тара́н², -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Старажытная прылада ў выглядзе бервяна з металічным наканечнікам, прымацаваным ланцугамі да перасовачнай вежы, якой разбівалі крапасныя сцены.
2. Выступ у насавой падводнай частцы баявога судна для нанясення ўдару па корпусе варожага судна (спец.).
3. Прамы ўдар, які робіць прабоіну.
4. Нанясенне ўдару носам карабля, вінтом самалёта, пярэдняй часткай танка па варожай машыне ў час бою.
5. Прарыў фронту і глыбокае ўкліньванне ў размяшчэнне войск праціўніка, а таксама ўдарная група, якая выконвае гэты прарыў.
○
Гідраўлічны таран — тэхнічнае збудаванне для пад’ёму вады.
|| прым. тара́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
буксі́р, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Судна, якое буксіруе іншыя судны, плыты.
2. Канат або стальны трос для буксіроўкі.
Цягнуць на буксіры.
◊
Браць на буксір каго (разм.) — памагаць каму-н., хто адстае ў выкананні чаго-н.
|| прым. буксі́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каме́та, -ы, ДМ -ме́це, мн. -ы, -ме́т, ж.
1. Нябеснае цела, якое мае выгляд абкружанай туманнай абалонкай яркай светлай плямы з вузкай паласой святла ў форме хваста.
2. Рачное быстраходнае пасажырскае судна на падводных крылах (разм.).
|| прым. каме́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каўчэ́г, -а, мн. -і, -аў, м.
1. У біблейскай міфалогіі: судна, у якім Ной выратаваў людзей і жывёл ад Сусветнага патопу.
2. У праваслаўнай царкве: скрынка для захоўвання некаторых асабліва каштоўных рэчаў; скарбонка.
|| прым. каўчэ́жны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
э́лінг, -а, мн. -і, -аў, м. (спец.).
1. Спецыяльнае памяшканне на беразе, дзе будуецца ці рамантуецца корпус судна.
2. Памяшканне для дырыжабляў і аэрастатаў.
3. Збудаванне асобага тыпу для захоўвання спартыўных суднаў, вёслаў і іншага інвентару.
|| прым. э́лінгавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
штэ́вень
(гал. steven)
частка корпуса судна, якой завяршаецца каркас судна на носе і карме.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ВУ́ЗЕЛ МАРСКІ́,
пазасістэмная адзінка скорасці руху суднаў. Адпавядае скорасці, пры якой судна праходзіць адлегласць у адну марскую мілю за гадзіну. 1 вузел марскі = 1,852 км/гадз = 0,5144 м/с.
т. 4, с. 289
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
statek, ~ku
stat|ek
м. судна; карабель;
~ek handlowy — гандлёвае судна;
~ek żeglugi przybrzeżnej — кабатажнае судна;
~ek kosmiczny — касмічны карабель;
wsiąść na ~ek — сесці на карабель; падняцца на борт;
płynąć ~kiem — плысці на караблі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
крэ́йсерства, ‑а, н.
Плаванне асобнага судна або эскадры ў якіх‑н. водах з мэтай разведкі, аховы берагоў, нападу на варожыя судны і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лесаво́з, ‑а, м.
Від транспарту (аўтамабіль, судна) для перавозкі лесу (у 2 знач.). Сумёты раскінуўшы ў гонкім бары, Вядзе лесавозы бульдозер. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)