mieć wysokie ~e — o kogo/co быць высокай думкі пра каго/што
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
жыўцо́м, прысл.
Разм.
1. У жывым стане, жывым. [У Палазка] мільгнула думка ўзяць другога фашыста жыўцом.Колас.
2. Гвалтоўна, жывасілам. Расце ў садзе маладое дрэўца. Дужэе, глыбей пускае карэнне.. І вось яго намерваюцца вырваць жыўцом і перасадзіць у іншае месца.Гроднеў.
3. Так як ёсць, не змяняючы, даслоўна. Фальклорная паэтыка існавала для Максіма Багдановіча не дзеля таго, каб жыўцом браць з яе гатовыя вобразы, тропы, інтанацыі і формы.Майхровіч.[К. Чорны] ніколі не пераносіў жыўцом, у сырым выглядзе ў раман бачанае.С. Александровіч.
•••
Жыўцом з’есці (праглынуць)гл. з’есці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нахму́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
1. Стаць хмурным, панурым. Бацька нахмурыўся і паказаў рукою на папружку.Лужанін.[Дзіміна] зноў прамаўчала, нахмурылася і механічна паправіла валасы, якія выбіліся з-пад берэта.Карпаў.// Наморшчыцца, насупіцца, выказваючы суровасць, задуменнасць, заклапочанасць (пра лоб, твар, бровы). Твар прэзідэнта нахмурыўся, па вачах, якія раптам звузіліся, можна было бачыць, як упарта працавала яго думка.Гамолка.
2.перан. Зрабіцца пахмурным, змрочным, цёмным (аб прадметах і з’явах прыроды). Возера нахмурылася, і цяжкія хвалі плёскаліся аб бераг.Пестрак.І нахмурылася неба, цёмныя хмары павіслі нізка над зямлёю.Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Éinfall
m -s, fälle
1) абва́л
2) уварва́нне, напа́д
3) неспадзява́ная ду́мка, ідэ́я, заду́ма
auf den ~ kómmen* — напа́сці на ду́мку
jmdn. auf den ~ bríngen* — наве́сці каго́-н. на ду́мку
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Каці́цца ’нараджаць дзіцянят (пра авечку, казу і некаторых іншых жывёл)’ (ТСБМ, БРС, Касп.), каці́ць ’тс’ (Касп.). Рус.коти́ться ’нараджаць кацянят’; у дыялектах таксама коти́ть, укр.коти́тися, чэш.kotiti se, славац.kotiťsa, польск.kocić się, серб.-харв.kòtiti (se), балг.ко́ти се, славен.kotíti і г. д. Прасл.*kotiti sę ’каціцца’. Этымолагамі выказваецца думка, што першапачаткова дэрывацыя *kotъ → *kotiti (sę) не магла быць рэальнай, таму што мелася на ўвазе не кошка, а, напрыклад, важныя ў гаспадарцы жывёлы. Магчыма, аднак, *kot‑ ’кошка’ было аманімічным з нейкім іншым словам, якое адзначала маладую жывёлу. Трубачоў, Эт. сл., 11, 205, прыводзіць лац.catulus ’дзіцяня, шчаня’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Каю́та ’жылое памяшканне для пасажырах або экіпажа на судне’ (ТСБМ, БРС). Параўн. рус.каю́та ’тс’, укр.каю́та. У бел. мове, як і ва ўкр., непасрэднае запазычанне з рус. мовы. Рус.каю́та ўпершыню згадваецца ў крыніцах у 1705 г. (таксама і ў варыянце кают, 1720 г.). Крыніцай запазычання Фасмер, 2, 216 лічыць ням.Kajüte або гал.kajuit. Шанскі, 2, 107, мяркуе, што хутчэй рус. слова было запазычана ў Пятроўскую эпоху з ням. мовы: аб гэтым сведчыць ж. р. слова (гал. форма не падыходзіць). Фасмер, там жа, указвае, што думка Зяленіна аб запазычанні са швед.kajuta (< н.-ням.) абгрунтавана.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
publiczny
publiczn|y
публічны;
opinia ~a — грамадская думка;
ogród ~y — гарадскі сад;
dobra ~e — грамадскія даброты;
wystąpienie ~e — публічнае выступленне;
dom ~y — публічны дом; дом распусты; бардэль
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)