карпу́скула

(лац. corpusculum = маленькае цела)

дробная часціца матэрыі (электрон, фатон і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

электро́нны ​1, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да электрона ​1; які складаецца з электронаў. Электронны прамень. Электронны паток. Электронная тэорыя.

2. Заснаваны на выкарыстанні ўласцівасцей электрона. Электронны мікраскоп.

•••

Электронная лямпа гл. лямпа.

электро́нны ​2, ‑ая, ‑ае.

Зроблены з электрону ​2 (у 1 знач.), з электронам.

•••

Электронная бомба — запальная бомба, у якой тэрмітнай масай з’яўляецца электрон ​2.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

электронагра́фія

(ад электрон- + -графія)

метад даследавання будовы рэчыва, заснаваны на дыфракцыі электронаў, якія пранізваюць рэчыва.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ГІПЕРЗАРА́Д,

характарыстыка элементарных часціц, роўная падвоенаму сярэдняму эл. зараду часціцы ў ізатапічным мультыплеце (гл. Ізатапічная інварыянтнасць). Адрозніваюць моцны і слабы гіперзарад.

Моцны гіперзарад вызначаецца алг. сумай усіх унутраных квантавых лікаў часціцы і выкарыстоўваецца для апісання прыблізнай ізатапічнай інварыянтнасці адронаў. У розных рэакцыях элементарных часціц моцны гіперзарад амаль што захоўваецца, парушэнні яго захавання звязаны з уплывам электрамагнітнага ўзаемадзеяння. Слабы гіперзарад вызначае інтэнсіўнасць электраслабага ўзаемадзеяння элементарных ферміёнаў з нейтральным прамежкавым базонам і з’яўляецца крыніцай поля гэтага базона. Значэнні слабага гіперзараду, атрыманыя эксперыментальна, пакуль што не паддаюцца тлумачэнню. Напр., левыя нейтрына і электрон маюць слабы гіперзарад, роўны -1/2, правы электрон -1, левыя u- і d-кваркі + 1/6, правыя u- і (d-кваркі -2/3 і -1/3 адпаведна (гл. Кваркі).

І.С.Сацункевіч.

т. 5, с. 256

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

лепто́ны

(ад гр. leptos = лёгкі)

група найбольш лёгкіх элементарных часціц (нейтрына, антынейтрына, электрон, пазітрон, пазітыўны і негатыўны мюоны).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ВАДАРОДАПАДО́БНЫЯ А́ТАМЫ,

1) іоны лёгкіх элементаў, якія, як вадарод, маюць ядро і адзін электрон. Напр., аднаразова іанізаваны атам гелію He​+, двойчы іанізаваны атам літыю Li​2+ і да т.п.

2) Нестабільныя часціцы, т.зв. новыя атамы. Напр., мезаатамы, якія маюць ядро атама вадароду (пратон) і адмоўна зараджаную элементарную часціцу (μ​--мезон, π​--мезон і інш.).

т. 3, с. 434

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

аўтаэлектро́нны

(ад аўта + электрон);

а-ая эмісія — выпусканне электронаў паверхняй цвёрдых цел і вадкасцей пад уздзеяннем моцнага электрычнага поля.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ЗАХО́П ЭЛЕКТРО́ННЫ,

працэс, пры якім ядро спантанна захоплівае электрон з адной з унутраных абалонак атама з адначасовым выпрамяненнем электроннага нейтрына; від бэта-распаду. Абумоўлены слабымі ўзаемадзеяннямі. Адбываецца, калі маса «старога» ядра большая за масу «новага» на велічыню энергіі сувязі электрона, які захопліваецца. Прадказаны яп. фізікамі Х.Юкава і С.Саката у 1936 і выяўлены амер. фізікам Л.Альварэсам у 1938.

т. 7, с. 25

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

фотаэлектро́нны

(ад фота- + электрон)

звязаны з працэсам пераўтварэння слабага святла ў электрычныя сігналы або імпульсы дастатковай велічыні (напр. ф-ыя прыборы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эксіто́н

[ад лац. excitare = узбуджаць + (электр)он]

узбуджаны стан сістэмы электронаў у паўправадніках і дыэлектрыках, звязаны з утварэннем пары электрон — дзірка.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)