Пако́йнік ’нябошчык’ (ТСБМ, Бяльк., Сцяшк. МГ). Рус. поко́йник, укр. покі́йнік, серб.-харв. по̀којнӣк, славен. pokojnik ’тс’. Суфіксальнае вытворнае ад пако́йны ’нябошчык’ < пакой 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Во́тчым ’айчым’ (Касп., Шат.). Рус. во́тчим, о́тчим, укр. вітчим, рус.-ц.-слав. отъчимъ, польск. ojczym, в.-луж. wótčim, чэш. otčim, славен. očim. Гл. айчым.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кукарэ́каць ’крычаць «кукарэку»’ (ТСБМ). Гукапераймальнае праславянскае ўтварэнне. Параўн. укр. кукурікати, рус. кукурекать, балг. кукуригам, серб.-харв. кукурѐкати, славен. kukorékati, польск. kokorykać, чэш. kokrhati ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нарубе́ц ’навыварат’ (круп., Нар. сл.). Да руб, рубец ’шво (у адзенні)’; мае адпаведнікі ва ўкр. наруби ’тс’, чэш. naruby ’тс’, славен. narȏbe ’навыварат, наадварот’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Насяле́нец ’жыхар’ (Сл. ПЗБ), населёнец ’наежджы’ (ТС), рус. дыял. населёнец ’пасяленец, каланіст’. Да насяліць, гл. сяліць; дакладная словаўтваральная паралель славен. naselje‑ пес ’пасяленец, каланіст’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Слава́р ‘слоўнік’ (Гарэц.). Параўн. рус. слова́рь, славен. slovar ‘тс’. Запазычана з рускай мовы. Чэшская крыніца для славянскіх моў адмаўляецца, гл. Басай-Сяткоўскі, Słownik, 322.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сыраві́на ’матэрыял для далейшай апрацоўкі’ (ТСБМ), сыраві́на ’сырая, нявырабленая скура’ (Бяльк.), сырови́на ’неадбеленае палатно, ніткі’ (Уладз.). Параўн. славен. surovina ’сыры матэрыял’. Да сыравы, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ветрана (безасаб.) ’ветранае надвор’е’ (КТС, БРС, Шат.), укр. ві́тряно, рус. ве́трено, польск. wietrzno, чэш. větrno, славен. vėtréno (je), балг. ветрено ’тс’. Да вецер, ветраны (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Во́дкуп (БРС, КТС). Рус. о́ткуп, укр. ві́дкуп, польск. odkup, в.-луж. wotkup, чэш., славац. odkup, серб.-харв. ȍtkȗp, славен. odkúp, балг., макед. откуп. Да адкупіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мялец ’мужчына, які меле ў жорнах’ (Інстр. III), чэш. мар. швіве, славен. mlevec ’тс’. Да малоць (гл.). Прасл. шві⇉другая ступень чаргавання асновы mol‑/ml·.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)