нело́вко

1. нареч. няспры́тна; няўме́ла; нязгра́бна; няскла́дна; сарамлі́ва;

2. нареч. няёмка; нязру́чна, невыго́дна;

3. нареч. няўда́ла, няўда́чна, нятра́пна;

4. нареч. няёмка;

чу́вствовать себя́ нело́вко адчува́ць сябе́ няёмка (нязру́чна); см. нело́вкий;

5. безл., в знач. сказ. няёмка, нязру́чна, невыго́дна; (нехорошо) нядо́бра; (совестно) со́рамна;

мне нело́вко сиде́ть мне няёмка (нязру́чна, невыго́дна) сядзе́ць;

нело́вко спра́шивать няёмка пыта́цца;

мне ста́ло нело́вко мне ста́ла няёмка (со́рамна);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

чу́ять несов.

1. в разн. знач. чуць;

соба́ка чу́ет дичь саба́ка чу́е дзічы́ну;

не чу́ять бо́ли не чуць бо́лю;

2. перен. (предчувствовать) разг. чуць, прадчува́ць, адчува́ць;

чу́ет се́рдце, что де́ло добро́м не ко́нчится чу́е (прадчува́е, адчува́е) сэ́рца, што спра́ва дабро́м не ско́нчыцца;

◊

ног под собо́ю не чу́ять ног пад сабо́й не чуць;

чу́ет ко́шка, чьё мя́со съе́ла посл. чу́е ко́шка, чыё мя́са з’е́ла;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

hurt​3 [hɜ:t] v. (hurt)

1. вы́цяць; прычыня́ць боль

2. infml бале́ць (пра руку, нагу і да т.п.)

3. кры́ўдзіць; зневажа́ць

4. : be hurting infml адчува́ць сябе́ няшча́сным

5. рабі́ць шко́ду, прычыня́ць стра́ту; псава́ць;

hurt smb.’s reputation падарва́ць чыю́-н. рэпута́цыю;

be hurting for smth. AmE быць у ця́жкім стано́вішчы, асаблі́ва з-за недахо́пу гро́шай

♦

it won’t/wouldn’t hurt smb. to do smth. не пашко́дзіць/бу́дзе кары́сным каму́-н. зрабі́ць што-н.;

It won’t hurt you to read this article. Вам карысна будзе прачытаць гэты артыкул.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

sense [sens] n.

1. пачуццё;

have a keen sense of hearing мець во́стры слых

2. адчува́нне;

have no sense of guilt не адчува́ць віны́;

a lofty sense высакаро́дныя пачу́цці

3. pl. senses прыто́мнасць; ро́зум;

be out of one’s senses быць не ў по́ўным ро́зуме;

lose one’s senses стра́ціць ро́зум;

bring/come to one’s senses прыве́сці да ро́зуму/аду́мацца

4. сэнс, значэ́нне;

common sense здаро́вы сэнс;

in a sense у вядо́мым сэ́нсе;

in a certain sense у некато́рай ступе́ні

♦

make no sense не мець сэ́нсу, не мець значэ́ння

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

свобо́дно нареч.

1. во́льна, свабо́дна;

2. (без затруднений) лёгка;

он свобо́дно чита́ет по-англи́йски ён лёгка чыта́е па-англі́йску;

3. (просторно) прасто́рна, раско́шна;

в за́ле свобо́дно у за́ле прасто́рна (раско́шна);

4. (непринуждённо) во́льна;

чу́вствовать себя́ свобо́дно на сце́не адчува́ць сябе́ во́льна на сцэ́не;

5. (без опоры) во́льна;

свобо́дно держа́ться в во́здухе во́льна тры́мацца ў паве́тры;

6. (не прилегая, не обтягивая) сла́бка;

свобо́дно подпоя́сать сла́бка падпераза́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

нужда́ться несов.

1. (быть в бедности) жыць (быць) у няста́чы (бе́днасці, гале́чы); см. нужда́ 2; цярпе́ць няста́чы; (бедствовать) гарава́ць;

он си́льно нужда́ется ён жыве́ ве́льмі бе́дна (у вялі́кай няста́чы);

2. (в ком, чём) мець (адчува́ць) патрэ́бу (у кім, чым), патрабава́ць (каго, чаго); быць жа́дным (каму, чаму);

он нужда́ется в по́мощи ён ма́е (адчува́е) патрэ́бу ў дапамо́зе;

он нужда́ется в куске́ хле́ба ён жадзён куску́ хле́ба;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

разби́тый в разн. знач. разбі́ты;

разби́тая ча́шка разбі́ты ку́бак;

разби́тая маши́на разбі́тая машы́на;

разби́тая голова́ разбі́тая галава́;

разби́тая жизнь перен. разбі́тае жыццё;

разби́тый враг разбі́ты во́раг;

разби́тый параличо́м разбі́ты пара́лічам, спаралізава́ны;

разби́тые до́воды разбі́тыя до́вады;

кни́га разби́та на гла́вы кні́га разбі́та на раздзе́лы;

сад, разби́тый на скло́не горы́ сад, разбі́ты на схі́ле гары́;

чу́вствовать себя́ разби́тым адчува́ць сябе́ разбі́тым;

◊

оказа́ться у разби́того коры́та заста́цца ля разбі́тага кары́та.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Fahrt

f -, -en

1) язда́; пае́здка

2) прае́зд

fréie ~ — бяспла́тны прае́зд

3) ход, ху́ткасць (судна)

auf ~ géhen* — адпра́віцца ў падаро́жжа

in vóller ~ — по́ўным хо́дам

in ~ kómmen* — раз’ю́шыцца, разбушава́цца; нала́дзіцца, увайсці́ ў каляі́ну

in ~ sein — быць у фо́рме, до́бра сябе́ адчува́ць

éine ~ ins Bláue — пае́здка без пэўнай мэ́ты

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

хаце́ць, хачу, хочаш, хоча; незак.

