Verbum

зжы́ць, зжыву́, зжыве́ш, зжыве́; зжывём, зжывяце́, зжыву́ць; зжыў, зжыла́, -ло́; зжы́ты; зак.

1. каго (што) з чаго і без дап. Стварыўшы невыносныя ўмовы, не даць жыць каму-н. дзе-н.

Зжылі злоснікі добрага чалавека.

З. са свету (змучыць чым-н.).

2. што. Пазбавіцца ад чаго-н., выкараніць у сабе што-н.

З. недахопы.

3. Пражыць (жыццё, многа гадоў і пад.).

Чалавек жыццё зжыў, а розуму не набраўся.

|| незак. зжыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

кармі́цца, кармлю́ся, ко́рмішся, ко́рміцца; незак.

1. Есці, атрымліваць корм; насычацца.

Коні кормяцца на лугах.

2. чым і без дап. Мець за сродак для пражыцця; харчавацца.

Чапля корміцца рыбай.

К. сваёй працай.

3. чым, з чаго, на што. Здабываць сродкі для існавання, пражыцця.

К. паляваннем.

|| зак. пакармі́цца, -кармлю́ся, -ко́рмішся, -ко́рміцца (да 1 знач.) і пракармі́цца, -кармлю́ся, -ко́рмішся, -ко́рміцца (да 3 знач.); наз. прако́рм, -у, м. (да 3 знач.) і пракармле́нне, -я, н. (да 3 знач.).

клапаці́цца, -пачу́ся, -по́цішся, -по́ціцца; незак.

1. па кім-чым, каля каго-чаго. Старанна і дбайна займацца чым-н.; працаваць над чым-н.; працаваць над чым-н.

К. па справе.

К. каля гаспадаркі.

2. без дап. і з дадан. Непакоіцца, турбавацца з выпадку чаго-н.

Гаспадыня пачала к., дзе каго пасадзіць.

3. аб кім-чым і пра каго-што. Праяўляць клопат аб кім-, чым-н.

К. пра ўнукаў.

|| зак. паклапаці́цца, -пачу́ся, -по́цішся; -по́ціцеся.

кру́глы, -ая, -ае.

1. Які мае форму круга, шара, кола або падобны да іх па форме.

К. мячык.

К. стол.

2. Поўны, абсалютны (разм.).

Круглая сірата.

К. выдатнік.

3. Вылічаны без дробавых адзінак.

Круглыя лічбы.

4. Увесь, цэлы (у спалучэнні са словамі год, дзень, суткі).

◊

Круглая (кругленькая) сума — пра вялікія грошы.

|| памянш.-ласк. кру́гленькі, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.; разм.).

|| наз. круглата́, -ы́, ДМ -лаце́, ж. (да 1 знач.).

ліст², -а́, М -сце́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Тонкі плоскі кусок якога-н. матэрыялу.

Л. бляхі.

Л. паперы.

2. Пісьмо.

Атрымаць л.

3. Дакумент, якім што-н. пацвярджаецца або загадваецца (спец.).

○

Выканаўчы ліст — дакумент на права спагнання паводле рашэння суда.

Ты́тульны ліст — старонка ў пачатку кнігі, дысертацыі і пад., дзе надрукавана яе назва.

◊

З ліста (іграць, чытаць) — адразу, без папярэдняй падрыхтоўкі.

|| памянш. лісто́к, -тка́, мн. -ткі́; -тко́ў, м. (да 1 і 2 знач.).

перахадзі́ць, -хаджу́, -хо́дзіш, -хо́дзіць; -хо́джаны; зак.

1. што. Перабыць якую-н. пару, ходзячы ў чым-н. ці як-н.

П. зіму ў асеннім паліто.

2. чым. У гульнях: пайсці іначай, перамяніць ход.

П. пешкай.

3. што. Перанесці на нагах (хваробу; разм.).

П. грып.

4. што і без дап. Абысці ўсё або многа чаго-н.

Колькі я перахадзіў за год!

Усе дарогі ў наваколлі перахадзіў.

|| незак. перахо́джваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 і 3 знач.).

пагража́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. каму і без дап. Рабіць пагражальны жэст рукой.

П. кулаком.

2. каму і чым. Папярэджваць з пагрозай пра што-н.

П. вайной.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), чым. Служыць прыметай (чаго-н. небяспечнага, непрыемнага).

Рака пагражае разлівам.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каму-чаму. Пра што-н. дрэннае, што з’яўляецца пагрозай каму-, чаму-н.

Пагражае гангрэна.

|| зак. пагразі́ць, -ражу́, -ро́зіш, -ро́зіць (да 1 знач.).

блі́снуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. і аднакр., чым і без дап.

1. Ярка засвяціцца, заззяць (пра маланку, сонца, агонь і пад.).

Бліснула маланка.

2. Паказацца, заблішчаць (пра яркія прадметы).

Бліснула шабля.

3. Зіркнуць (пра імгненны позірк).

Б. вачамі.

4. перан. Ярка праявіцца.

Б. талентам.

5. перан. Прамільгнуць.

Бліснула думка.

|| незак. блі́скаць, -аю, -аеш, -ае (да 1—3 знач.).

◊

Бліскаць вачамі (разм.) — позіркам выяўляць пачуццё гневу, незадаволенасці і пад.

|| наз. блі́сканне, -я, н.

адста́віць, -та́ўлю, -та́віш, -та́віць; -та́ўлены; зак.

1. што. Паставіць на новае месца, пераставіць.

А. крэсла ўбок.

2. што. Адвесці ўбок, выставіць.

А. нагу.

3. каго-што. Звольніць, зняць; вызваліць ад выканання якіх-н. абавязкаў; пазбавіць магчымасці займацца якой-н. справай (уст.).

А. ад выканання абавязкаў.

4. што і без дап. Адста́віць! Каманда, якая азначае адмену папярэдняй каманды або загад спыніць што-н.

А. размовы ў страі!

|| незак. адстаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (да 1—3 знач.).

ручны́, -а́я, -о́е.

1. гл. рука.

2. Прызначаны, прыстасаваны для рук.

Р. гадзіннік (наручны). Р. багаж (які можна везці пры сабе).

3. Які робіцца рукамі; які прыводзіцца ў дзеянне рукамі.

Ручная вышыўка.

Ручная граната (для кідання рукой). Р. набор (друкарскі).

4. Пра работу, падлікі: не аўтаматычны (спец.).

Ручныя вылічэнні.

5. Пра звера, птушку: прыручаны, які прывык да чалавека.

Ручная вавёрка.

Р. арол.

○

Ручны продаж —

1) гандаль з рук;

2) у аптэцы: продаж без рэцэптаў.