п’я́ны

1. прил., прям., перен. пья́ный, хмельно́й;

п. чалаве́к — пья́ный (хмельно́й) челове́к;

~нае віно́ — пья́ное (хмельно́е) вино́;

~ныя размо́вы — пья́ные (хмельны́е) ре́чи;

п. ад ра́дасці — пья́ный от ра́дости;

2. в знач. сущ. пья́ный;

з ~ных вачэ́й — с пья́ных глаз;

пад ~ную руку́под пья́ную ру́ку;

што ў цвяро́зага ў галаве́, то́е ў ~нага на языку́посл. что у тре́звого на уме́, то у пья́ного на языке́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

пята́ ж.

1. пя́тка, пята́;

2. пята́;

п. касы́ — пята́ косы́;

п. дзвярэ́йспец. пята́ две́ри;

ахіле́сава п. — ахилле́сова пята́;

па пя́тах — по пята́м;

з галавы́ да пят — с головы́ до пят;

быць пад пято́й — (у каго) быть под башмако́м (у кого);

наступа́ць на пя́ты — наступа́ть на пя́тки;

падма́заць пя́ты — показа́ть (подма́зать) пя́тки;

кату́ па пяту́ — от горшка́ два вершка́;

ко́раткі пя́ты — кишка́ тонка́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

нага́ ж., в разн. знач. нога́;

пад нага́міпод нога́ми;

лёгкі на но́гі — лёгок на́ ногу;

збі́цца з ног — сби́ться с ног;

валі́ць з ног — вали́ть с ног;

кало́с на гліня́ных нага́хкнижн. коло́сс на гли́няных нога́х;

но́гі не казённыя — в нога́х пра́вды нет;

круці́цца пад нага́мі — верте́ться под нога́ми;

кульга́ць на абе́дзве нагі́ — хрома́ть на о́бе ноги́;

чорт нагу́ зло́міць — чёрт но́гу сло́мит;

но́гі збіць — но́ги отби́ть;

без за́дніх ног — без за́дних ног;

задра́ць но́гі — а) отда́ть бо́гу ду́шу; б) бря́кнуться;

валя́цца ў ~га́х — валя́ться в нога́х;

валі́цца з ног — вали́ться с ног;

блы́тацца пад нага́мі — пу́таться под нога́ми;

стаць на но́гі — стать на́ ноги;

паста́віць на но́гі — поста́вить на́ ноги;

станаві́цца на но́гі — станови́ться на́ ноги;

падня́ць на но́гі — подня́ть на́ ноги;

падня́цца на но́гі — подня́ться на́ ноги;

дагары́ нага́мі — а) вверх торма́шками; б) вверх дном;

кі́нуцца ў но́гі — упа́сть к нога́м;

пусці́цца (кі́нуцца) з усі́х ног — бро́ситься со всех ног;

з рука́мі і нага́мі — с рука́ми и нога́ми;

(спаць) без за́дніх ног — (спать) без за́дних ног;

ледзь (чуць) но́гі но́сяць — едва́ (е́ле) но́ги но́сят;

ні наго́й — (да каго) ни ного́й (к кому);

уста́ць з ле́вай нагі́ — встать с ле́вой ноги́;

вы́цягнуць но́гі — протяну́ть но́ги;

ісці́ (нага́) у нагу́ — идти́ (нога́) в но́гу;

баранава́ць нага́мі — выде́лывать (выпи́сывать) (нога́ми) кренделя́;

ног не давалачы́ — ног не дотащи́ть;

нага́ за нагу́ — нога́ за́ ногу;

быць на каро́ткай назе́ — быть на коро́ткой ноге́;

паста́віць з галавы́ на но́гі — поста́вить с головы́ на́ ноги;

звяза́ць па рука́х і нага́х — связа́ть по рука́м и нога́м;

нагі́ не бу́дзе — (чыёй, дзе) ноги́ не бу́дет (чьей, где);

каб і нагі́ (чыёй) тут не было́! — что́бы и ноги́ (чьей) здесь не́ было!;

з галавы́ да ног — с головы́ до ног;

н. не сту́піць — (куды) нога́ не сту́пит (куда);

ні рук ні ног не чуць — изнемо́чь от уста́лости;

на ро́ўнай назе́ — на ра́вной ноге́;

кла́няцца ў но́гі — (каму) кла́няться в но́ги (кому);

з ног да галавы́ — с ног до головы́;

