justice

[ˈdʒʌstɪs]

n.

1) справядлі́васьць, слу́шнасьць f.

2) правасу́дзьдзе n., юсты́цыя f.

court of justice — суд

bring a person to justice — прыцягну́ць да судо́вае адка́знасьці

3) судзьдзя́ -і́ m.; судо́вая дзе́йнасьць дзяржа́вы, юсты́цыя f.

4) судьдзя́ -і́

justice of the peace — міравы́ судзьдзя́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

палічы́цца, ‑лічуся, ‑лічышся, ‑лічыцца; зак.

1. Зрабіць узаемныя грашовыя разлікі; шчодра разлічыцца. За працу і насенне я не палічуся — свае людзі. Сіўцоў.

2. перан. Адпомсціць, адплаціць каму‑н.; паквітацца за што‑н. Уваходзіць Чыбук.. Упіраецца позіркам ў Адзінцова. А, ваша благароддзе! Ну, прыйшла чарга палічыцца! Мележ.

3. Прыняць у разлік каго‑, што‑н.; ўлічыць. — Нельга ж быць такім, — нарэшце скаваў бацька. — Табе не падабаецца [елка], але ж ты павінен палічыцца з сястрой. Мяжэвіч. — Усё тут шыта белымі ніткамі, усё пабудована на домыслах і галаслоўных даносах агентаў. Даказаць гэта на судзе будзе лягчэй лёгкага. Але наўрад ці прыме суд пад увагу нашы доказы і палічыцца з імі. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каме́дыя, ‑і, ж.

1. Драматычны твор з вясёлым жыццярадасным або сатырычным сюжэтам. Сатырычная камедыя. Пісаць камедыі. // Спектакль або кінафільм па сцэнарыю такога твора.

2. перан. Пра смешнае, забаўнае здарэнне. [Міколка] успомніў ноч і пусціўся ў рогат. — Цяпер будзе камедыя... вось заскачуць немцы, калі даведаюцца... Лынькоў.

3. перан. Крывадушныя паводзіны, прытворнае разыгрыванне якой‑н. сцэны, ролі з пэўнай мэтай. Багушэвіч падкрэсліваў, што царскі суд — гэта страшна ілжывая камедыя. Ларчанка. Сваёй камедыі сыграўшы ролі, Міністры сталі ў строй гарадавых. Глебка.

•••

Камедыя масак — італьянская народная камедыя эпохі Адраджэння з тыповымі дзеючымі асобамі (маскамі), традыцыйным сюжэтам, але імправізаваным тэкстам.

Камедыя характараў — камедыя, у якой паказваюцца галоўным чынам характары людзей.

Ламаць (разыгрываць) камедыю гл. ламаць.

[Грэч. kōmōdia.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разважа́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. разважаць ​1.

2. Думкі, меркаванні, вывады, якія з’явіліся ў выніку роздуму над чым‑н. — Справа Карпавіча закончана, нават суд адбыўся. Звычайна яны падсаджваюць правакатараў да такіх палітвязняў, над якімі яшчэ ідзе следства. — Наіўнае разважанне! Хто ім забароніць узнавіць справу, калі з’явяцца новыя матэрыялы? Машара.

3. звычайна мн. (разважа́нні, ‑яў). Выказванні, размовы. Прося ў сваіх разважаннях ніколі не вызначалася лагічнай паслядоўнасцю — так было і на гэты раз. Васілевіч. — Верас! А-а-а!.. — здзівілася Юзя, але траціць часу на разважанні не стала. Бажко. Цяпер нярэдка можна пачуць разважанні аб тым, што байка, нібыта, аджыла ўжо свой век. Казека.

•••

Без разважання — адразу, доўга не думаючы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

odsądzić

зак.

1. адмовіць каму ў чым; не прызнаць за кім чаго;

2. уст. пазбавіць права праз суд;

odsądzić kogo od czci i wiary — абняславіць чыё добрае імя

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

пода́тьII сов., в разн. знач. пада́ць, (всё, многое) разг. пападава́ць; (дать) даць;

пода́ть у́жин пада́ць вячэ́ру;

пода́ть ру́ку пада́ць руку́;

пода́ть ми́лостыню пада́ць (даць) мі́ласціну;

пода́ть маши́ну пада́ць машы́ну;

пода́ть телегра́мму пада́ць (даць) тэлегра́му;

пода́ть во́ду, во́здух, эне́ргию пада́ць (даць) ваду́, паве́тра, эне́ргію;

