агу́ці
(ісп. aguti, ад індз. aguti)
жывёла атрада грызуноў з залацістай афарбоўкай і кароткім хвастом, пашыраная ў тропіках Цэнтр. і Паўд. Амерыкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ганазо́іды
(ад гр. gone = семя + zoon = жывёла + -оід)
палавыя асобіны ў паліморфнай калоніі сіфанафораў, пабудаваныя па тыпу медузоідаў і ганафораў марскіх гідроідаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ма́мант
(рус. мамонт, ад тунгуск. namendi)
вымерлая млекакормячая жывёла сям. сланоў з доўгай поўсцю і вялікімі біўнямі; жыла ў час ледніковага перыяду.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
меразо́іты
(ад гр. meros = частка + zoon = жывёла + eidos = выгляд)
асобіны некаторых прасцейшых (спаравікі, караняножкі, жгуцікавыя), якія ўтвараюцца ў выніку бясполага размнажэння (шызаганіі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фенако́д
(ад гр. phenaks, -akos = падманшчык + odus = зуб)
млекакормячая капытная жывёла з групы кандылятраў, знешне падобная на драпежніка, якая жыла ў палеагене.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Бо́раў ’непакладзены кабан’ (ДАБМ, 884), ’парсюк’ (Жд.). Рус. бо́ров, польск. browek ’адкормлены кабан’, чэш. brav ’дробная жывёла’, балг. брав, серб.-харв. бра̑в ’авечкі’ і г. д. Слав. *borvъ. Роднаснае: ст.-в.-ням. barug, barh, ст.-ісл. bǫrgr; Траўтман, 27; Бернекер, 75; Праабражэнскі, 1, 37; Фасмер, 1, 195. Слав. borvъ лічыцца зборным назоўнікам да і.-е. *bharu‑ (*bhoru‑?). Гл. Траўтман, 27. Далей, магчыма, да і.-е. *bher‑: *bhor‑ рэзаць’. БЕР, 1, 71–72; Бернекер, 75; падрабязна Трубачоў, Происх., 64–65. Таксама параўноўваюць з ст.-інд. bhárvati ’жуе, есць’ (Махэк, KZ, 64, 263; Махэк₂, 65). Ондруш (JČ, 14, 107) выводзіць borvъ ад *bhrū‑ ’брыво’ (*’шчаціна’); першапачаткова ’шчаціністая жывёла’ (параўн. паралель венг. serte, sertés ’шчаціна, шэрсць’, sertés свіння’). Вельмі няпэўнай з’яўляецца версія пра запазычанне з герм. моў (супраць гэтага Бернекер, 75; Фасмер, 1, 195).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Насто́й 1 ’выцяжка з траў, раслін’ (Сл. ПЗБ), настойка ’настоеная на ягадах гарэлка’ (ТС), настоенка ’засыпаныя цукрам ягады’ (Ян.). Ад настойваць, настоіць ’зрабіць настой’; настоить водку ’зрабіць настойку з ягад, траў, пладоў’ (Растарг.), настая́цца ’доўга пастаяць’ і пад., да стаяць (гл.).
Насто́й 2 ’гной’ (ДАБМ). Ад настая́ць, стая́ць, параўн. стойла ’месца, дзе стаіць буйная рагатая жывёла’ і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стайло́ ‘сук на дрэве, на якім ставяць калодны вулей’ (лун., Шатал.), ста́йло ‘неагароджанае месца на пакосе, дзе адпачывае ўдзень жывёла’, ‘стаянка’ (ТС), ‘памост на дрэве, на якім ставяць калодны вулей’ (петрык., Шатал.; мазыр., З нар. сл.), Да стаяць з суф. ‑л(о). Сюды ж стайлі́на ‘дрэва, у дупле якога жывуць пчолы’ (староб., Мат. дыял. канф., 74). Гл. стойла.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́шчык ’хударлявы чалавек’ (ТС), ’сухі кусочак хлеба’ (Вешт., Сл. Брэс.), ’сухое пячэнне з пшанічнай мукі’ (Мат. Гом.), ’сухі край у скібкі хлеба’ (Растарг.), сюды ж з іншым суфіксам сушчак ’худая жывёла’ (Гіл.). Параўн. укр. су́щик ’сухі абаранак’, рус. су́щик ’сушкі, сухар’. Суфіксальныя дэрываты ад незафіксаванага *сушч ’сухасць’, што да сухі (гл.), параўн. сушчы 2, або ад суш, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дэльфі́н
(н.-лац. delphinus, ад гр. delphis, -inos)
1) марская млекакормячая жывёла сям. дэльфінавых падатрада зубатых кітоў;
2) спосаб спартыўнага плавання, разнавіднасць батэрфляю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)