стая́ць адно́й наго́й у магі́ле — стоя́ть одно́й ного́й в моги́ле;

адна́ нага́ тут, друга́я там — одна́ нога́ здесь, друга́я там;

адчу́ць гле́бу пад нага́мі — почу́вствовать по́чву под нога́ми;

губля́ць (тра́ціць) гле́бу пад нага́мі — теря́ть по́чву под нога́ми;

зямля́ гары́ць пад нага́мі — земля́ гори́т под нога́ми;

браць но́гі ў ру́кі — дава́ть стрекача́я́гу);

вы́біць гле́бу з-пад ног — вы́бить по́чву из-под ног;

дай бог но́гі — дай бог но́ги;

збі́цца з нагі́ — сби́ться с ноги́;

ледзь (чуць) валачы́ но́гі — едва́ (е́ле) волочи́ть но́ги;

ледзь (чуць) на нага́х трыма́цца — едва́ (е́ле) на нога́х держа́ться;

на адно́й назе́ — на одно́й ноге́;

нага́ не ступа́ла — нога́ не ступа́ла;

на шыро́кую нагу́ — на широ́кую но́гу;

ног не чуць пад сабо́й — не чу́вствовать ног под собо́й;

ні ў зуб наго́й — ни в зуб ного́й;

но́гі адбі́ць (збіць) — оста́ться без ног;

падста́віць нагу́ — подста́вить но́гу;

падтапта́ць пад но́гі — подмя́ть по́д ноги;

наступа́ць на но́гі — наступа́ть на́ ноги;

узя́ць нагу́воен. взять но́гу;

на нага́х — на нога́х;

на нага́х не стая́ць — на нога́х не стоя́ть;

куды́ но́гі нясу́ць — куда́ но́ги несу́т;

паку́ль но́гі но́сяць — пока́ но́ги но́сят;

з яко́й нагі́ танцава́ць — с како́й ноги́ танцева́ть;

як (чаго́) ле́вая нага́ хо́ча — как (чего́) ле́вая нога́ хо́чет;

адку́ль то́лькі но́гі ўзялі́ся — отку́да то́лько но́ги взяли́сь;

патрэ́бен як саба́ку пя́тая нага́ — ну́жен как соба́ке пя́тая нога́;

адбіва́цца рука́мі і нага́мі — отбива́ться рука́ми и нога́ми;

но́гі заплята́юцца — но́ги заплета́ются;

у нага́х пра́ўды няма́посл. в нога́х пра́вды нет;

во́ўка но́гі ко́рмяцьпосл. во́лка но́ги ко́рмят;

за дурно́й галаво́й нага́м непако́йпосл. дурна́я голова́ нога́м поко́я не даёт;

ты на гару́, чорт за нагу́посл. ты на́ гору, чёрт за́ ногу;

пасадзі́ свінню́ за стол — яна́ і но́гі на столпосл. посади́ свинью́ за стол — она́ и но́ги на стол;

конь на чатыро́х нага́х, і то спатыка́еццапосл. конь о четырёх нога́х, да (и тот) спотыка́ется; и на стару́ху быва́ет прору́ха

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

углово́й

1. мат., техн. вуглавы́;

углово́е ускоре́ние вуглаво́е паскарэ́нне;

углово́й ра́диус вуглавы́ ра́дыус;

2. (находящийся на углу) рагавы́;

углово́й дом рагавы́ дом;

углово́й магази́н рагавы́ магазі́н;

3. (находящийся в углу) ку́тні, куткавы́;

углова́я ко́мната ку́тні (куткавы́) пако́й;

углово́й стол ку́тні (куткавы́) стол;

4. (имеющий форму угла, согнутый под углом) вуглавы́;

углово́е желе́зо вуглаво́е жале́за;

углово́е соедине́ние вуглаво́е злучэ́нне;

углово́й замо́к плот. вуглавы́ замо́к;

5. спорт. вуглавы́;

углово́й уда́р вуглавы́ ўда́р.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ко́рань (мн. карані́) м., в разн. знач. ко́рень;

рака́ вы́мыла карані́ вярбы́ — река́ вы́мыла ко́рни вербы́;

к. зу́ба — ко́рень зу́ба;

к. сло́ва — ко́рень сло́ва;

здабы́ць к.мат. извле́чь ко́рень;

мы́льны к.фарм. мы́льный ко́рень;

к. зла — ко́рень зла;

у ~ні — в ко́рне;

