывахіж] зусім не чуў — папакруціў галавою ў палёце, выглядаючы праціўніка.Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пу́чыцца, ‑чыцца; незак.
Уздувацца, узнімацца ўгору. Узімку мы хадзілі напрасцяк, цераз рэчку. І от, напрадвесні ўжо, вада паднялася, толькі на сярэдзіне пучыўся лёд.Скрыган.Маці па звычцы садзілася на воз з левага боку — і ўсю дарогу побач з ёй некранутым горбам пучылася на сене посцілка.Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
убро́д, прысл.
Ідучы (едучы) па дне ракі, возера і пад. (у неглыбокім месцы); проціл. уплаў. [Лабановіч з ураднікам] селі ў брычку, праехалі Мікуцічы, адтуль цераз Нёман, уброд, выбраліся на дарогу.Колас.Уброд пераходжу праз плёс. Мне дзіўна і незразумела: Ці сам я настолькі падрос, Ці гэтак яна [рака] памялела.Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
махну́ць
1.гл махаць;
2.разм (адправіцца, паехаць) sich áufmachen, sich auf den Weg máchen, lósziehen* аддзvi (s), auf und davón géhen*;
ён махну́ў на по́ўдзень er ist nach dem Süden auf und davón;
3. (кінуцца) springen* vi, sich schwíngen* (цераз што-н über A);
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Перавя́з ’нізкі (грыбоў), перавязаныя ў адзін пук’ (Нар. Гом.), пе́равязь ’палоска матэрыі, перакінутая цераз плячо, для падтрымання пашкоджанай рукі’ (ТСБМ), пере́везь ’перавясла’ (ЛА, 2), сюды ж перавя́зіч ’рушнік, якім перавязваюць дружкоў маладога’ (добр., Мат. Гом.), перавя́зіна ’вянец зруба пад вокнамі і дзвярыма’, перавя́зьмы ’апошнія вянкі зруба’ (Мат. Гом.; ЛА, 4), перавя́зісты ’худы, высокі’ (Сцяшк. Сл.), перэўя́зісты ’тонкі, перацягнуты пасярэдзіне’ (ТС), ’які з шыяпадобнай перацяжкай (пра жука)’ (шальч., Сл. ПЗБ), — да апошняга параўн. польск.przewiąz/przewięz = owad przewięzisty (як пчала, аса, мурашка). Усе да перавя́заць ’перавязаць’ < прасл.*pervęzati, параўн. укр.перевʼязати, рус.перевяза́ть, польск.przewiązać, чэш.převázati, славен.prevézati, серб.-харв.преве́зати, превези́вати.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ВЛТА́ВА
(Vltava),
рака ў Чэхіі, левы прыток р. Лаба (Эльба). Даўж. 446 км, пл.бас. 28 тыс.км². Пачынаецца ў гарах Шумава; пасля прарыву цераз цясніну «Чортавы сцены» (каля г. Вішы-Брод), цячэ па Будзеёвіцкай раўніне, потым па ўзвышшах Сярэдняй Чэхіі. Сярэдні расход вады каля г. Прага 142 м³/с. Веснавая паводка. Суднаходная (з дапамогай шлюзаў) у ніжнім цячэнні на 84 км. Вадасховішча. ГЭС. На Влтаве гарады Прага, Чэске-Будзеёвіцы.