◎ Паўка́шак ’негустая каша’ (КЭС, лаг.). Першая частка слова паў⇉у выніку народнай этымалогіі за па- ў рэгіяналізме + пакашак (< прасл. *pa‑kaš‑ъkъ, дэмінутыўны суфікс якога мае значэнне ’другасны, не стопрацэнтны, падобны’ (Борысь, Prefiks., 53–54). Аналагічна ўтворана пасітак ’рэдкае сіта’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Расі́сты 1 ’пакрыты расой’ (ТСБМ). Звычайна ро́сны ’тс’, гл. раса́ 1.
Расі́сты 2 ’мяцёлчаты (авёс)’ (мсцісл., З нар. сл.). Параўн. польск. rzęsisty ’багаты’, балг. реси́ст ’што мае махры ці падобны да махроў’, славен. resast ’злакавы’, ’маючы вусікі’. Гл. раса́ 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тру́фель, ‑я, м.
1. Клубнепадобны падземны грыб, які не расчляняецца на шапачку і ножку; выкарыстоўваецца як прыправа да стравы.
2. толькі мн. (тру́фелі, ‑яў). Назва шакаладных цукерак, якія сваёй формай падобны на гэты грыб.
[Ням. Trüffel.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
це́нькі, ‑ая, ‑ае.
Абл.
1. Тонкі, вельмі тонкі. Авёс шамаціць галінкамі, нібы адмысловымі ценькімі каралямі. Броўка.
2. Вельмі высокі па гучанню, падобны на піск. Ценькі званочак. □ Ценькімі галасамі ад пчол звініць зямля наўкола. Калюга.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чырванатва́ры, ‑ая, ‑ае.
З чырвоным тварам. — Вы хто? — спытаў невысокі, шыракаплечы і чырванатвары лейтэнант. — Мы тутэйшыя, — адказаў Мікола. Новікаў. — Пяць рублёў, — буркнуў тоўсты чырванатвары чалавек, больш падобны на дырэктара маслазавода, чым на шафёра. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
dyniowaty
dyniowat|y
1. гарбузападобны; падобны на гарбуз;
~y kształt — гарбузападобная форма;
2. ~e мн. бат. гарбузовыя (Cucurbitaceae)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
штыкавы́, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да штыка 1, служыць для прымацавання штыка 1 (у 1 знач.). Штыкавая трубка. □ Прыйшло чалавек сто, а можа і яшчэ больш. Ды ўсе з нажамі, з нейкімі кінжаламі, нават са штыкавымі цесакамі, якія дзе ў каго пазаставаліся з вайны. Дубоўка. // Нанесены, зроблены штыком. Штыкавая рана. □ Трэба, каб твой росчырк быў Падобны бліскавіцы грому, Падобны ўдару штыкавому. Танк. // Які адбываецца, робіцца з прымяненнем штыкоў (пра рукапашны бой). [Алешын:] Глядзіце: вораг уцякае — Не вытрымаў атакі штыкавой. Бачыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
медна...
Першая састаўная частка складаных слоў са значэннем: а) які мае адносіны да апрацоўкі медзі, напрыклад: медналіцейны, меднапракатны; б) у склад якога ўваходзіць медзь, напрыклад: меднааміячны, меднарудны; в) падобны чым‑н. на медзь, напрыклад: меднабароды.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мінда́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да міндаля. // Які атрымліваюць з міндалю. Міндальнае малако. // Прыгатаваны, зроблены з міндалю, з міндалем. Міндальны торт.
2. Ружовы, падобны колерам на міндаль.
3. перан. Да прыкрасці ласкавы, саладжавы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шыншы́ла, ‑ы, ж.
1. Паўднёваамерыканскі грызун, падобны на вавёрку, які мае каштоўнае футра. // Футра гэтай жывёлы. Каўнер з шыншылы.
2. Парода трусоў з футрам серабрыста-блакітна-шэрага колеру, які сваёй афарбоўкай нагадвае футра такога грызуна.
[Ад ісп. cinchilla.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)