То́кма ’толькі, столькі’: не токма пець, ён слова сказаць не можа (Мат. Гом.), насыпалі токма (пры продажы гаршкоў за збожжа, г. зн. за гаршчок давалі столькі зерня, колькі ў яго ўлазіла) (Вярэн., Арх. Вяр.), ст.-бел. токмо ’толькі’ (Ст.-бел. лексікон). Параўн. укр. дыял. то́кма ’тым больш, больш за тое; без прыдачы’, рус. то́кмо ’толькі’, дыял. то́кма ’тс’, стараж.-рус. тъкъмо, тъкъма, тъкма ’тс’, славен. tekma ’спаборніцтва’, дыял. tekmà ’аднолькава, якраз’, харв. takmo, takmu ’толькі’, балг. *тъ́кмо ’дакладна, роўна, якраз, менавіта’, макед. токму ’дакладна, якраз, своечасова, менавіта’, ст.-слав. тъкъмо, токъмо, токмо ’толькі’. Прасл. *tъkъmo звязана з *tъknǫti (параўн. тыкнуць, ткаць 2), гл. ESSJ SG, 2, 712–714. Паводле Фасмера (4, 70), параўнанне з літ. tìkti ’надаецца, падыходзіць’, tiktaĩ ’толькі’ фанетычна недакладнае. Сной (у Бязлай, 4, 163) мяркуе пра прыслоўе ад *tъknǫti па тыпу міма (гл.), якое семантычна супадае з рус. то́чно ’дакладна’, што ўзыходзіць да таго ж дзеяслова (параўн. точ у точ ’дакладна’, гл. точ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
брас м спарт Brústschwimmen n -s;
пла́ваць брасам brústschwimmen* vi (h, s) (ужываецца толькі ў форме inf);
200 метраў брасам [сты́лем брас] 200 Méter Brust
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
разва́ліна ж
1. Ruíne f -, -n; Trümmer (толькі pl);
2. перан (стары чалавек) Ruíne f -, -n, Wrack n -(e)s, -e і -s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
абы́I злучн wenn nur (+ conj);
абы́ ён то́лькі быў здаро́вы wenn er nur gesúnd wäre;
абы́ ён прыйшо́ў wenn er nur käme
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Тыке́ля ‘толькі’ (Ласт., Гарэц., Сцяшк.), ‘столькі’ (воран., Сл. рэг. лекс.), таке́ля ‘так, гэтак’: каб ты такеля жыў, як гэто праўды (Васільковая сп.), тыкеле ‘толькі, аднак’ (Ф. Багушэвіч), сюды ж, відаць, тыке́ль ‘цяпер’ (Сцяшк.). Няясна. Ластоўскі (Ласт., 706) падае разам з ткале ‘толькі, адно’ (Сержп.), гл. Гутшміт (ZfSl, 19, 2, 270) адносіць да балтызмаў разам з тыкі ‘толькі’, параўноўваючы з літ. tik ‘тс’; аналагічна Санько, Kryu̯ja, 1966, 1, 93. Літоўскае слова разглядаецца як скарочаная форма літ. tíek ‘столькі’, што адпавядае пытальнаму kíek ‘колькі’ (Смачынскі, 675). Канец слова можа ўзыходзіць да часціцы *‑lě/*‑le (параўн. ЭССЯ, 14, 171–173).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
исключи́тельно
1. нареч. (на редкость) выклю́чна; (чрезвычайно — ещё) надзвыча́йна, надзвы́чай;
исключи́тельно одарённый челове́к надзвы́чай (надзвыча́йна) таленаві́ты (здо́льны) чалаве́к;
2. в знач. част. (только) выклю́чна, то́лькі;
э́тим мы обя́заны исключи́тельно ему́ гэ́тым мы абавя́заны выклю́чна (то́лькі) яму́;
3. нареч. (за исключением, кроме) выклю́чна;
от А до К исключи́тельно ад А да К выклю́чна;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
амафо́нія
(гр. homophonia)
шматгалосы музычны твор, у якім асноўную мелодыю выконвае толькі адзін голас, а астатнія гучаць як акампанемент.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
анатацы́зм
(гр. anatokismos)
налічэнне працэнтаў не толькі з пачатковай сумы, але і з працэнтаў, якія набеглі за час укладу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
асертары́чны
(лац. assertorius)
сцвярджальны;
а-ае суджэнне — суджэнне, у якім толькі канстатуецца факт, але не выражаецца яго лагічная неабходнасць.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
брахіцэфа́лія
(ад брахі- + -цэфалія)
антр. форма галавы, у якой падоўжанае вымярэнне толькі нязначна перавышае папярочнае; кароткагаловасць (параўн. даліхацэфалія, мезацэфалія).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)