лістано́ша, ‑ы, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑ы, Т ‑ай (‑аю), ж.
Разм. Пісьманосец. Я хацеў бы прайсці па дарогах вайны лістаношай І бацькам назаўсёды вярнуць іх дзяцей адрасы. Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паадпуска́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Адпусціць усіх, многіх або ўсё, многае. Паадпускаць дзяцей на каток. Паадпускаць супрацоўнікаў у адпачынак. Паадпускаць палонных. Мужчыны паадпускалі бароды. □ Паадпускалі коням церассядзёлкі, падкінулі свежай травы. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павыгадо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Выгадаваць усіх, многіх або ўсё, многае. Павыгадоўваць сыноў. Павыгадоўваць сады. □ Ветэраны працы і вайны, якія даўно павыгадоўвалі сваіх дзяцей, выказалі жаданне стаць шэфамі навічкоў-падлеткаў. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засцерагчы́, -агу́, -ажэ́ш, -ажэ́; -ажо́м, -ажаце́, -агу́ць; засцяро́г, -церагла́, -ло́; засцеражы́; -ражо́ны; зак., каго-што.
Загадзя ахаваць.
З. ад пашкоджання.
З. дзяцей ад хваробы.
|| незак. засцерага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| звар. засцерагчы́ся, -агу́ся, -ажэ́шся, -ажэ́цца; -ажо́мся, -ажаце́ся, -агу́цца; засцяро́гся, -церагла́ся, -ло́ся; засцеражы́ся; незак. засцерага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. засцяро́га, -і, ДМ -ро́зе, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аберага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго-што.
Ахоўваць, засцерагаць ад чаго-н. небяспечнага; вартаваць.
А. дзяцей ад хвароб.
А. ад трывог і сумненняў.
А. спакой душы.
|| зак. аберагчы́, -рагу́, -ражэ́ш, -ражэ́; -ражо́м, -ражаце́, -рагу́ць; абяро́г, аберагла́, -ло́; аберажы́.
|| звар. аберага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак. аберагчы́ся, -рагу́ся, -ражэ́шся, -ражэ́цца; -ражо́мся, -ражаце́ся, -рагу́цца; -ражы́ся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Бо́нна ’нянька, якая вучыла дзяцей замежным мовам’ (БРС). Рус. бо́нна, укр. бо́нна. Запазычанне з франц. (можа, і праз ням. Bonne < франц.; Фасмер, 1, 192) bonne ’няня’ (а гэта ад франц. bonne ’добрая’). Гл. Шанскі, 1, Б, 164. Ці не сюды бо́нка ’палюбоўніца’ (Нас.)?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мама́й ’дужы, здаровы, але неразумны’ (Янк. 3.). Укр., рус. дан. мама́й ’каменная баба ў стэпе’, славац. mamaj ’дурны, боўдзіла’. З тат. Mamai ’страшыдла, якім палохаюць дзяцей’ (Фасмер, 2, 565). Параўн. таксама ст.-цюрк. mama ’бык, які знаходзіцца ў цэнтры тока ў час малацьбы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
параскрыва́ць сов., в разн. знач. (о многих, о многом) раскры́ть;
п. дзяце́й — раскры́ть дете́й;
п. страху́ — раскры́ть кры́шу;
п. раса́ду — раскры́ть расса́ду
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нараджа́ць I несов.
1. рожа́ть; рожда́ть;
н. дзяце́й — рожа́ть дете́й;
2. несов., перен. рожда́ть
нараджа́ць II сов., разг. (родить много) нарожа́ть, народи́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разбэ́сціць сов.
1. (довести до морального разложения) разврати́ть, разложи́ть, растли́ть;
2. избалова́ть, распусти́ть;
р. хло́пца — избалова́ть па́рня;
р. дзяце́й — распусти́ть (избалова́ть) дете́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)