Бадзёры (БРС). Беларускае пераўтварэнне слав.bъdrь. Гэта форма пранікла і ва ўкр. мову (бадьо́рий). Гл. Булахоўскі, Питання, 165 (але Ляпуноў, НЗбЛен., III, 1–2, крыніцай укр. слова лічыць паўд.-рус. гаворкі). Параўн. яшчэ бел.бо́дзер ’храбры, бойкі’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
tápfer
1.
a сме́лы, му́жны, хра́бры
2.
adv сме́ла, му́жна
sich ~ hálten* — сто́йка трыма́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
храбрэ́ц, ‑раца, м.
Храбры чалавек. Між буданоў фарсіста круціўся на шэрабокім трафейным жарабку камандзір атрада, прыгажун і храбрэц Мікола Глівенка, ён жа «дзядзька Коля».Хадкевіч./уіран.ужыв.— Ну, што ж, на ракаў ты храбрэц... — згаджаўся дзед з Міколкам.Лынькоў.— Шапку вазьмі, храбрэц! — крыкнула Галя, убачыўшы, што ён нават забыўся падняць сваю фарсістую шапку-капітанку і тая, пакамечаная, валяецца на зямлі.Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
геро́й
(гр. heros)
1) храбры чалавек, які здзейсніў подзвіг;
2) галоўная дзеючая асоба літаратурнага твора;
3) чалавек, які ўвасабляе тыповыя рысы свайго часу, эпохі, асяроддзя;
4) той, хто нечым вылучыўся, звярнуў на сябе ўвагу (г. дня).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
wácker
1.
a
1) хра́бры
2) сумле́нны, руплі́вы
2.
adv
1) бра́ва, хра́бра
2) (до́бра)сумле́нна
3) шмат (выпіць)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Сме́лы ‘які не паддаецца страху; храбры, адважны’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк., Бяльк., ТС, Пятк. 2, Сл. ПЗБ), сме́ліць ‘рабіць смелым’ (Нас., Ласт.). Укр.смі́лий, рус.сме́лый, польск.śmiały, чэш.smělý, славац.smelý, серб.-харв.сме̏о, славен.smẹ̑l (з серб.-харв.), балг.смел. Прасл.*sъmělъ, першапачаткова дзеепрыметнік прошлага часу на ‑l‑ ад дзеяслова *sъměti (гл. смець); Бернекер, 2, 47; Праабражэнскі, 2, 341–342; Фасмер, 3, 684; Сной₁, 584–585; Махэк₂, 560; Рэйзак, 585; Борысь, 617.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шушу́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Гаварыць пра каго‑, што‑н. шэптам па сакрэту, нашэптваць. Шушукалі, хіхікалі Падсуседзі дасужыя, Назад вярнуцца клікалі — З натугі, бач, нядужае.Купала.І вось ён, Аляксандр Іванавіч Сідарчук, храбры камандзір партызанскага атрада, сядзіць цяпер у рэстаранчыку, дзе працуе яго жонка Ніна, пра якую шушукаюць яе сяброўкі па працы, што яна хоча пакінуць свайго Сашу, бо Саша не можа перастаць піць.Пестрак.
2.перан. Тое, што і шушукацца (у 2 знач.). Над страшнай працягла сасонка Шушукала з ветрам начным.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БАЛЯСЛА́Ў IХрабры
(Boleslaw I Chrobry; 966 ці 967 — 17.6.1025),
польскі князь у 992—1025 і кароль у 1025. З дынастыі Пястаў. Сын Мешкі І. Да канца 10 ст. завяршыў пачатае бацькам аб’яднанне польскіх зямель (сталіца — г. Гнезна). У 1000 са згоды герм. імператара Атона III заснаваў самаст. Гнезненскае арцыбіскупства. У 1002—04 уладарыў таксама ў Чэхіі. У выніку трох войнаў (1002—18) супраць «Свяшчэннай Рымскай імперыі» набыў у якасці леннага ўладання Лаўзіц (Лужыцу). У 1018 ажыццявіў паход на Кіеў, заняў чэрвеньскія гарады (Чэрвень, Луцк, Суцейск, Броды і інш.). Каранаваўся ў Гнезне вясной 1025.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
хаўру́снік, ‑а, м.
Разм. Саўдзельнік у якой‑н. справе; кампаньён. Гэта быў чалавек вельмі вынослівы, спрытны і храбры, што называецца сарві-галава, весялун, добры хаўруснік і забіяка.Алешка.Але калі Алесь пачаў.. вучыць дзяцей розным, прывезеным з горада, гульням, яны пазналі ў ім добрага хаўрусніка і зрабіліся самымі блізкімі яго сябрамі.Галавач.//Разм. Саўдзельнік якога‑н. злачынства, якіх‑н. несумленных спраў. [Жарыкаў:] — Бясспрэчна, што ў Бандыся былі хаўруснікі. Не мог жа ён адзін вынесці ўсё на калёсы.Асіпенка.Стась жа прыходзіў на бераг кожны раз п’яны. Значыць, меў і хаўрусніка, каму збываў калгаснае дабро!..Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
brave1[breɪv]adj.хра́бры, сме́лы, адва́жны;
brave people адва́жныя лю́дзі;
a brave decision сме́лае рашэ́нне;
be brave! смяле́й!
♦
put on a brave face рабі́ць вы́гляд, што вы ўпэ́ўненыя і шчаслі́выя/задаво́леныя;
none but the brave deserves the fairу ≅ у каго́ адва́га, у таго́ і перава́га
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)