Ры́на ’вадасцёкавая канава’ (шчуч., брасл., Сл. ПЗБ; Сцяшк.), ’вадасцёкавая труба’ (шальч., Сл. ПЗБ; Цых.), ’жолаб, па якім вада цячэ на кола ў млыне’ (Бяльк.), ’жолаб, вадзяны мяшок на мельніцы’ (Нас.), ры́нва ’рына’ (жытк., Нар. сл.), рус. дыял. ры́нва ’вадасток’, ’канава’, укр. ри́нва ’тс’. З польск. rynna ’жолаб’, rynwa ’жолаб’ (XVI ст.), якое з ням. Rinne ’жолаб’, ’канава’ (< ням. rennen ’бегчы’) (Брукнер, 472; Фасмер, 3, 529).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
крывы́
1. (искривлённый, изогнутый) криво́й; косо́й;
2. (хромающий) хромо́й;
3. в знач. сущ. хромо́й;
◊ ~во́е лю́стра (люстэ́рка) — криво́е зе́ркало;
~ва́я ўсме́шка — крива́я улы́бка;
~во́е ко́ла — криво́е колесо́;
глядзе́ць ~вы́м во́кам — смотре́ть ко́со
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Kreis
m -es, -e
1) круг, акру́жнасць, ко́ла
~e zíehen* — круці́цца, кружы́ць; перан. распаўсю́джвацца (пра чуткі і г.д.)
im ~ herúm — наво́кал
éinen ~ um etw. (A) schlíeßen* — акружы́ць што-н.
2) раён (адміністр. адзінка)
3) эл. ланцу́г
4) ко́ла, кампа́нія, гурто́к
im häuslichen ~ — у сяме́йным асяро́ддзі
5) сфе́ра дзе́йнасці
◊ féhlerhafter ~ — зага́нны круг
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
кало́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.
1. Невялікая калода; тое, што і калода (у 1 знач.).
Парэзаць бярозу на калодкі.
2. Кусок дрэва, які служыць асновай у некаторых інструментах, прыборах.
К. рубанка.
3. Кусок дрэва, выструганы ў форме ступні, які выкарыстоўваецца пры пашыве абутку; капыл.
Выплятаць лапці на калодцы.
4. Сярэдняя частка кола, у якой умацоўваюцца спіцы.
Колы па калодкі ў гразі.
5. Планка для мацавання на грудзях ордэнаў, медалёў ці ордэнскіх стужак.
Ордэнская к.
|| памянш. кало́дачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. кало́дачны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
circle1 [ˈsɜ:kl] n.
1. круг, акру́жнасць;
draw a circle начарці́ць круг;
move in circles кружы́ць
2. сфе́ра, галіна́
3. ко́ла (група людзей); асяро́дак, асяро́ддзе;
in theatrical circles у тэатра́льных ко́лах, сяро́д акцёраў
4. гурто́к
5. кругаваро́т, цыкл
6. theatre я́рус;
the dress circle бельэта́ж;
the upper circle балко́н
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
kredo
нескл. н.
1. крэда;
2. частка набажэнства;
potrzebny jak Piłat w kredo — патрэбны як пятае кола ў возе (як сабаку другі хвост)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пя́тый пя́ты;
◊
пя́тое колесо́ в теле́ге пя́тае ко́ла ў во́зе;
с пя́того на деся́тое (пя́тое че́рез деся́тое) пя́тае це́раз дзяся́тае;
ну́жен (нужна́, нужно́) как соба́ке пя́тая нога́ патрэ́бен (патрэ́бна) як саба́ку пя́тая нага́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
wheel
[hwi:l]
1.
n.
1) ко́ла n.
2) руль -я́ m., абара́нак -ка m.; круг -а m.
a ship’s wheel — стырно́ n., руляво́е ко́ла, штурва́л -а m.
a potter’s wheel — ганча́рны круг
3) Figur. машы́на f., мэхані́зм -у m.
the wheels of state — дзяржа́ўная машы́на
4) informal самахо́д -а m.; ро́вар, веласіпэ́д -а m.
2.
v.
1) круці́цца, вярце́цца
2) ве́зьці на ко́лах
3) informal калясі́ць
•
- at the wheel
- wheels
- wheels within wheels
- big wheel
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
скат 1, ‑а, М скаце, м.
Спец. Камплект кол для воза, вагона, паравоза. — Давай работу, давай! — жартаўліва кінуў .. [Багуцкі] групе рабочых, якія мянялі паравозныя скаты. Лынькоў. // Кола аўтамабіля, а таксама камплект гумавых дэталей аўтамабільнага кола. Машына была нібы і цэлая, але на ёй не было капота, радыятара і стаяла яна значна ніжэй, чым раней, бо скаты былі прастрэлены. Кулакоўскі. Шафёр .. паказаў на задні скат — ён асеў: спусціла камера. Сачанка.
скат 2, ‑а, М скаце, м.
Буйная драпежная марская рыба атрада акулападобных з пляскатым целам і вострым хвастом.
•••
Электрычны скат — скат, у якога на галаве размешчаны органы, што ўтвараюць электрычным разрады.
[Скандынаўскае skata.]
скат 3, ‑а, М скаце, м.
1. Разм. Пакаты спуск. Па скатах пясчаных узгоркаў На Нарачы бераг ідуць рыбакі. Танк. Назва Высокі Бераг добра перадае выгляд берага Нёмана з высокім пясчаныя, скатам. С. Александровіч.
2. Спец. Нахільная падземная горкая выпрацоўка, якая не мае выхаду на паверхню і прызначана для спуску руды або пустой пароды самацёкам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шы́на, ‑ы, ж.
1. Металічны абруч, нацягнуты на вобад кола, полаза для большай трываласці. — Ого, пры кузні, браце, такі камень надта ж патрэбен — шыны на колы нацягваць. Арочка. Конь тузануўся рыўком: зашаргацелі шыны — сані лёгка пайшлі па лёдзе. Лецка. Лагожы, здаецца, дзяруць снег; цяжкія, з шырокімі новымі палазамі, акутымі яшчэ ўвосень у калгаснай кузні тоўстай іржавай шынай. Пташнікаў.
2. Суцэльная гумавая пакрышка, абалонка з напоўненай паветрам гумавай камерай, якія надзяваюцца на вобад кола для паляпшэння руху, павелічэння амартызацыі. Гумавыя шыны лёгка скакалі па карэннях, і на гэтыя частыя штуршкі ледзь чутна адклікаўся званок. Кулакоўскі. У далёкія рэйсы шафёры пускаліся неахвотна — шыны былі слабыя, маторы працавалі з перабоямі, як сэрца ў хворага чалавека. Шахавец.
3. Спец. Прыстасаванне ў выглядзе некалькіх дошчачак і бінтоў або жгутоў для накладвання павязкі, якая забяспечвае нерухомасць пашкоджаных частак цела. Правая нага.. [японца], узятая ў шыны, была падваокана і выцягнута над ложкам. Лынькоў.
4. У электратэхніцы — медны, алюмініевы або стальны праваднік (прамавугольнага ці круглага сячэння), які выкарыстоўваецца для вялікіх токаў.
[Ням. Schiene.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)