shaft

[ʃæft]

n.

1) дрэ́ўка дзі́ды або́ сьця́га; дзі́да f., страла́ f.

2) праме́нь сьвятла́

3) агло́бля, агло́бліна f.

4) вал -а m. (млына́, турбі́ны), вось f.

5) ру́чка малатка́; тапары́шча

6) ша́хта f.

an elevator shaft — лі́фтавая ша́хта, лі́фтавы ствол

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

кало́дзеж м

1. Brúnnen m -s, -;

кало́дзеж з жураўлём Schwéngelbrunnen m;

2. (шахта) Schacht m -(e)s, Schächte;

вентыляцы́йны кало́дзеж Lúftschacht m

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

pit​1 [pɪt] n.

1. я́ма (у розных знач.);

Dig a pit and bury the rubbish in it. Выкапай яму і закапай у яе смецце.

2. ша́хта; кар’е́р

3. theatre арке́стравая я́ма

4. the pit BrE, dated за́днія рады́ партэ́ра

♦

dig a pit for someone капа́ць я́му каму́-н.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ГАЗАГЕНЕРА́ТАР

(ад газ + генератар),

апарат для тэрмічнай перапрацоўкі цвёрдага або вадкага паліва ў гаручыя газы. Атрыманыя ў газагенератары газы наз. генератарнымі, працэс — газіфікацыяй паліва.

Стацыянарныя газагенератары служаць для атрымання газаў, якія выкарыстоўваюцца як паліва ў прамысл. печах, газавых рухавіках. У хім. прам-сці з дапамогай газагенератара атрымліваюць тэхнал. газ (для вытв-сці сінт. аміяку), вадкае паліва, інш. прадукты. Прасцейшы газагенератар — цыліндрычная метал. шахта, выкладзеная знутры вогнетрывалым матэрыялам. Зверху ў яе падаюць паліва, якое газіфікуецца (вугаль, драўніну і інш.), знізу — газавую сумесь у колькасці, недастатковай для поўнага згарання паліва. Атрыманы прадукт ідзе на перапрацоўку — ахаладжэнне, кандэнсацыю і інш.

т. 4, с. 427

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

pit

I [pɪt]

n.

1) я́ма f.; я́міна, упа́дзіна f.

2) ша́хта f.

3) ра́бінка f. (ад во́спы на ску́ры)

4) па́стка f. (для зьве́ра)

II [pɪt]

n.

ко́стачка f., зярня́тка n. (ві́шні, сьлі́вы, пэ́рсіка)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

капіта́льны kapitál, Kapitál-, Haupt-, gründlich, Generál-;

капіта́льнае будаўні́цтва Investitiónsbau [-vɛs-] m -(e)s, -ten, Investitiónsbauvorhaben n -s, -; Invéstbauten pl; Gróßbautätigkeit f -; Néubautätigkeit f - (новабудоўлі);

капіта́льн рамо́нт (дома) (gründliche) Renovíerung;

капіта́льнае збудава́нне Dáuerbauwerk n -(e)s, -e; Báuwerk für die Éwigkeit;

капіта́льныя ўклада́нні Ánlagekosten pl;

капіта́льная сцяна́ буд Háuptmauer f -, -n, trágende Máuer [Wand];

капіта́льная ша́хта горн Háuptschacht m -(e)s, -schächte

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Schicht

f -, -en

1) слой, пласт

2) прасло́йка (насельніцтва і да т.п.)

3) горн. ша́хта

4) зме́на

die ~ ántreten* — заступі́ць на зме́ну

éine ~ árbeiten — рабі́ць [працава́ць] адну́ зме́ну

~ máchen — канча́ць рабо́ту

5) ва́хта (на вытворчасці)

éine ~ léisten — стая́ць на ва́хце, не́сці ва́хту

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

mine

I [maɪn]

pron.

1) мой

This book is mine — Гэ́тая кніга мая́

2) мае́ ро́дныя, мае́

me and mine — я і мае́

II [maɪn]

1.

n.

1) капа́льня f. (ву́галю, зо́лата, со́лі); рудні́к -а́ m., ша́хта f.

2) пакла́ды pl., радо́вішча n, (руды́, со́лі і пад.)

3) бага́тая крыні́ца інфарма́цыі

4) мі́на f.

2.

v.i.

