Па́сці, па́стэ, па́сты ’упасці, быць пераможаным’, ’апусціцца’, ’здохнуць’, петрык. ’пахудзець’ (ТСБМ, Шатал., Сл. ПЗБ, Сл. Брэс.; кам., Шатал.), па́сціся ’кінуцца пад ногі (аб сабаку)’ (воран., Сл. ПЗБ). Укр. па́сти (паду́), рус. пасть, падать, польск. paść, н.-луж. padaś, в.-луж. padać, ст.-чэш. і зах.-чэш. pásti (padu), чэш. padati, славац. padať, славен. pásti (padem), серб.-харв. па̏сти (па̏днем), макед. падне ’ўпасці’, ’зайсці (аб сонцы, месяцы)’, паѓа ’падаць’, ’заходзіць’, балг. падна, ст.-слав. пасти (падѫ) ’пасці, падаць’. Прасл. pasti (padǫ) (з і.-е. *pōd‑); паводле Махэка₂ (425), прасл. аснова pad‑ узнікла ў выніку налажэння асновы ped‑ (ст.-інд. pādayatē ’падае, ідзе’, авест. avapasti‑ ’падзенне’, pasta‑ ’які загінуў’, ст.-в.-ням. gi‑feʒʒen ’упасці’) і pōl‑ (літ. pùlti, púolu, лат. pult, puolu, ст.-в.-ням. fallan, суч. fallen ’падаць, пасці’). Мюленбах-Эндзелін (3, 206) збліжаюць з под, з лац. pēs, pedis ’нага’, ст.-грэч. πώς, гоц. fōtus ’тс’.

Пасці́ 1, пасьць, пасті́, па́стэ ’пасвіць’ (Яруш., Бяльк., Сл. ПЗБ), ’сцерагчы’ (Мат. Гом.), пасці́ во́ка ’назіраць, цешыцца’ (КЭС, лаг.), па́сьціся ’пасвіцца’ (Бяльк.), па́стысь ’лётаць за ношкай’ (Нікан.). Укр., рус. пасти́, польск. paść, палаб. post, н-., в.-луж. pasć, чэш. pásti, славац. pásť, славен. pásti, серб.-харв. па̏сти, макед. пасе, балг. паса, ст.-слав. пасти, пасѫ. Прасл. pasti ’пасці’ з’яўляецца інфільтрацыяй італ. pas‑ ’тс’, а італ. pāstōr‑io‑s ’пастух’ дало прасл. мове pastyrь (гл. пасты́р), выцесніўшы ў гэтым значэнні балтыйскія па паходжанню goniti, gonъ (параўн. ст.-прус. guntwei, лат. giñti, ganýti, лат. dzît, ganît ’гнаць’, ’пасці’, літ. gãnas, лат. gans ’пастух’) (Мартынаў, Язык, 64–65). Іншыя версіі, якія выводзяць прасл. лексему з і.-е. *pā(s)‑ гл. у Міклашыча (232), Голуба–Копечнага (256), Брукнера (398–399), Фасмера (3, 215), Скока (2, 614–615), ці з *poH‑s‑/‑sk‑ (Іванаў, Общеиндоевр., прасл. и анатол., 172–174). Каралюнас (Балто-слав. сб., 281–288) даводзіць, што адпаведнікамі прасл. pasti з’яўляюцца лац. pāscō, тах. A pās‑, В pāsk‑ і хец. paḥš‑, а таксама літ. pósėti ’шанаваць (ідалы)’, põselėti, púoseleti ’карміць (клапатліва даглядаючы)’, ’пялегаваць’, лат. pâsêt ’(празмерна) карміць’, pãsêt ’пялегацаць, песціць, шкадаваць, ахоўваць, адстойваць’, pàst ’пялегаваць, клапаціцца’.

