Verbum

пустэ́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Чалавек, які з рэлігійных меркаванняў адмовіўся ад зносін з людзьмі і пасяліўся ў бязлюдным месцы.

Манах-п.

2. перан. Пра чалавека, які жыве ў адзіноце, у бязлюдным месцы.

|| ж. пустэ́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. пустэ́льніцкі, -ая, -ае.

Пустэльніцкае жыццё.

п’я́ны, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца ў стане ап’янення, нецвярозы.

П’янаму (наз.) мора па калена (прыказка). Што ў цвярозага на розуме, тое ў п’янага (наз.) на языку (прыказка). П. ад радасці (перан.).

2. Уласцівы захмялелым людзям.

П. голас.

3. Які прыводзіць да стану ап’янення (разм.).

П. напітак.

разбуры́ць, -буру́, -бу́рыш, -бу́рыць; -бу́раны; зак., што.

1. Б’ючы, ламаючы, знішчыць, ператварыць у руіны.

Р. дом.

Р. мост.

2. перан. Парушыць, разладзіць, знішчыць.

Р. планы непрыяцеля.

Р. сям’ю.

|| незак. разбу́рваць, -аю, -аеш, -ае і разбура́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. разбу́рванне, -я, н. і разбурэ́нне, -я, н.

развяза́цца, -вяжу́ся, -вя́жашся, -вя́жацца; -вяжы́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раз’яднацца (пра канцы чаго-н. звязанага).

Развязаўся вузел.

Хустка развязалася.

2. перан., з кім-чым. Вызваліцца ад таго, што (хто) звязвае, не дае свабоды дзеянням (разм.).

Р. з кампаніяй.

|| незак. развя́звацца, -аюся, -аешся, -аецца.

размежава́цца, -мяжу́юся, -мяжу́ешся, -мяжу́ецца; -мяжу́йся; зак.

1. Раздзяліцца, устанавіўшы межы паміж землямі, уладаннямі.

Р. з суседзямі.

2. перан. Аддзяліцца, адасобіцца адзін ад аднаго ў выніку несупадзення, процілегласці інтарэсаў, поглядаў.

Р. з ідэйнымі праціўнікамі.

|| незак. размяжо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца; наз. размяжо́ўванне, -я, н.

|| наз. размежава́нне, -я, н.

разне́сціся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -нясе́цца; разнёсся, -не́слася і -нясла́ся, -не́слася і -нясло́ся; зак.

1. Распаўсюдзіцца, пашырыцца.

Разнесліся чуткі.

2. Прагучаць, стаць чутным на далёкую адлегласць.

Разнёсся звон.

3. перан. Хутка разысціся па чым-н., у чым-н.

Па целе разнеслася цеплыня.

|| незак. разно́сіцца, -сіцца.

раскалыха́ць, -лышу́, -лы́шаш, -лы́ша; -лышы́; -лыха́ны; зак.

1. каго-што. Пачаць моцна калыхаць, прымусіць калыхацца.

Р. качэлі.

2. што. Калышучы, зрабіць хісткім, няўстойлівым.

Р. слупок.

3. перан., каго (што). Вывесці са стану апатыі, абыякавасці.

Пыталіся многа, ледзь раскалыхалі яго на адказы.

|| незак. раскалы́хваць, -аю, -аеш, -ае.

расцячы́ся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -чэ́цца; расцёкся, -цякла́ся, -ло́ся;

1. Пацячы ў розных кірунках па якой-н. паверхні.

Вада расцяклася па падлозе.

2. перан. Распаўсюдзіцца дзе-н., па чым-н.

Па целе расцяклася цеплыня.

Расцёкся пах свежага хлеба.

|| незак. расцяка́цца, -а́ецца.

|| наз. расцяка́нне, -я, н.

ру́пар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Труба канічнай формы, якая служыць для ўзмацнення гуку.

Гаварыць у р.

2. Рэпрадуктар у выглядзе такой трубы.

З рупара даносілася музыка.

3. перан., чаго. Распаўсюджвальнік чыіх-н. ідэй, поглядаў (кніжн.).

Р. чужых ідэй.

|| прым. ру́парны, -ая, -ае (да 1 знач.).

ру́шыцца, -шуся, -шышся, -шыцца; зак. і незак.

1. зак. Скрануцца з месца, пачаць рух.

Р. з месца.

2. зак. Накіравацца куды-н.

Р. ў паход.

За кароткі час будаўніцтва значна рушылася наперад (перан.: атрымала далейшае развіццё).

3. незак. Тое, што і рухацца.

Ніхто не рушыцца з месцаў.