1.што. Цесна злучаць, абвіваючы чым‑н., звязваць. Вязаць снапы. Вязаць плыты. □ Чакаючы змроку, каб непрыкметна перабегчы ў вёску, Грышка нарэзаў бярозавых дубцоў і пачаў вязаць венік.Чарот.
2.каго-што. Звязваць рукі, ногі, пазбаўляючы магчымасці рухацца. — Ну, хлопцы, вяжы.. [бандытаў], бяры! Хутчэй, не драмаць.Колас.Вяжы яму рукі папружкаю! — крыкнуў стары Юзіку.Чорны.//перан. Не даваць волі, перашкаджаць каму‑н. рабіць што‑н. [Дзеда] не вяжуць, як другога, Застылай мудрасці гужы.Колас.
3.што і без дап. Плесці кручком, пруткамі і пад. Вязаць рукавіцы, карункі.
4. Быць вязкім, мець уласцівасць сцягваць. //безас.Сцягваць (пра адчуванне сцягвання ад якога‑н. рэчыва). У роце вяжа.
Ноч ’ноч, частка сутак’ (Бяльк., Шат., Сл. ПЗБ, ТС), укр.ніч, рус.ночь, польск., чэш., славац., н.-луж.noc, в.-луж.nóc, славен.nóč, серб.-харв.но̑ћ, макед.ноќ, балг.нощ. Прасл.*noktь, роднаснае літ.naktis, лат.nakts, ст.-прус.naktin (він. скл. адз. л.), ст.-інд.nák, náktis ’ночы’, лац.nox, noctis (він. скл.), грэч.νύξ ’ноч’, гоц.nahts (Фасмер, 3, 87; Махэк₂, 401; Бязлай, 2, 227). У аснове матывацыі значэнне ’гнуць, сцягваць’, параўн. лац.nox пры necto ’сцягваць, звязваць’, што дало значэнне ’закрываць (святло)’ (Макоўскі, Мир слов и знач., 139), параўн. сутон ’тонкі лядок на вадзе’ і ’змрок’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ściągać
незак.
1.сцягваць;
2.юр. сыскваць; спаганяць;
3. (увагу) прыцягваць;
4.камп. спісваць; пампаваць; загружаць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Сцяго́лка, сцягоўка ’бочкі розных памераў для засолу агуркоў, капусты, а таксама для ссыпкі збожжа’ (малар., З нар. сл.). Няясна. Магчыма, да стуга (гл.) ’бочка’, але таксама ’вузкая палоска’, параўн. укр.стяго́ль ’стужань’, стяге́ль ’перакладзіна’, апошняе Махэк₂ (590) узводзіць да *vъs‑tęga ад *tęgnǫti, гл. сцягваць, сцягнуць < цягнуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
strámmen
1.
vtсця́гваць; наця́гваць
2.
vi
1) абця́гваць
2) рэ́заць, ці́снуць (пра цесную вопратку; рабіць балюча)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Мугава ’кадола — вяроўка (каля 250 м), якая прыводзіць невад у рух’ (лепел., Браім). Польск.muga ’тс’, славен.múga паласа, смуга, лінія’. Роднаснае да смуга (гл.). Параўн. лат.smaugs ’тонкі, стройны’, літ.susmáugti ’зацягнуць, зацягваць, сцягваць’, ст.-ісл.smeygja ’прыціскаць, нацягваць’, ст.-грэч.μυχός ’самае аддаленае месца (заліва)’ (Фрэнкель, 841; Бязлай, 2, 205).
1. Збіраць, сцягваць, групаваць у адным якім‑н. месцы. Канцэнтраваць вытворчасць. Канцэнтраваць войскі.//перан. Звяртаць, накіроўваць на што‑н. (увагу, думкі і пад.). Канцэнтраваць думкі. □ Прараб валодаў здольнасцю канцэнтраваць сваю ўвагу на адным, самым галоўным пытанні, не палохаўся рызыкі і адказнасці.«Полымя».