1) узор, форма для вырабу якіх-н. аднолькавых прадметаў;
2) перан. збіты ўзор, які слепа пераймаюць (напр. паэтычны ш.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
марыяне́тка
(фр. marionnette)
1) тэатральная лялька, якая прыводзіцца ў рух пры дапамозе нітак або металічнага прута;
2) перан. чалавек, палітычны дзеяч, які слепа дзейнічае па ўказцы іншых, з’яўляецца паслухмянай прыладай у чужых руках.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
трафарэ́т, ‑а і ‑у, М ‑раце, м.
1.‑а. Пласцінка з металу, кардону, фанеры і пад. з прарэзанымі літарамі, малюнкамі, прызначанымі для нанясення падпісаў на плакаты, малюнкаў на сцены і пад. Трафарэт для плакатаў.// Малюнак, літары і пад., зробленыя з дапамогай такога прыстасавання. Пагоны з жоўтымі трафарэтамі вучылішча акуратна сядзелі на .. плячах [Васіля].Алешка.
2.‑у; перан. Раз і назаўсёды прыняты ўзор каго‑, чаго‑н., якога слепа прытрымліваюцца; шаблон. І тут уладальнік шаноўнай лысіны не то што разгубіўся, а праваліў сябе, бо не змог выйсці з прызвычаенага трафарэту сваіх выступленняў.Лынькоў.
[Ад іт. traforetto — прадзіраўленае.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́рыць
1. (давяраць) gláuben vi; vertráuen vt;
ве́рыць сябра́м séinen Fréunden gláuben;
ве́рыць на сло́ва aufs Wort gláuben;
2. (у каго-н, у што-н) gláuben (an A), vertráuen vi (D);
сле́па ве́рыць blind vertráuen;
не ве́рыць сваі́м вача́м [ву́шам] séinen Áugen [Óhren] nicht tráuen,
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
трафарэ́т
(іт. traforetto)
1) пласцінка з металу, кардону, фанеры, пластмасы, у якой прарэзаны літары або малюнкі, што дазваляе лёгка наносіць іх на плакаты, сцены і г. д.;
2) перан. узор, якога слепа прытрымліваюцца (напр. дзейнічаць па трафарэту).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Amare et sapere vix deo conceditur (Publilius)
Кахаць і быць мудрым наўрад ці і Богу магчыма.
Любить и быть мудрым едва ли и Богу возможно.
бел. Сэрцу не загадает, каго любіць. Каханне разумнага асляп ляе.
рус. Любовь не тюрьма, а сводит с ума. Товар полюбится, так и ум расступится. Любовь и умника в дураки ставит. Любовь зла ‒ полюбишь и козла. Любовь может и слепа быть ‒ чёрное за белое почитает.
фр. L’esprit est toujours la dupe de son bon coeur (Разум всегда бывает обманут своим добрым сердцем).
англ. Love sees no fault (Любовь не видит недостатков).
нем. Liebe und Verstand gehen selten Hand in Hand (Любовь и разум идут редко рука об руку).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
шабло́н, ‑а і ‑у, м.
1.‑а. Прылада ў выглядзе лекала, патрона і інш., па якой штампуюцца аднолькавыя па форме, памеру і пад. вырабы. Выразаць шаблон. □ Выконваючы першую самастойную работу, .. [Міхал Гуд] раптам прапанаваў зрабіць металічны шаблон для раздзелкі карнізаў унутраных вуглоў будынкаў.Харкевіч.// Прыстасаванне, інструмент для праверкі правільнасці формы і памеру гатовых вырабаў. Разьбовы шаблон. Радыусныя шаблоны. □ Напарніца Ніны Валянціна Пархоц бярэ цэлулоідны празрысты шаблон і накладае на экран.«Маладосць».
2.‑у; перан.Неадабр. Агульнавядомы, збіты ўзор, які слепа пераймаюць; штамп. [Захараў:] — Нас, членаў бюро, непакоіць, што ў вас пачаў выпрацоўвацца трафарэт, шаблон у рабоце.Сіўцоў.Можна было б пахваліць аўтара [А. Вярцінскага] і за разнастайнасць саміх тыпаў верша, якімі ён карыстаецца: тут і класічная рыфмаваная сілаба-тоніка, і белы верш, і верлібр. У гэтым таксама відаць імкненне быць арыгінальным, пазбягаць аднапланавасці і паэтычных шаблонаў.Бугаёў.
3.‑а. Спец. Чарцёж архітэктурнай дэталі ў натуральную велічыню.
[Ням. Schablone.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ста́так, ‑тка, м.
1. Жывёлы, часцей аднаго віду, якія пасуцца або ўтрымліваюцца разам, гуртам. Хлапчук летам пасвіў вясковы статак, лазіў з ім па балотах, каб схаваць ад варожага вока.Капусцін.[Хмялеўскі:] — Калісьці тут [у дуброве] коз было да халеры. Статкамі хадзілі, а цяпер рэдка дзе ўбачыш.Чарнышэвіч.// Наогул вялікая колькасць якіх‑н. звяроў, птушак; чарада. Статак кароў, свіней у Літвінаве пераваліў перад вайной за тысячу галоў.Навуменка.Хто яго тут [у лесе] пакінуў, Гэта рэха жывое? Можа статак ласіны, Ідучы з вадапою?Кірэенка.Спалоханы .. грукатам [танкаў], аднекуль з гародаў шугае ў паветра вялізны, на паўнеба, статак вераб’ёў.Быкаў.Я потым бачыў, як качыны статак валюхаўся па полі — белы-белы.Хомчанка./увобразнымужыв.На шчасце наша, на шляху Сустрэлі статак хвой.Астрэйка.Толькі на дваццаць шосты дзень, Калі палымнеў на палетках пажар, Прыгналі вятры на акрутны сухмень Чорнагаловыя статкі хмар.Хведаровіч.
2. Пагалоўе сельскагаспадарчай жывёлы. Племянны статак.
•••
Панургаў статак — натоўп, які слепа ідзе за сваім важаком.
[Ад імя Панурга, героя рамана Рабле «Гарганцюа і Пантагруэль».]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)