1. Грубая кастрывая кудзеля, якая аддзяляецца пры трапанні лёну, пянькі.
2. Палатно з такой кудзелі. Час ад часу Волька прыходзіла сюды ткаць зрэб’е на мяшкі і ручнікі.Чорны.// Адзенне з такога палатна. Часта, ідучы ў школу ці дадому, бачыла яго Люба, сухога, галоднага, апранутага ў грубое зрэб’е.Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяздо́льны, ‑ая, ‑ае.
Які не мае шчаслівай долі; няшчасны. Ад родных ніў, ад роднай хаты У панскі двор дзеля красы Яны, бяздольныя, узяты Ткаць залатыя паясы.Багдановіч.Той час мінуў, калі ў бядзе і скрусе Рабом палоскі вузкай і сахі Быў люд бяздольны даўняй Беларусі — Жыхар нізін, балот і пушч глухіх...Звонак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
варшта́т, ‑а, М ‑таце, м.
1. Спецыяльна абсталяваны стол для ручной сталярнай, слясарнай і інш. работы. Слясарны варштат. Шавецкі варштат.
2.Разм. Стан для красён. У чатырнаццаць год.. [Гліцэра] села за варштат ткаць сурвэты і ручнікі і пакінула хадзіць на спеўкі.С. Александровіч.
3.Уст. Станок. Загрукацелі звонка тры новыя дрылявыя варштаты.Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ператка́ць, мсцісл.пірятка́ць, патка́ць ’паткаць (чым)’ у сказах: Аснувала суконныя, а пыткала хлыпянкыю… Чым піряткеш, тым і ладна…, пірітыка́ньне, пытыка́ньня ’тканне, працэс ткацтва’ (Жыв. сл.). Фармальна да пера- і ткаць. Больш падрабязна гл. ператыка́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Патыка́ць1 ’дараваць за дрэнныя ўчынкі, пакідаць непакараным’ (бялыніц., Янк. Мат.; ветк., Мат. Гом.), ’патураць’ (пух., Сл. ПЗБ). Да патака́ць (гл.).
Патыка́ць2 ’сустракаць’ (Нас.). З польск.potykać (się) ’тс’. Сюды ж ганц.патыка́ць ’рабіцца блага, млосна’ (Сл. ПЗБ).
Патыка́ць3, патыка́цца ’утыкаць нос (не ў сваю справу)’ (Нас.), ’рабіць спробу зайсці’ (КЭС, лаг.), з’яўляцца, паказвацца на вочы’ (хойн., Мат. Гом.), паткну́цца ’сунуцца, паказацца куды-н.’ (ТСБМ), потыка́ць ’тыцкаць, соваць’ (ТС). Да тыкаць < прасл.tykati (sę), роднаснага з лат.tūkât, tūcît ’мясіць, ціснуць’, ст.-в.-ням.dûhen ’ціснуць’. Чаргаваннем галосных кораня звязана з ткаць (Фасмер, 4, 130).
Патыка́ць4 ’ткаць па аснове рознакаляровым утком’ (лід., віл., бар., шум., швянч., Сл. ПЗБ), драг.натыка́ты ’тс’ (Клімчук, вусн. паведамл.), патыка́нка ’дыван з ільняной асновай, патыканы рознакаляровымі ніткамі’ (смарг., Сцяшк. Сл.). Магчыма, сюды ж польск.potykaczka ’спадніца, тканая ў чатыры полкі’. Параўн. н.-луж.potykaś ’зацыраваць’. Да па‑ < прасл.po‑ і ткаць < прасл.tъkati.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ве́ба ’бавоўна’ (Сцяшк. МГ). Бясспрэчна, запазычанне з польск.weba ’вельмі тонкае ільняное палатно; галандскае палатно’ (а гэта з ням.Webe ’тканіна, кусок палатна’, да weben ’ткаць’). Параўн. і чэш.véba ’гатунак тонкага палатна’ (< ням.; Махэк₂, 680).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дзяру́га, ‑і, ДМ ‑рузе, ж.
1. Тоўстая грубая тканіна. Ткаць дзяругу. □ Ты вострым плугам рэзаў дзірваны, Насіў з дзяругі Шытыя штаны.Куляшоў.
2. Посцілка з такой тканіны. Вокны завешаны дзяругамі.Навуменка.[Жанчыны] улажылі Рыгораў куфэрак на воз і пакрылі яго дзяругаю.Гартны.// Пра ўсякую адзежыну з такой тканіны. — Чаму ты адзяеш гэту дзяругу? Адзявай з гальштукам.Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кро́сны, красён; адз.няма.
1. Ткацкі станок. Ставіць кросны. □ І маці праз доўгія, сумныя вёсны Ткуць пояс квяцісты герою на кроснах.Броўка.
2. Ніцяная аснова, якая навіваецца на навой станка. Снаваць кросны. Навіваць кросны.
3. Палатно, тканіна. Ткаць кросны. □ Гэлька кросны тчэ на коўдру, на бялізну, на радно.Сташэўскі./уперан.ужыв.[Апанаска] добра бачыў кроплі расы на кроснах, вытканых павукамі.Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wében
*
1.
vt
1) ткаць
2) пле́сці кару́нкі [павуці́ну]
Spítzen ~ — пле́сці кару́нкі
2.
(sich):
sich ~ und wírken — паэт. быць по́ўным жыцця́ і эне́ргіі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
loom
I[lu:m]1.
n.
1) кро́сны pl. only.
2) тка́цтва n.
2.
v.t.
тка́ць на кро́снах
II[lu:m]1.
v.i.
1) няя́сна вымалёўвацца, мая́чыць
2) вісе́ць у паве́тры, навіса́ць (пра пагро́зу)
2.
n.
няя́сны абры́с
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)