пан прям., перен. пан, род. па́на м., мн. паны́, -но́ў;
◊
ли́бо пан, ли́бо пропа́л погов. ці (або́) пан, ці (або́) прапа́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
зану́длівы, ‑ая, ‑ае.
Пагард.
1. Слабы, заняпалы, непрыглядны. Занудлівы чалавек.
2. Дакучлівы, шкадлівы. Хацелася кінуць млын, Адэлю, дачку і гэтага занудлівага пана, які надакучаў павучаннямі. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кра́жа, ‑ы, ж.
Тое, што і крадзеж. Злавіць на кражы. □ Узяць што-небудзь у лесе або ў пана ў нас на вёсцы кражай не лічылася. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гугні́ць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак.
Разм. Тое, што і гугнявіць. У пана Цабы нос быў доўгі, чырвоны, і настаўнік гугніў у яго неяк вельмі ж адмыслова. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бядно́та, ‑ы, ДМ ‑ноце, ж.
Тое, што і бедната. Здзек, паняверка, царства тырана Нашую нішчылі сілу; Штык белай Польшчы, найміты пана Гналі бядноту ў магілу. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
таўсце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Станавіцца тоўстым, больш тоўстым. Рост мазалёў [Тамаш] заўважаў кожны раз, калі мазоль нават на валасок таўсцеў. Бядуля. Кляні ты пана — пан таўсцее. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Па́ніка ’непераадольны жах і разгубленасць, якія авалодалі чалавекам або мноствам людзей’ (ТСБМ). З рус. па́ника (Крукоўскі, Уплыў, 74), дзе з зах.-еўрап. моў < лац. panicus, грэч. πανικός ад імя ляснога бога Пана, грэч. πάν, які, паводле грэчаскай міфалогіі, пасылае жах і трывогу (гл. Клюге-Гётце, 430; Фасмер, 3, 197).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дрымо́тна,
1. Прысл. да дрымотны.
2. безас. у знач. вык. Пра дрымотны, санлівы стан. У невялікім фальварку пана Казіміра Рэклайціса не толькі ціха, але нават дрымота, сонна. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наста́віцца, ‑стаўлюся, ‑ставішся, ‑ставіцца; зак.
Разм. Накіраваць пільны і доўгі позірк на каго‑н. — Не Кастусь, а ты будзеш араць! Зразумеў? — наставіўся вачыма на пана Габрыэля Чаравака. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падпа́нак, ‑нка, м.
Разм. Небагаты пан; паўпанак. Неяк да Братка завітаў малодшы сын пана Залуцкага з х[е]ўрай падпанкаў. Асіпенка. Селяніна крыўдзілі розныя панскія паслугачы, падпанкі, аканомы, цівуны. Саламевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)