Пасці́ 2, пасьці́ ’амаль’ (бялын., Янк. 3.; Юрч., Бяльк.). З рус. почти, якое з’яўляецца формай 2‑й ас. загаднага ладу дзеяслова почитать (Праабражэнскі, 2, 118; Фасмер, 3, 349), пры гэтым ‑чтʼ‑ > ‑чцʼ‑ > ‑сʼцʼ‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

о́блако ср.

1. во́блака, -ка ср.; (туча) хма́ра, -ры ж.;

грозово́е о́блако навальні́чная хма́ра;

дождевы́е облака́ дажджавы́я во́блакі (абло́кі);

кучевы́е облака́ кучавы́я во́блакі (абло́кі);

2. перен. (клуб дыма, пыли и т. п.) во́блака, -ка ср., хма́ра, -ры ж.;

дымово́е о́блако воен. дымаво́е во́блака;

3. перен. цень, род. це́ню м.; хмуры́нка, -кі ж.;

о́блако гру́сти цень сму́тку;

◊

с облако́в свали́ться з не́ба звалі́цца;

под облака́ми пад не́бам;

до облако́в да не́ба;

уноси́ться в облака́, носи́ться в облака́х луна́ць у надхма́р’і.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

му́ха му́ха, -хі ж.;

шпа́нская му́ха зоол. шпа́нская му́ха;

ге́ссенская му́ха зоол. ге́сенская му́ха;

бе́лые му́хи бе́лыя му́хі;

◊

быть под му́хой быць пад му́хай;

де́лать из му́хи слона́ рабі́ць з му́хі слана́;

(кака́я) му́ха укуси́ла (кого) (яка́я) му́ха ўкусі́ла (каго);

мрут как му́хи мруць як му́хі;

му́хи мрут (до́хнут) му́хі мруць (до́хнуць);

му́хи не оби́дит му́хі не пакры́ўдзіць;

слы́шно, как му́ха пролети́т чува́ць, як му́ха праляці́ць;

счита́ть мух лічы́ць мух;

(то́чно) му́ху проглоти́л (бы́ццам, ні́бы) му́ху праглыну́ў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

подбира́ть несов.

1. падбіра́ць; (собирать) збіра́ць; (поднимать) падыма́ць, падніма́ць;

подбира́ть бро́шенное падбіра́ць кі́нутае;

подбира́ть коло́сья падбіра́ць (збіра́ць) каласы́;

подбира́ть рассы́панные по́ полу де́ньги падбіра́ць (збіра́ць, падыма́ць, падніма́ць) рассы́паныя па падло́зе гро́шы;

2. (подворачивать) падгіна́ць, падбіра́ць, падыма́ць, падніма́ць; (ноги) падку́рчваць;

подбира́ть подо́л падбіра́ць (падыма́ць, падніма́ць) падо́л;

3. (отбирать, находить подходящее) падбіра́ць;

подбира́ть люде́й в аппара́т падбіра́ць людзе́й у апара́т;

подбира́ть моти́в на роя́ле падбіра́ць маты́ў на рая́лі;

подбира́ть под цвет падбіра́ць пад ко́лер;

подбира́ть ключ падбіра́ць ключ;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

слы́шать несов.

1. в разн. знач. чуць;

я слы́шу че́й-то го́лос я чу́ю не́чы го́лас;

он одни́м у́хом не слы́шит ён адны́м ву́хам не чу́е;

ты слы́шал но́вость? ты чуў навіну́?;

приходи́те за́втра, слы́шите? прыхо́дзьце за́ўтра, чу́еце?;

2. (ощущать) чуць;

слы́шать за́пах чуць пах;

3. (ощущать, замечать) чуць, заўважа́ць;

я не слы́шал (не заме́тил), как уколо́л ру́ку я не чуў (не заўва́жыў), як укало́ў руку́;

◊

не слы́шать (не чу́ять) ног под собо́й не чуць ног пад сабо́й;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

злосць ж. злость; зло́ба; зло ср.; озлобле́ние ср.;

