переме́рить сов., в разн. знач. пераме́раць;
переме́рить хлеб в закрома́х пераме́раць збо́жжа ў засе́ках;
переме́рить костю́м пераме́раць касцю́м;
переме́рить мно́го шляп пераме́раць мно́га капелюшо́ў;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
◎ Прэ́снак ’праснак’ (Бяльк.), прэснік ’тс’ (Мат. Гом., Сл. ПЗБ, ТС), прэсніца ’боршч (прэсны)’ (Мат. Гом.). З апрэсню, опріснок (гл.), параўн. ст.-слав. опр^снъкъ прэсны хлеб’, са стратай пачатковага а‑ (< о© або з праснак, дзе а > э пры пераносе націску.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скіба, ‑ы, ж.
1. Луста (звычайна хлеба). Дзядзька падносіць ім [братам Стыфанцовым] тлустае сала, Рэжа таўшчэзнымі скібамі хлеб. Прыходзька. Што было ў каго, паклалі На траву-мурог: Скібу сыру, жменю солі, Чорны хлеб, пірог. Танк.
2. Пласт узаранай зямлі. Плуг пайшоў роўна, адвальваючы скібы цёплай, бурай зямлі. Пестрак. Перайшлі хлопцы цераз граду з чорнымі, як сажа, скібамі свежаўзаранай зямлі. С. Александровіч. // Наогул пласт чаго‑н. Скіба дзёрну. ▪ Адмыслова малаток адбойны У забоі крышыць скібы вугалю. Звонак.
•••
Адрэзаная скіба (луста) — пра чалавека, які канчаткова парваў сувязь з сям’ёй, з калектывам, жыве асобна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
духата, ‑ы, ДМ ‑хаце, ж.
Гарачае душнае надвор’е. Духата і пыл гарадскіх вуліц гналі людзей у поле, да мора, на чыстае паветра. Гартны. // Цяжкае, душнае паветра. Можа таму, што Параска сёння пякла хлеб, па ўсёй хаце стаяла духата. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
курэнь, курэня, м.
1. Абл. Будан. — Мы ўжо і курані ў лесе пабудавалі, і хлеб, які быў, пахавалі. Шчарбатаў.
2. Жылая хата ў некаторых месцах Украіны, Дона.
3. Гіст. Асобная часць Запарожскага войска, а таксама ваенны стан такой часці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насільшчык, ‑а, м.
Чалавек, які носіць багаж на вакзалах і прыстанях. Не паспелі пасажыры сысці на бераг, як на іх з усіх бакоў, нібы чайкі на хлеб, пачалі накідвацца насільшчыкі. Філімонаў. // Чалавек, які займаецца пераноскай чаго‑н. Насільшчыкі мэблі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разынкі, ‑нак; адз. разынка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Сушаныя ягады вінаграду. Маці паслала абрус на траве, дастала з воза клунак. У ім хлеб, .. пірог з разынкамі, катлеты, маласольныя агуркі і гладышык з агурочным расолам. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
устаў, устава, м.
Спец. Тып пісьма старажытных грэчаскіх, лацінскіх і славяна-рускіх рукапісаў, які вызначаўся прамым і вельмі акуратным напісаннем літар. [Кірыла Тураўскі:] Сеўшы на хлеб-ваду, Сляплюся па-над уставам, З сабою самім вяду Размовы пра дух і яву. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
musty
[ˈmʌsti]adj.
1) за́тхлы; ту́хлы
a musty room — за́тхлы пако́й
musty crackers (grains) — ту́хлыя сухары́ (збо́жжа).
2) чэ́рствы (хлеб); састарэ́лы (зако́н)
3) тупы́, апаты́чны
a musty old fellow — апаты́чны стары́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
дарэ́мна нареч.
1. напра́сно, бесполе́зно, тще́тно, беспло́дно;
2. да́ром, беспла́тно;
1, 2 см. дарэ́мны;
◊ д. тра́ціць час — зря теря́ть вре́мя;
ну, гэ́та д.! — ну, э́то зря, напра́сно;
д. хлеб е́сці — зря хлеб есть;
по́рах д. тра́ціць — по́рох да́ром тра́тить;
д. не про́йдзе — (што, каму) да́ром не обойдётся (что, кому)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)