раз¹, -у, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Абазначэнне аднакратнага дзеяння.
Прыязджаць р. на тыдзень.
Сем разоў адмерай, адзін р. адрэж (прыказка).
2. З’ява, выпадак у шэрагу аднародных дзеянняў, праяўленняў чаго-н.
У мінулы р.
Кожны р.
3. у знач. кольк. ліч.; нескл. Адзін (пры падліку).
Р., два, тры.
◊
Аднаго разу — аднойчы.
Ва ўсякім разе — пры любых абставінах.
Другім разам (разм.) — калі-небудзь, не цяпер.
Другі раз (іншы раз) — часам, у некаторых выпадках.
За раз — у адзін прыём.
Не раз (і не два) — многа разоў.
Ні ў якім разе — ні пры якіх умовах, ніколі.
Па той раз — з таго часу.
Раз-два і гатова (разм., жарт.) — вельмі хутка.
Раз за разам — зноў і зноў, бесперапынна.
Раз (і) назаўсёды — канчаткова, беспаваротна.
Раз на раз не прыходзіцца — не заўсёды бывае аднолькава.
У самы раз (самы раз) (разм.) — якраз, у пару.
У такім разе — у такім выпадку.
|| памянш. разо́к, -зка́, м. (да 1 і 2 знач.) і ра́зік, -а, м. (да 1 і 2 знач.).