Verbum

Вінава́йца ’вінаваты, які абвінавачваецца, віноўнік’ (Шат., КТС), ст.-бел. виновайца ’тс’ (1580 г.); ’даўжнік’ (Гарэц., Др.-Падб., Яруш., Нас.). Запазычана з польск. winowajca, ст.-польск. winowaćca ’віноўнік’ (Булыка, Запазыч., 64; Брукнер, 622); параўн. яшчэ польск. ’мужчына, які ашукаў дзяўчыну і з’яўляецца бацькам дзіцяці’.

Вінаваціць ’абвінавачваць, лічыць вінаватым’ (КТС, БРС, Гарэц., Шат., Мядзв., Яруш., Касп.), вінуваціць, вінаваціць ’тс’ (Бяльк.). Укр. винува́тити, винова́тити ’тс’, рус. винова́тить ’абвінавачваць’. Утворана ад вінаваты (гл.). Сюды ж зваротны дзеяслоў вінаваціцца ’рабіцца вінаватым, даўжніком’ (Нас.); ’апраўдвацца, дакараць сябе, адчуваючы віну, каяцца’ (КТС).

Вісокі ’высокі’ (Шат., Касп., Бяльк., Нас.; пухав., З нар. сл.), рус. паўдн. високий ’тс’. Да высокі (гл.). Змена галоснага ‑ы‑ ў ‑і‑ абумоўлена не рэфлексацыяй прасл. ‑y‑ < *ū (яку паўночнаўкраінскіх гаворках (Дзендзялеўскі, Конспект, 32)), а ўплывам лексемы віс (вісець і да т. п.).

Гаваркі́ ’гаварлівы, гаваркі’ (БРС, Янк. I, 57; Шат.; Касп.; Сцяшк. МГ), гаво́ркі ’гаварлівы, прыветлівы’ (Нас.). Рус. дыял. го́воркий, говорко́й, укр. говірки́й. У іншых слав. мовах няма. Здаецца, усх.-слав. новаўтварэнне па ўзору старых прыметнікаў на ‑к‑ (мадэль *govorъkъjь). Няма ў Трубачова, Эт. сл.

Га́лы ’ягадзіцы’ (Нас.). Гл. га́ла ₂.

Галы́ ’лыткі’ (Бяльк.). Суадносіцца, здаецца, з *golъ ’голы’. Матывацыя тут такая самая, што і ў слове галёнкі (слав. *golěnъ да *golъ). Аднак не выключаецца, што, магчыма, ёсць сувязь з га́ла ’штосьці круглае’ (гл. га́ла ₂, галы ’ягадзіцы’).

Гасці́нец ’падарунак’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Бяльк., Сл. паўн.-зах.), таксама ’бальшак, тракт’. Утварэнне яшчэ ў прасл. мове ад прыметніка *gostinъ (да *gostь ’госць’). Агляд матэрыялу гл. у Трубачова, Эт. сл., 7, 65–66. Гл. Слаўскі, 1, 327; Шанскі, 1, Г, 149.

Губі́ць ’губіць’ (БРС, Нас., Бяльк.). Параўн. рус. губи́ть, укр. губи́ти, польск. gubić, чэш. hubiti, серб.-харв. гу̀бити, балг. гу́бя. Прасл. *gubiti (аблаўтная форма да *gъb‑; параўн. гнуць < *gъbnǫti). Гл. Фасмер, 1, 469; Трубачоў, Эт. сл., 7, 188–189. Параўн. літ. gùbti ’гнуцца’.

Гуга́ць ’гуляць, банкетаваць; весці разгульнае жыццё’ (Нас.). Трубачоў (Эт. сл., 7, 167) параўноўвае са славен. gúgati ’гайдаць, разгушкаць’, чэш. huhati ’крычаць (пра саву)’, рус. гу́га́ть ’гайдаць, разгойдваць’. Паводле Трубачова (там жа), слова экспрэсіўнага паходжання. Гл. яшчэ Бернекер, 1, 361; Фасмер, 1, 469.

Дранцве́ць ’дранцвець’ (БРС, Касп.), дрантве́ць ’тс’ (Сцяшк., Нас., Бяльк., Сл. паўн.-зах.). Запазычанне з польск. drętwieć ’тс’ (у польск. мове гэта ўтварэнне ад прыметніка drętwy, лексема ў польск. мове вельмі архаічная, але ізаляваная і этымалогія яе не вельмі пэўная; гл. Слаўскі, 1, 165).

Дро́бны ’малы, дробны’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Бяльк., Сцяшк., Сл. паўн.-зах. і г. д.). Гэта слова ўтворана яшчэ ў прасл. час (прасл. *drobnъ(jь); агляд матэрыялу гл. у Трубачова, Эт. сл., 5, 122) і лічыцца вытворным ад асновы *drob‑ (да *drobiti, *drobь).