уплотня́ться
1. (делаться более плотным, твёрдым) цвярдзе́ць, зацвердзява́ць, рабі́цца больш цвёрдым (тугі́м), згушча́цца, рабі́цца больш густы́м;
2. (уплотняться, становиться более плотным, частым) ушчыльня́цца, рабі́цца больш шчы́льным (ча́стым);
3. перен. (заселяться плотнее) ушчыльня́цца; (о жильцах) пацясня́цца;
4. перен. (о сроках) ушчыльня́цца, скарача́цца;
5. страд. рабі́цца больш цвёрдым (тугі́м), згушча́цца, рабі́цца больш густы́м; ушчыльня́цца, рабі́цца больш шчы́льным (ча́стым); пацясня́цца; скарача́цца; см. уплотня́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
thin2 [θɪn] v.
1. рабі́ць то́нкім; рабі́цца то́нкім
2. завастра́ць, вастры́ць;
thin a pencil вастры́ць ало́вак
3. прарэ́джваць (пасевы)
4. радзе́ць, радчэ́ць;
a head thinned of hair галава́, яка́я лысе́е
5. скарача́ць; скарача́цца (па колькасці); пусце́ць, рабі́цца бязлю́дным;
The village thinned. Вёска апусцела.
6. разбаўля́ць; рассе́йвацца;
The fog is thinning. Туман падымаецца.
thin away [ˌθɪnəˈweɪ] phr. v. рабі́ць танчэ́йшым; рабі́цца танчэ́йшым; худзе́ць
thin down [ˌθɪnˈdaʊn] phr. v.
1. = thin away 2. скарача́ць; скарача́цца (пра колькасць);
The village thinned down. Вёска абязлюдзела.
3. разбаўля́ць;
thin down the paint разбаўля́ць фа́рбу
4. рабі́ць худы́м;
This diet will thin you down. На гэтай дыеце вы пахудзееце.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
БА́ЗА ВАЕ́ННАЯ,
спецыяльна абсталяваная тэрыторыя для размяшчэння на ёй войскаў, ваен. тэхнікі, запасаў матэрыяльных сродкаў і інш. Базы ваенныя ствараюцца на ўласнай тэр. і тэр. інш. дзяржаў у стратэгічна важных раёнах свету з мэтай забеспячэння вядзення ваен. дзеянняў. Падзяляюцца на ракетныя, авіяцыйныя, ваенна-марскія, сухапутных войскаў і агульнага прызначэння. Шмат баз ваенных мелі за межамі сваіх тэрыторый ЗША і інш. дзяржавы. З канца 1980-х г. іх колькасць пачала скарачацца паводле шэрагу міжнар. пагадненняў. У складзе б. СССР Беларусь мела значную колькасць баз ваенных (у тым ліку стратэгічнага прызначэння). Пасля яго распаду ідзе скарачэнне і ліквідацыя баз ваенных на яе тэрыторыі, застаюцца толькі тыя, якія адпавядаюць ваеннай дактрыне Рэспублікі Беларусь.
т. 2, с. 218
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
свора́чиваться
1. (скатываться трубкой) скру́чвацца;
2. (заворачиваться с краёв) зго́ртвацца;
3. (укладываться, согнувшись) ску́рчвацца, скру́чвацца;
4. (о жидкостях) згуса́ць; (сседаться) ссяда́цца; (о молоке) абрызга́ць, скіса́цца; (при кипячении) адкіпа́ць;
5. перен. (суживаться, ограничиваться в деятельности) зго́ртвацца; (сокращаться) скарача́цца;
6. воен. (перестраиваться в колонну) перастро́йвацца, перашыхто́ўвацца (у кало́ну);
7. (портиться от верчения) разг. скру́чвацца;
8. страд. зваро́чвацца; скру́чвацца; зго́ртвацца; скарача́цца; перастро́йвацца; збо́чвацца; збіва́цца; см. свора́чивать 1, 2, 4—10.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
kurczyć się
kurcz|yć się
незак.