пода́ть мяч спорт. пада́ць мяч;

пода́ть в суд пада́ць у суд;

пода́ть го́лос за кого́-л., что́-л. пада́ць го́лас за каго́е́будзь, што́е́будзь;

руко́й пода́ть руко́й пада́ць;

пода́ть мысль, иде́ю пада́ць (даць) ду́мку, ідэ́ю;

пода́ть по́вод даць падста́ву;

пода́ть приме́р пада́ць пры́клад;

пода́ть ру́ку (оказать помощь) пада́ць руку́;

не пода́ть ви́ду не даць вы́гляду;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наро́дны

1. Volks-; vlkseigen;

наро́дная гаспада́рка Vlkswirtschaft f -;

наро́дны суд Vlksgericht n -(e)s, -e;

наро́дная тво́рчасць Vlksschaffen n -s; Vlkskunst f -;

наро́дны наста́ўнік Vlksschullehrer m -s, -;

наро́дная пе́сня Vlkslied n -(e)s, -er;

наро́дная адука́цыя Vlksbildung f -;

наро́дны фронт Vlksfront f -;

2. (блізкі да народу) vlkstümlich;

наро́днае маста́цтва vlkstümliche [vlksnahe] Kunst

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

АРХО́НТ, архант (грэч. archōn),

вышэйшая службовая асоба ў стараж.-грэч. полісах. У Афінах гэтая пасада з’явілася ў 11 ст. да н.э., калі замест басілея (цара) тут пачалі правіць пажыццёвыя архонты. З 8 ст. да н.э. іх улада скарацілася да 10 гадоў, з 7 ст. да н.э. — да 1 года. Кандыдатаў у архонты вызначаў арэапаг. З 487—486 да н.э. архонта выбіралі па жэрабю. З 7 ст. да н.э. ўлада належала 9 архонтам: эпанім кіраваў выканаўчай уладай, басілей выконваў рэліг. функцыі, палемарх быў военачальнікам, 6 фесмафетаў займаліся суд. справамі. Усе разам складалі калегію архонта. У 5 ст. да н.э. пасада архонта страціла паліт. значэнне.

т. 1, с. 534

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АЎКЦЫЁН

[лац. auctio (auctionis)],

пачарговы публічны продаж тавараў, уладальнікам якіх становіцца пакупнік, што прапанаваў за іх самую высокую цану. Праводзяцца ў вызначаных месцах, па ўстаноўленых правілах спец. фірмамі, што працуюць на камісійных пачатках. Адрозніваюць аўкцыёны прымусовыя (паводле рашэння суд. органаў, каб спагнаць даўгі з неплацельшчыка) і добраахвотныя (арганізуюць уладальнікі тавараў для іх продажу). Традыцыйная форма міжнар. гандлю — міжнар. аўкцыён, дзе рэалізуюцца тавары пэўнай наменклатуры (воўна, футра, чай, тытунь, кветкі, коні, прадметы раскошы, антыкварыят, творы мастацтва і інш.). На аўкцыёнах прадаюць таксама канфіскаваную і безгаспадарную маёмасць, якая паводле права на спадчыну пераходзіць ва ўласнасць дзяржавы. На валютных аўкцыёнах ажыццяўляецца купля-продаж валюты праз упаўнаважаныя на гэта банкі.

т. 2, с. 86

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БАРА́Н (Баранаў) Сяргей

(27.9.1892, в. Віцькі Гродзенскага р-на — 1937 ?),

бел. грамадскі і культ. дзеяч. Удзельнік 1-й сусв. вайны. Чл. Бел. партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў (БПС-Р). Узначальваў гродзенскае т-ва дапамогі ахвярам 1-й сусв. вайны. У 1919 старшыня Бел. нац. к-та ў Гродне, заснавальнік і выкладчык Гродзенскай бел. гімназіі. Займаўся каап. дзейнасцю. У час выбараў у польскі сейм (1922) балаціраваўся ад блока нац. меншасцяў. Арыштаваны польскімі ўладамі і на суд. працэсе над удзельнікамі бел. эсэраўскага падполля ў Беластоку ў 1923 прыгавораны да 8 гадоў турэмнага зняволення. Пасля адбыцця пакарання ў канцы 1920-х г. эмігрыраваў у СССР, дзе ў 1930-я г. рэпрэсіраваны.

А.С.Ліс.

т. 2, с. 291

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)