Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пяку́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Вельмі гарачы, здольны спальваць, паліць. Пякучыя прамяні сонца. Пякучае вуголле. □ Пякучы дробны пясок дыміў па палях.Бядуля.// Які выклікае адчуванне апёку, прычыняе востры нясцерпны боль. Пякучы мароз. □ Часта дзьмуў пякучы сівер.Паслядовіч.Мікола выпіў. Ром быў пякучы, аж захапіла дых.Новікаў.//перан. З’едлівы, калючы, востры. Пякучае слова. Пякучы язык.
2.перан. Які вельмі востра, балюча перажываецца; пакутлівы. Мінаў час. Залечваліся раны; гора, аддаляючыся, рабілася ўжо не такім пякучым.Шахавец.Задрыжала рука, у якой капітан трымаў пісьмо, заныла сэрца ад пякучай крыўды.Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
scorch
[skɔrtʃ]
v.t.
1) прыпа́льваць
to scorch the shirt in ironing it — прыпалі́ць кашу́лю, прасу́ючы
2) высу́шваць, спа́льваць
grass scorched by the sun — трава́ спа́леная со́нцам
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
palić
pali|ć
незак.
1. паліць; спальваць; абпальваць;
~ć w piecu — паліць у печы;
2. страляць;
3. курыць, паліць;
~ć fajkę — курыць люльку;
3. абпальваць (цэглу);
4. пражыць (каву);
pal go sześć! — каб яго чорт узяў!;
~ć za sobą mosty — спальваць за сабою масты;
twarz mnie palić — у мяне гарыць твар
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
куры́ць, куру, курыш, курыць; незак., што.
1.атаксамабез дап. Удыхаць і выдыхаць дым якога‑н. рэчыва, пераважна тытуню. Ён ведае, што пісаравы папяросы даражэйшыя, хоць распазнаць гэта сваім уласным смакам не можа, бо старшыня не курэц, а курыць толькі пры выкананні старшынскіх абавязкаў для большай саліднасці і важнасці.Колас./ Пра папяросы, люльку і пад. Курыць цыгарку. Курыць люльку.//без дап. Быць курцом, ужываць тытунь для курэння. [Лаўрэн] дастаў сваю вялікую люльку, пачаў набіваць яе самасадам ды такім, што Паўленка, які не курыў, пачаў чхаць.Шамякін.
2.атаксамачым. Спальваць спецыяльныя рэчывы для атрымання пахучага дыму. Курыць ладанам.
•••
Курыць фіміям — лісліва ўсхваляць каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жа́рыць1 ’смажыць’ (Нас., Сцяшк. МГ), ’моцна прыпякаць’ (ТСБМ). Рус.жа́рить ’смажыць’, ’моцна прыпякаць’, укр.жа́рити ’тс’, польск.żarzyć ’распальваць’, чэш.žářiti ’спальваць’, славац.žiarit ’выпраменьваць цяпло, святло; пячы (на агні)’, балг.жа̀ря, макед.жа́ри, серб.-харв.жа́рити ’грэць (аб сонцы)’, ’жаліць (пра крапіву)’, балг. рэдк. ’пячы (смажыць) на агні’, славен.žaríti ’распальваць’, ’выпраменьваць’, ’пячы на вуголлях’. Ст.-рус.жарити ’смажыць’ (XVII ст.). Ц.-слав.жарити ’frigere’ (Міклашыч, Lex. palaeosl.) энантыясемія?. Дзеяслоў утвораны ў прасл. з суфіксам *‑i‑ti на базе кораня *žar‑ (гл. жар).
Жа́рыць2 ’рабіць што-н. заўзята, з азартам’ (ТСБМ), ’моцна біць’ (Касп.), ’сцёбаць’, ’моцна ісці (пра дождж)’ (Сл. паўн.-зах.). Рус.жа́рить ’рабіць што-н. заўзята’, укр.жа́рити ’тс’. Развіццё значэння жа́рыць1, верагодна, праз этап ’моцна прыпякаць’ шляхам абагульнення семы ’моцна’ з магчымай канкрэтызацыяй дзеяння ў гаворках.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
verbrénnen
*
1.
vtспа́льваць, палі́ць
sich (D) die Fínger [den Mund, die Zúnge] ~ — апячы́ сабе́ па́льцы [рот, язы́к]
2.
vi(s) згарэ́ць
sie ließ den Bráten ~ — у яе́ згарэ́ла [прыгарэ́ла] смажані́на
3.
(sich)
(anD) апячы́ся (аб што-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
char
I[tʃɑ:r]1.
v.
1) спа́льваць(на вуго́льле)
2) абпа́льваць, абву́гліваць, абсма́льваць
3) абгарэ́ць, абсмалі́цца, абву́глі́цца
charred — абгарэ́лы, абсма́лены, абву́глены
2.
n.
1) абгарэ́лае, абпа́ленае рэ́чыва
2) вуго́льле n.
II[tʃɑ:r]1.
n., esp.Brit.
1) служа́нка f., ха́тняя рабо́тніца
2) падзённая ха́тняя рабо́та
2.
v.
падзёньнічаць; прыслуго́ўваць
III[tʃɑ:r]
n.
руча́йная стро́нга
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)