1. чаго, каго-што, з інф., са злучн. «каб» і без дап. Мець жаданне, ахвоту да чаго‑н., адчуваць патрэбу ў кім‑, чым‑н. Хацець вады. Хацець есці. □ — Ну, дык хочаш вучыцца? Адказаць настаўніку трэба, ды і ў школу хочацца, і хлопец цераз сілу выціснуў: — Ыгы. Брыль. [Жлукта:] Дык вы хочаце, каб я пайшоў да вас за бухгалтара? [2‑гі кліент:] Ды не, што вы! Крапіва. Гарохам дзедаў смех якоча, А сэрца руху, шуму хоча. Колас. // Мець жаданне зведаць, пазнаць што‑н. Ён хоча хімію вывучаць. // Разм. Адчуваць любоўную цягу да каго‑н. Хачу пацалаваць вас.

2. каго-чаго, чаго ад каго і са злучн. «каб». Імкнуцца да чаго‑н., дамагацца ажыццяўлення чаго‑н. Хацець шчасця. □ [Эмілія:] — Калі яшчэ не было гэтага агульнага руху за мір, я ўсё роўна не хацела вайны і баялася смерці. Маўр. Аднаго хачу на гэтым свеце: Так наладзіць з доляю зямной, Каб ніколі не прыйшлося дзецям Чырванець за зробленае мной. Гілевіч.

3. з інф. Мець намер зрабіць што‑н. [Партызаны] хацелі перасекчы чыгунку і выйсці да горада Іўе, у вольны ад блакады раён. Брыль. — Я хацеў ракаў налавіць, — нясмела адказаў Казік. Чарнышэвіч. // у спалучэнні з адмоўем. Адказацца што‑н. рабіць. [Русаковіч:] А я не хачу паступацца сваімі ідэаламі. Крапіва. Не хачу я гуляць, дзе народ Толькі гора цярпіць на вяку, Дзе сіротка стаіць ля варот, Есці просіць, падняўшы руку. Купала.

4. з інф. Разм. Ужываецца для абазначэння магчымасці, імавернасці ажыццяўлення чаго‑н. Хлапчукі ўздыхнулі. Нехта задуменна сказаў: — Вот-бы самалёты такія пабудаваць, як буслы. Хочаш сесці на хвою, сеў на хвою, на дуба — на дуба, а то і на хату высокую можна сесці. Лынькоў.

5. З адноснымі займеннікамі і прыслоўямі ўтварае спалучэнні са значэннем азначальнасці: кожны, усякі (прадмет, месца, час і пад.). Я прабыў у «Барацьбіце» да вечара — блукаў, дзе хацеў, і гутарыў, з кім хацеў. Хадкевіч. [Рак:] — Не чапай мяне, Іван Світанік.. Я табе за гэта, што хочаш, зраблю. Якімовіч.

•••

Еш не хачу гл. есці.

Калі хочаш (хочаце) гл. калі ​2.

Хочаш не хочаш — незалежна ад чыйго‑н. жадання.

Як левая нага хоча гл. нага.

Як (сабе) хочаце (хочаш) — а) як вам падабаецца. — Ну, панічок мой родны, як сабе хочаце: хочаце верце, хочаце не верце, а я вам, далібог, шаптала! Колас; б) нягледзячы на любую думку. Як хочаце, а ён вінаваты.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ба́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; незак.

Разм.

1. Сустракацца, мець спатканне з кім‑н. Сухавараў распытаўся, як здароўе панны Ядвісі, як жыве сам настаўнік, як часта бачыцца ён з паненкамі. Колас. // перан. Знацца з чым‑н., адчуваць на сабе ўздзеянне чаго‑н. (часцей з адмоўем). [Незнаёмы:] — Жыў на свеце Лявон, Молад, дужы быў ён, Толькі з воляй і доляй не бачыўся. Купала.

2. Быць бачным; успрымацца зрокам. [Павел] аглядаўся — і не пазнаваў парку: дрэвы кожны раз бачыліся нязвыкла цёмнымі і чужымі. Вышынскі. [Галай] павінен быў дазнацца, што за агеньчыкі бачыліся яму ўначы, дакапацца да сутнасці з’явы. Шыцік.

3. Паўставаць у думках, уяўляцца. Будучае бачылася выразна, як другі бераг іх ціхай Пцічы. Грахоўскі. // Разм. Здавацца, мроіцца. [Замылка:] — Баешка ў нас заўжды такі... падазроны, яму ўсё нешта бачыцца такое... Шынклер. // Разм. Праясняцца, больш прыкметна выступаць. Аднак сёння, на дзевятым месяцы палону, Алесю многае ўжо бачыцца ясней, чым у тую кашмарную першую ноч, калі і радасць, і адчай, і горкі сум то праясняліся трохі, то зноў жахліва блыталіся ў адно. Брыль.

•••

Бачыцца (пабачыцца) са шкляным богам — выпіваць, піць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)