на ~ні — на корню́;

пусці́ць карані́ — пусти́ть ко́рни;

вы́рваць з ~нем — вы́рвать с ко́рнем;

пад к.под ко́рень;

к. жыцця́ — ко́рень жи́зни;

глядзе́ць у к. — смотре́ть в ко́рень

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

па́лка I сущ., ж. па́лка; (для опоры при ходьбе — ещё) трость;

апіра́цца на ~ку — опира́ться на па́лку (на трость);

устаўля́ць ~кі ў ко́лы — вставля́ть па́лки в колёса;

з-пад па́лкі — из-под па́лки;

п. з двума́ канца́мі — па́лка о двух конца́х;

перагну́ць ~ку — перегну́ть па́лку;

не кі́ем, дык па́лкайпогов. не мытьём, так ка́таньем

па́лка II нареч. стра́стно, пы́лко, пла́менно; горячо́;

п. гавары́ў прамо́ўца — стра́стно (пы́лко, пла́менно) говори́л ора́тор

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

защи́та

1. абаро́на, -ны ж.;

защи́та оте́чества есть свяще́нный долг ка́ждого граждани́на страны́ абаро́на ба́цькаўшчыны — святы́ абавя́зак ко́жнага грамадзяні́на краі́ны;

защи́та кре́пости абаро́на крэ́пасці;

защи́та диссерта́ции абаро́на дысерта́цыі;

выступа́ть в чью́-л. защи́ту выступа́ць у абаро́ну каго́е́будзь;

свиде́тели защи́ты юр. све́дкі абаро́ны;

противота́нковая защи́та про́цітанкавая абаро́на;

2. (предохранение) засцяро́га, -гі ж.; (охрана) ахо́ва, -вы ж.;

для защи́ты от со́лнца для засцяро́гі ад со́нца;

ме́ры социа́льной защи́ты ме́ры сацыя́льнай засцяро́гі;

под защи́той пад ахо́вай.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

проце́нт в разн. знач. працэ́нт, -та м.; адсо́так, -тка м.;

пра́вило проце́нтов мат. пра́віла працэ́нтаў (адсо́ткаў);

просты́е проце́нты мат. про́стыя працэ́нты (адсо́ткі);

сло́жные проце́нты склада́ныя працэ́нты (адсо́ткі);

вы́полнить план на сто проце́нтов вы́канаць план на сто працэ́нтаў (адсо́ткаў);

оди́н проце́нт, два проце́нта, пять проце́нтов адзі́н працэ́нт (адсо́так), два працэ́нты (адсо́ткі), пяць працэ́нтаў (адсо́ткаў);

проце́нт при́былей працэ́нт (адсо́так) прыбы́ткаў;

под больши́е проце́нты пад вялі́кія працэ́нты (адсо́ткі);

на (все) сто проце́нтов на (усе́) сто працэ́нтаў (адсо́ткаў);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

суд

1. род. суда́ м.;

Верхо́вный Суд Респу́блики Белару́сь Вярхо́ўны Суд Рэспу́блікі Белару́сь;

Междунаро́дный суд ОО́Н Міжнаро́дны суд АА́Н;

находи́ться под судо́м быць пад судо́м;

предава́ть суду́ аддава́ць пад суд (суду́);

в день суда́ у дзень суда́;

суд че́сти суд го́нару;

това́рищеский суд тавары́скі суд;

2. (мнение, заключение) суд, род. су́ду м.;

вы́нести на суд обще́ственности вы́несці на суд грама́дскасці;

на нет и суда́ нет посл. як няма́, то й дарма́; як няма́, дык няма́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

укло́н м.

1. ухі́л, -лу м.; (наклон) нахі́л, -лу м.; (склон) схіл, род. схі́лу м.; (дороги) пака́т, -ту м.; пака́тасць, -ці ж.;

стена́ дала́ большо́й укло́н сцяна́ дала́ вялі́кі ўхіл (нахі́л);

укло́ны железнодоро́жного пути́ пака́ты (пака́тасці) чыгу́начнага пуці́;

по́езд идёт под укло́н цягні́к ідзе́ з пака́ту;

2. полит. ухі́л, -лу м.;

ле́вый укло́н ле́вы ўхіл;

пра́вый укло́н пра́вы ўхіл;

3. (направление) ухі́л, -лу м.;

шко́ла с худо́жественным укло́ном шко́ла з маста́цкім ухі́лам.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)