1. курчыцца, згінацца;
2. збягацца (пра тканіны);
3. скарачацца;
~ą się zapasy wody — скарачаюцца запасы вады
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Скапе́ць (skapieć) ‘сціснуцца, зменшыцца, захірэць, згінуць’: skapièŭ, jak skvarka (Федар. 4). Параўн. польск. skapieć, skapać ‘змарнець, апасці, згінуць’. Да прасл. *kapěti, якое Трубачоў (ЭССЯ, 9, 146) рэканструюе на падставе польск. kapieć ‘змяншацца, скарачацца, убываць, прападаць, чэзнуць’, што суадносіцца з *kapati (гл. ка́паць). Сюды ж адпаведныя балг. ска́пя ‘згніць, распасціся’, дыял. ска́па ‘данасіць адзенне, парваць’, макед. скапе ‘згінуць, распасціся; загінуць, прапасці’, серб.-харв. skȁpati ‘згінуць, загінуць’, славац. skapať ‘згінуць, здохнуць, знікнуць’, укр. ска́па́тися ‘знікаць, гінуць’ (лічыцца запазычаннем з польскай ці славацкай, гл. ЕСУМ, 5, 265). Развіццё значэння ‘капаць’, ‘ападаць, выцякаць кропля за кропляй’ (Брукнер, 217). Пра перыферыйнасць слова на Беларусі сведчыць замена выразу skapièŭ, jak skvarka выразам skipièŭ, jak skvarka (Федар. 4), што адлюстроўваюць спосаб спажывання сала на Палессі, параўн. плеска́ць сало на рожну́ на огне́ — дзе́ржыць лу́сту хле́ба і ка́пае тым са́лом (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
znosić się
I zno|sić się
незак.
1. кніжн. зносіцца;
oni się nie ~szą — яны не пераносяць адно аднаго;
2. мат. рэдукавацца, скарачацца
II зак.
знасіцца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
свёртываться
1. (скатываться трубкой) скру́чвацца;
2. (заворачиваться с краёв) зго́ртвацца;
лепестки́ свёртываются пялёсткі зго́ртваюцца;
3. (укладываться, согнувшись) ску́рчвацца, скру́чвацца;
4. (о жидкостях) згуса́ць; (сседаться) ссяда́цца; (о молоке) абрызга́ць, скіса́ць, скіса́цца; (при кипячении) адкіпа́ць;
кровь свёртывается кроў згуса́е;
5. воен. (перестраиваться в колонну) перастро́йвацца, перашыхто́ўвацца (у кало́ну);
6. перен. (суживаться, ограничиваться в деятельности) зго́ртвацца; (сокращаться) скарача́цца, скаро́чвацца;
7. (портиться от верчения) разг. скру́чвацца; см. сверну́ться 1—6, 8;
8. страд. скру́чвацца; зго́ртвацца; скарача́цца; перастро́йвацца; зваро́чвацца; збо́чвацца; выві́хвацца; збіва́цца; см. свёртывать 1, 3—9.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
змяншацца, памяншацца, меншаць, убываць, убаўляцца; меншыцца (разм.); менець (абл.); зніжацца, паніжацца, падаць, спадаць, карацець, скарачацца, раставаць, таяць (перан.) □ ісці на спад
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
close3 [kləʊz] v.
1. зачыня́ць; зачыня́цца; закрыва́ць; закрыва́цца;
close a book заго́ртваць кні́гу;
close a door зачыня́ць дзве́ры;
close one’s eyes заплю́шчваць во́чы;
The window won’t close. Акно не зачыняецца.
2. закрыва́ць, зака́нчваць, спыня́ць (сход, мітынг і да т.п.)
3. змыка́ць;
close the ranks змыка́ць рады́, шэ́рагі
♦
a closed book вялі́кая та́йна
close down [ˌkləʊzˈdaʊn] phr. v. закрыва́ць; закрыва́цца (пра прадпрыемства)
close in [ˌkləʊzˈɪn] phr. v. набліжа́цца; апуска́цца; аху́тваць; скарача́цца;
The days are closing in. Дні скарачаюцца;
The mist closed in upon us. Нас ахутаў туман.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)