4.разм. (есці з апетытам, умінаць) (ver)schlíngen*vt, gíerig éssen*, tüchtig réinhauen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
накі́нуцца
1. (накаго-н.) über j-n hérfallen*, sich über j-n hérmachen, auf j-n (lós)stürzen; j-n (scharf) ánfahren*;
2. (прагнашто-н.рабіць, есці) sich hérmachen (нашто-н. über A);
накі́нуцца з пыта́ннямі mit Frágen überschütten
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ры́баж. Fisch m -(e)s, -e;
марска́я ры́ба Seefisch m;
су́шаная ры́ба Dörrfisch m;
маро́жаная ры́ба Gefríerfisch m;
жыва́я ры́ба lébender Fisch;
◊
хо́чаш ры́бу е́сці – трэ́ба ў во́ду ле́зці≅ wer will mít¦essen, soll auch mítdreschen; wer nicht árbeitet, soll auch nicht éssen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Ву́рзґаць ’утвараць гук, падобны на гудзенне’ (в.-дзвін., Шатал.), ву́рзгаць ’сёрбаць’ (круп., Нар. сл.), вурзґо́ліць ’есці’ (міёр., Нар. лекс.). Відаць, звязана з ву́рзаць ’хлябтаць, сёрбаць’ гукапераймальнага паходжання, параўн. славац.vŕzgať ’скрыпець’, могуць быць збліжаны з літ.burzgė́ti, bùrzga ’гудзець, бурчаць’ (параўн. Махэк₂, 701); адносна дэтэрмінатыва ‑г‑ гл. шматлікія прыклады з славянскіх моў: Куркіна, Этимология, 1972, 64 і наст.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перае́злівы ’шкодны’ (Ян.). Да пера- (гл.) і - езлівы, якое з ⁺едлівы (< прасл.*ědьlivъ(jь)), параўн. рус.арх.едли́вый ’пражора’, славін.jadȧ̃vï ’запальчывы, гняўлівы’, славац.jedlivý ’тс’, чэш.jedlivý ’пражора’, славен.jedljȉv ’прыдатны да яды’, серб.-харв.jèdļiv ’запальчывы, зласлівы’, макед.јадлив ’едкі’, ’злы, злосны’ (Трубачоў, Эт. сл., 6, 49). Мена ‑д‑ > ‑з‑ пад уплывам формаў е́сці. Параўн. пераяда (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пля́мкаць, пле́мкатэ, пля́мкнуты, пля́мкаты ’чмокаць, чмякаць (уголас), есці з прычмокваннем’, ’чвякаць, цмокаць, чмякаць ротам’ (Клім., Янк. БП, Сцяц., ТС, Сл. Брэс.: Сцяшк. Сл.; Жыв. сл.; З нар. сл.; Нар. Гом.), укр.пля́мкати. Экспрэсіўны дзеяслоў з суф. ‑ка‑ ад гукапераймання плям! (Васілеўскі, Прадукт. тыпы, 72); паводле Смаль–Стоцкага (Приміт., 169), гукаперайманне структурна суадносіцца з цям! гл. ця́мкаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Copia non est inopia
Запас ‒ не нястача/галеча.
Запас ‒ не нужда/недостаток.
бел. Запас есці не просіць і бяды не чыніць. Добра, у каго запас на ліхі час.
рус. Запас беды не чинит и хлеба не просит. Запас мешку не порча. Запас соли не просит. Запас плеч не тянет. Запас места не пролежит. Запасливый нужды не знает.
фр. Le superflu, chose très nécessaire (Излишек очень необходимая вешь).
англ. Store is no sore (Запас ‒ не рана/беда).
нем. Vorrat schadet nimmer (Запас никогда не вредит). Vorsorge verhütet Nachsorge (Предусмотрительность предохраняет от последующей заботы).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
kołacz
м.
1. калач;
2.с.-г. макуха;
bez pracy nie będzie ~y — без працы няма чаго хлеба шукаці; каб рыбу есці, трэба ў ваду лезці
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
няўзна́к, прысл.
1. Непрыкметна. Камунаркі збоку Плакалі няўзнак.Купала.Малашкін трымаў аловак у правай руцэ, стукаў па стале няўзнак і пры гэтым крывіўся.Пестрак.
2. Хоць бы што, неўзаметку. Бывае часам стомішся, аднак пагрэешся ля вогнішча і зноўку каменні на шляху табе няўзнак.А. Вольскі.Няважна, што цэлы тыдзень я буду есці нішчымныя крупы і бульбу, гэта няўзнак.Скрыган.
3. Выпадкова, ненаўмысна. — Не шкадуеце, што пайшлі? — жуючы маласольны агурок, быццам няўзнак, спытаў у мяне доктар.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)