Verbum

ма́нія, -і, ж.

1. Псіхічнае расстройства, якое характарызуецца павышанай псіхічнай актыўнасцю, узбуджанасцю (спец.).

2. Выключная засяроджанасць свядомасці, пачуццяў на якой-н. адной ідэі.

М. вялікасці.

М. праследавання.

3. перан. Хваравітая неадольная цяга да чаго-н.

М. пісаць вершы.

|| прым. маніяка́льны, -ая, -ае.

М. стан.

матэ́рыя, -і, ж.

1. Аб’ектыўная рэальнасць, якая існуе па-за чалавечай свядомасцю і незалежна ад яе.

Формы існавання матэрыі.

2. Рэчыва, з якога складаюцца фізічныя целы прыроды.

Будова матэрыі.

3. Тканіна, матэрыял (у 4 знач.; разм.).

4. перан. Прадмет размовы, тэма.

Гутарыць аб высокай матэрыі.

мешчані́н, -а, мн. мяшча́не і (зліч. 2, 3, 4) мешчані́ны, мяшча́н, м.

1. У царскай Расіі: асоба, якая належала да гарадскога рамесна-гандлёвага саслоўя.

2. перан. Чалавек з дробнаўласніцкімі інтарэсамі, вузкім кругаглядам.

|| ж. мяшча́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

|| прым. мяшча́нскі, -ая, -ае.

мігце́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ці́ць; незак.

1. Ледзь свяціцца.

У акне мігцеў скупы агеньчык.

2. Свяціць няроўным бляскам.

За лесам мігцелі языкі полымя.

3. перан. З’яўляцца на кароткі час і зноў знікаць.

Мігцелі думкі ў галаве.

|| наз. мігце́нне, -я, н.

мімо́за, -ы, мн. -ы, -мо́з, ж.

1. Трапічная расліна сямейства бабовых, асобныя віды якой згортваюць лісцікі пры дотыку да іх.

Не мужчына, а м. (перан.: пра крыўдлівую, сарамлівую асобу).

2. Від паўднёвай акацыі сямейства бабовых з дробнымі жоўтымі кветкамі.

Падараваць мімозы.

|| прым. мімо́завы, -ая, -ае.

мішэ́нь, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

1. Прадмет, які служыць цэллю пры вучэбнай або трэніровачнай стральбе.

2. перан. Той, хто (або тое, што) з’яўляецца прадметам для кпінаў.

Ужо так павялося, што ён служыць мішэнню для жартаў.

|| прым. мішэ́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).

мя́ла, -а, мн. -ы, -аў, н.

1. Драўляны таўкач, якім таўкуць бульбу, расціраюць харчовыя прадукты.

2. перан. Непаваротлівы, няспрытны чалавек (разм.).

◊

Дурань і мяла зломіць (разм., неадабр.) — неразумны чалавек і добрую справу сапсуе.

Ні ў кола ні ў мяла (разм., неадабр.) — пра няўмелага, няздатнага чалавека.

нагрэ́бці, -грабу́, -грабе́ш, -грабе́; -грабём, -грабяце́, -грабу́ць; нагро́б, -грэ́бла і -грабла́, -грэ́бла і -грабло́; -грабі́; -грэ́бены; зак., што і чаго.

1. Зграбаючы, сабраць нейкую колькасць.

Н. сена.

Н. лісця.

2. перан. Прысвойваючы, сабраць вялікую колькасць чаго-н.

Н. чужога дабра.

|| незак. награба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

на́кіп, -у, м.

1. Пена, якая ўтвараецца на паверхні вадкасці пры кіпенні, а таксама цвёрды асадак на сценках пасуды, у якой што-н. кіпяцяць.

Н. на супе.

Н. у чайніку.

2. перан. Тое, што накіпела ў сэрцы, на душы; цяжкае пачуццё ад чаго-н. непрыемнага.

наклі́каць, -клічу, -клічаш, -кліча; -кліч; -кліканы; зак.

1. каго. Наззываць, запрасіць у вялікай колькасці.

Н. гасцей на вяселле.

2. перан., што і чаго. Выклікаць якім-н. учынкам, словам і пад. што-н. непрыемнае, непажаданае; напрарочыць.

Н. бяду ў хату.

|| незак. накліка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.