трызніць дзеяслоў | незакончанае трыванне

  1. Гаварыць без памяці, будучы цяжка хворым або ў сне.

    • Хворы трызніў.

  2. Гаварыць з упэўненасцю пра тое, чаго няма, не існуе.

  3. У моцным захапленні думаць і гаварыць усё пра адно; марыць аб тым, што не можа здзейсніцца, што даўно прайшло і больш не вернецца.

|| назоўнік: трызненне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

спас 1, ‑у, м.

У выразе: спасу няма — тое, што і ратунку няма (гл. няма). Я ўпаў. Вось тут на мяне і ўссела зграя раз’юшаных вясковых сабак і давай калашмаціць.. Бачу, няма спасу, пабег, а яны за мною. Сяргейчык.

спас 2, ‑а, м.

Разм.

1. Збавіцель; адна з назваў Хрыста. // Абраз з вобразам Хрыста. Памаліўся [Клопікаў] перад пазелянелым спасам — госпадзі, блаславі на новую жытку! — і .. патупаў цераз вуліцу. Лынькоў. // Царква ў імя Хрыста-збавіцеля. Спас Нярэдзіцкі.

2. Назва кожнага з трох асенніх царкоўных свят. Спас першы — мядовы; другі — яблычны; трэці — палатняны. ▪ [Нікіпар] любіць святкаваць. Таму не абміне ні дзяды, ні коляды, ні радаўніцу, ні спас. Сіпакоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гаваркі́ ’гаварлівы, гаваркі’ (БРС, Янк. I, 57; Шат.; Касп.; Сцяшк. МГ), гаво́ркі ’гаварлівы, прыветлівы’ (Нас.). Рус. дыял. го́воркий, говорко́й, укр. говірки́й. У іншых слав. мовах няма. Здаецца, усх.-слав. новаўтварэнне па ўзору старых прыметнікаў на ‑к‑ (мадэль *govorъkъjь). Няма ў Трубачова, Эт. сл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

потому́

1. нареч. таму́;

мне не́когда, и потому́ я не могу́ прийти́ мне няма́ ча́су, і таму́ я не магу́ прыйсці́;

2. союз / потому́ что таму́ што, бо;

не приду́, потому́ что не́когда не прыйду́, таму́ што (бо) няма́ ча́су (не́калі).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

азеляніць, азеляню, азяленіш, азяленіць; зак., што.

Пасадзіць дрэвы, кусты і пад. там, дзе няма расліннасці. Азеляніць вуліцы, берагі ракі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адмоўе, ‑я, н.

Слова, якое адмаўляе сэнс другога слова або фразы (часціцы «не», «ні», безасабова-прэдыкатыўныя словы «няма», «нельга»).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

верасок, ‑ску, м.

Памянш.-ласк. да верас. На зямлі ўжо няма снегу, вымыты асенні верасок выглядае зусім свежым. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выграбкі, ‑бак; адз. няма.

Разм. Выграбеныя з дна пасудзіны, засека і пад. рэшткі чаго‑н. (мукі, зерня і інш.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гартоўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы, ж.

Тое, што і загартоўка. Няма такой гартоўкі ў сталі, Як загартован наш баец! Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дакоскі, ‑сак; адз. няма.

Разм. Завяршэнне касьбы. Саўгасныя хлопцы Пайшлі на дакоскі Па росах пякучых, Па золкай атаве. Калачынскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)