жэ́мчуг, -у, мн. -і, -аў, м.

Цвёрдае рэчыва, якое здабываецца з ракавін некаторых малюскаў і мае форму зярнят і шарыкаў белага, ружовага (радзей чорнага) колеру, ужыв. як каштоўнае ўпрыгожанне.

Нітка жэмчугу.

|| прым. жамчу́жны, -ая, -ае.

Ж. промысел.

Жамчужнае зерне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перламу́тр, ‑у, м.

Каштоўнае цвёрдае рэчыва з пералівістай афарбоўкай, якім пакрыты ўнутры некаторыя ракавіны і якое служыць для ўпрыгожанняў і дробных вырабаў.

[Ням. Perlmutter ад Perle — жамчужына і Mutter — маці.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

га́лечнік, ‑у, м.

Горная парода, якая складаецца з рачной або марской галькі. Дно возера цвёрдае, укладзенае пераважна пяском, гравіем і галечнікам. «Беларусь».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

газіфікава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак. і незак., што.

1. Забяспечыць (забяспечваць) прадпрыемствы, кватэры і пад. газам для асвятлення і ацяплення.

Г. жылы раён.

2. Ператварыць (ператвараць) цвёрдае ці вадкае паліва ў гаручы газ.

Г. торф.

|| наз. газіфіка́цыя, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

карбару́нд, ‑у, М ‑дзе, м.

Злучэнне крэмнію з вугляродам — вельмі цвёрдае крышталічнае рэчыва, якое прымяняецца для шліфоўкі сталі, вырабу вогнетрывалых матэрыялаў і пад.

[Ад лац. carbo — вугаль і ням. rund — круглы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

баразо́н, ‑у, м.

Штучна створанае вельмі цвёрдае крышталічнае рэчыва, якое выкарыстоўваецца пры механічнай апрацоўцы паверхні металаў, шкла і інш. і пры вырабе тэрмаўстойлівых ізалятараў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пляву́рына ’цвёрдае, акасцянеўшае мяса’ (Варл.). Да плява (гл.), суф. ‑ур‑ын‑а мае дэпрэсіўнае адценне.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паднябе́нне н. анат. Gáumen m -s, -;

цвёрдае паднябе́нне hárter Gáumen;

мя́ккае паднябе́нне wéicher Gáumen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

◎ Лабазава́ты ’цвёрдае валакно лёну ці пянькі, падобнае на сена з лабазы’ (КЭС, лаг.). Да лабаза (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мыш’я́к, ‑у, м.

1. Хімічны элемент, цвёрдае ядавітае рэчыва, якое ўваходзіць у састаў некаторых мінералаў.

2. Прэпарат з такога рэчыва, які выкарыстоўваецца ў медыцыне, тэхніцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)