Брусі́ць ’трызніць’ (Касп.). Няясна. Параўн. рус. бруси́ть гаварыць незразумела; трызніць; ілгаць; балбатаць; п’янстваваць; гарэзнічаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Падлыга́ла ’які дапамагае ілгаць’ (Нас.), падлыжнікпадлізлівы, угодлівы чалавек’ (Чачот). Рус. падлыгала ’ілгун’. Да *падлыгаць < лыгаць. Гл. лыга©.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лганец ’ястрабок парасоністы, Hieracium umbellatum L.’ (маг., Кіс.). Відавочна, да ілгаць (гл.), параўн. манец ’тс’ (там жа). Гл. таксама лагунец.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Плясці́ Ілгаць, нагаворваць’ (Шат.; міёр., З нар. сл.), ’плесці што-небудзь’, ’віць гняздо’ (Сл. ПЗБ), плесць плесці (карункі)’ (Бяльк.). Гл. пле́сці ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лгаць, лгаць, лгаті ’хлусіць’, ’складаць, выдумляць’, лгар, лгач, лгун ’хлус’, лганне ’хлусня’ (ТСБМ, Яруш., Нас., Сл. паўн.-зах., КЭС, Дунін–Марцінкевіч). Да ілгаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Аблы́жны ’ілжывы, хлуслівы, фальшывы’, аблыжна (Нас., Касп.), аблыжнік ’падхалім’ (КЭС), гл. ілгаць. Рус. облыжный, магчыма, запазычанне з беларускай (аб гэтым сведчыць словаўтваральная і фанетычная структура слова).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

łgać

незак. разм. ілгаць, хлусіць, маніць;

łże jak najęty — хлусіць як наняты

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

drcken

vt друкава́ць

~ lssen* — аддава́ць у друк

◊ er lügt wie gedrckt — ён ма́йстар ілга́ць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Ілгу́н, ілгу́ння ’непраўдзівы чалавек, выдумшчык, хлус’ (ТСБМ, Бяльк., Касп., Нас., Яруш.). Рус. лгун. Утворана ад ілгаць (гл.) з суф. ‑ун паводле мадэлі маўкун, гаварун, вяртун, ядун і г. д. (Сцяцко, Афікс. наз., 68). Параўн. ілжэц.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Махты́рыцьілгаць’ (Нас.). Утворана ад назоўніка ⁺махты́р, параўн. пск., наўг., ярасл., ёнаўск. (ЛітССР) махты́рь, ма́хтырь ’хвост’, якія ўзыходзяць да махаць (гл.); дзеяслоўны суфікс ‑т‑ мае экспрэсіўнае адценне. Аб суфіксе ‑ыр гл. Слаўскі, SP, 2, 28–29.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)