Вярхо́ўнік (гіст.) ’начальнік, старшыня справы’ (БРС), укр.верховник, рус.верховник, ст.-рус.верховникъ, врьховникъ ’асоба, якая валодае вярхоўнай уладай, начальнік’; ’служка пры двары, дваровы’ (з XV ст.). Бел. лексема запазычана з рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
служи́тель
1.уст.слу́жка, -кі м.;
2.(работник в какой-л. области) служы́цель, -ля м.;
служи́тель нау́ки служы́цель наву́кі;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ По́слуга ’прыслуга, наймічка’ (Бяльк.), параўн. укр.послуга ’служба, паслуга’, польск.posługa ’выкананне задання гаспадара’ і ’служка, чэлядзь, прыслуга’, славац.posluhovaľ ’працаваць прыслугай, гувернанткай’, славен.poslužiti ’служыць, абслужыць’. Да служыць (гл.), як прыслуга ад прыслужваць. Няясным застаецца словаўтварэнне з націскной прыстаўкай по-.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Kalfáktor
m -s, -tóren
1) слу́жка, прыбіра́льшчык (часцей турэмны)
2) дано́счык, паклёпнік
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Knecht Rúprecht
m -(e)s, -s pl -, -e Ру́прэхт (служка Дзеда Мароза)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
айце́ц, айца, м.
Уст.
1.Служка культу.
2. Мужчына ў дачыненні да сваіх дзяцей; бацька. Так званіў ён [звон], так ён клікаў, Каб пазнаць дабро адзіна, Каб айцец не крыўдзіў сына.Колас.Ці я ў мамкі не радзілася, Ці ў айца не гадавалася.З нар.
•••
Духоўны айцец — свяшчэннік, які спавядае каго‑н. пастаянна.
Святы айцец — пачцівы зварот да служыцеля культу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сі́ры ‘ціхі, спакойны’ (Сцяшк. Сл.), сюды ж, відаць, сы́рны ‘ўбогі (пра хату)’ (Нар. Гом.). Параўн. рус.си́рый, ст.-рус.сиръ ‘пакінуты, адзінокі’, чэш., славац.sirý ‘сіратлівы, асірацелы’, ст.-слав.сиръ ‘тс’. Гл. сірата. Да семантыкі параўн. вытворныя серб.-харв.сира̑к ‘служка; бедны, няшчасны чалавек’, балг.сира́к ‘бядняк; сірата’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Díener
m -s, -
1) слуга́, слу́жка; служы́цель
2) пакло́н
éinen (tíefen) ~ máchen — ні́зка паклані́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Рабача́й ’працаўнік’ (Гарэц.; ашм., Стан.; віл., Анім.). Назоўнік, утвораны шляхам семантычнай кандэнсацыі са спалучэння рабочы чалавек па тыпу рата́й (Станкевіч, Зб. тв., 1, 69). Параўн., аднак, харв.rabàčati ’штосьці рабіць, займацца нечым’, rabačalo ’ветрагон’, якія Скок (3, 91) разглядае як вытворныя з суфіксам ‑ač ад ц.-слав.раб (Божии) ’служка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дзяк
(ад гр. diakonos = служка)
1) ніжэйшы царкоўны служыцель у праваслаўнай царкве; псаломшчык;
2) пісец у Стараж. Русі, а ў 14—17 ст. службовая асоба ў дзяржаўных установах Вялікага княства Літоўскага і Маскоўскай дзяржавы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)