1) капа́ць капа́льню

2) здабыва́ць (руду́, ву́галь і да т.п. у капа́льні)

3) працава́ць у капа́льні

4)

а) падко́пваць, рабі́ць падзе́мны ход або́ падко́п

б) ста́віць мі́ны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Zéche

f -, -n

1) раху́нак (у рэстаране, шынку і г.д.)

2) гуля́нка

3) рудні́к, ша́хта, капа́льня

4) гіст. цэх, гі́льдыя

sich (D) von j-m die ~ bezáhlen lássen* — пае́сці [вы́піць] за чужы́ кошт

séine ~ bezáhlen — заплаці́ць [уне́сці] сваю́ до́лю

die ~ bezáhlen müssen* — паплаці́цца, [папаку́таваць, пацярпе́ць] за другі́х

mit der ~ dúrchbrennen*, (den Wirt um) die ~ préllen — уцячы́, не заплаці́ўшы па раху́нку

◊ etw. auf der ~ háben — ≅ мець што-н. на сумле́нні; мець ры́льца ў пу́ху

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ГО́РНЫЯ РАБО́ТЫ,

работы па раскрыцці і падрыхтоўцы радовішча, выманні карыснага выкапня і транспарціроўцы яго ў межах прадпрыемства, падтрыманні горных вырабатак у рабочым стане (горных мацаванняў, вентыляцыі, водаадліву і інш.). Адрозніваюць горныя работы адкрытыя (гл. Адкрытая распрацоўка радовішчаў), падземныя (гл. Падземная распрацоўка радовішчаў), падводныя (гл. Падводная здабыча), геатэхналагічныя (гл. Геатэхналогія) і інш.

Адкрытыя горныя работы — распрацоўка парод паслядоўнымі слаямі з зямной паверхні. Уключаюць падрыхтоўку паверхні кар’ернага поля, горна-капітальныя (стварэнне капітальных і разразных траншэй, частковае выдаленне раскрыўных парод), горна-падрыхтоўчыя, раскрыўныя і здабыўныя работы. Здабыўныя работы на кар’ерах вядуцца на ўступах і рабочых пляцоўках. Уступы пры распрацоўцы гарыз. і пакатых пакладаў перамяшчаюцца ад разразной траншэі да мяжы кар’ернага поля, пры распрацоўцы буйных нахіленых пакладаў развіваюцца ў глыбіню кар’ера. На Беларусі адкрытым спосабам здабываюць граніт, даламіт, мергель, вапну, торф (гл. Торфаздабыча), мел, буд. камень, гліну, будаўнічыя, сілікатныя, шкляныя і фармовачныя пяскі. Падземныя горныя работы вядуцца ў тоўшчы зямной кары, уключаюць раскрыццё, падрыхтоўку вырабаткі і ачышчальнае выманне выкапня. Для распрацоўкі руднага і калійнага радовішчаў падземным спосабам ствараецца горнае прадпрыемства, у склад якога ўваходзяць руднік, шахта і абагачальная ф-ка. Спосабы распрацоўкі вугальнага радовішча залежаць ад горна-геал. і горна-тэхн. фактараў (колькасці і магутнасці пластоў, глыбіні іх залягання, памераў шахтавага поля і інш.). Распрацоўка шахтавага поля ажыццяўляецца вертыкальнымі і нахіленымі шахтавымі стваламі, штольнямі, брэмсбергамі, лавамі, камерамі, камбінаваным спосабам. Ачышчальнае выманне выкапня вядзецца ў горных вырабатках, якія перамяшчаюцца ў напрамку залягання пакладу. На Беларусі падземным спосабам вядзецца здабыча калійных солей на ВА «Беларуськалій». Горныя работы праводзяцца з дапамогай горных камбайнаў, інш. машын і механізмаў, сродкаў гідрамеханізацыі і геатэхналогіі, буравых установак і буравых інструментаў і інш. Найважнейшыя ўмовы выканання горных работ — забеспячэнне бяспечных умоў працы, рацыянальнае выкарыстанне нетраў, ахова навакольнага асяроддзя. За горнымі работамі ўстаноўлены горны нагляд.

Літ.:

Брюховецкий О.С., Бунин Ж.В., Ковалев И.А. Технология и комплексная механизация разработки месторождений полезных ископаемых. М., 1989, Агошков М.И., Борисов С.С., Боярский В.А. Разработка рудных и нерудных месторождений. 3 изд. М., 1983.

Б.А.Багатаў, М.І.Беразоўскі.

т. 5, с. 365

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)