ён усі́х пало́хаў сваёй ~сцю — он всех пуга́л свое́й зло́стью;

твар перакасі́ўся ад ~сці — лицо́ перекоси́лось от зло́сти (зло́бы);

◊ ды́хаць ~сцю — дыша́ть зло́бой;

з. бярэ́ — зло берёт;

ло́пнуць ад ~сці — ло́пнуть от зло́бы;

сагна́ць з. — сорва́ть зло;

на з. — (каму) на зло (кому);

па ~сці — по зло́бе;

папа́ўся пад з. — попа́лся под горя́чую ру́ку;

кіпе́ць ад ~сці — кипе́ть от зло́бы;

як на з. — как на зло;

уве́сці ў з. — разозли́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

му́ха ж. му́ха;

○ ге́сенская м. — ге́ссенская му́ха;

м. цэцэ́ — му́ха цеце́;

◊ з му́хамі — с но́ровом;

му́хі не пакры́ўдзіць — му́хи не оби́дит;

быць — пад му́хай быть под му́хой;

му́хі до́хнуць — му́хи до́хнут;

мруць як му́хі — мрут как му́хи;

чува́ць, як м. праляці́ць — слы́шно, как му́ха пролети́т;

лічы́ць мух — счита́ть мух;

яка́я му́ха ўкусі́ла — (каго) кака́я му́ха укуси́ла (кого);

рабі́ць з му́хі слана́ — погов. де́лать из му́хи слона́;

(бы́ццам, нібы́) му́ху праглыну́ў — (то́чно) му́ху проглоти́л;

як со́нная м. — как со́нная му́ха

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пяро́, мн. пёры ср., в разн. знач. перо́;

стра́усавае п. — стра́усовое перо́;

п. руля́ — перо́ руля́;

○ ве́чнае п. — ве́чное перо́;

◊ вага́ пяра́ — спорт. вес пера́;

адны́м ро́счыркам пяра́ — одни́м ро́счерком пера́;

бо́йкае п. — бо́йкое перо́;

во́страе п. — о́строе перо́;

про́ба пяра́ — про́ба пера́;

вало́даць пяро́м — владе́ть перо́м;

вы́йсці з-пад пяра́ — вы́йти из-под пера́;

разбо́йнікі пяра́ — презр. разбо́йники пера́;

што напі́сана пяро́м, таго́ не вы́рубіш (вы́сечаш) тапаро́м — посл. что напи́сано перо́м, того́ не вы́рубишь топоро́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стол (род. стала́) м., в разн. знач. стол;

пісьмо́вы с. — пи́сьменный стол;

пада́ць на с. — пода́ть на стол;

кватэ́ра са стало́м — кварти́ра со столо́м;

дыеты́чны с. — диети́ческий стол;

а́драсны с. — а́дресный стол;

с. зака́заў — стол зака́зов;

с. знахо́дак — стол нахо́док;

◊ за кру́глым стало́м — за кру́глым столо́м;

накры́ць с. — накры́ть (на) стол;

пад с. пяшко́м хадзі́ць — под стол пешко́м ходи́ть;

пасадзі́ свінню́ за с. — яна́ і но́гі на с. — посл. посади́ свинью́ за стол — она́ и но́ги на стол

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

су́нуць I сов.

1. в разн. знач. су́нуть;

с. со́ску ў рот — су́нуть со́ску в рот;

с. пале́на ў аго́нь — су́нуть поле́но в ого́нь;

с. гро́шы — су́нуть деньги;

2. разг. (с раздражением показать) ткнуть;

су́нуў яму́ пасве́дчанне пад нос — ткнул ему́ удостовере́ние под нос;

3. разг. пырну́ть;

су́нуў нажо́м у бок — пырну́л ножо́м в бок

су́нуць II несов. (перемещать) дви́гать;

◊ не сунь но́са ў чужо́е про́са — посл. не суй но́са в чужо́е про́со; всяк сверчо́к знай свой шесто́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)