паўпа́нак, ‑нка, м.
Разм. іран. Той, хто лічыць сябе панам, паводзіць сябе як пан, не маючы на тое падстаў; панскі памагаты. Камандаваў слугамі не пан, а паўпанкі — аконам, цівун, стараста, гайдукі. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
галга́н, ‑а, м.
Уст. лаянк. Галадранец; нягоднік. Пан пачынае з высокага ганка: — Як ты асмеліўся, галган пракляты, каля палаца хадзіць панібратам? Дубоўка. — Хапай, хапай яго, галгана! — закрычаў пан на лёкая. — Гэта ж Рымша! Якімовіч.
[З польск.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Ляхі́, ляхе́ ’мэндлік, малая ўкладка снапоў на полі’ (іван., ДАБМ, к. 286). Да лях ’паляк’ > ’пан’ (гл.). Названа паводле пераносу значэння. Аналагічна ў чэш. і славац. panák < pán ’пан’. Параўн. яшчэ ляшок, ляшкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Míster
m -s, - мі́стэр, спада́р, пан (звычайна перад прозвішчам мужчыны)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
цалко́м, прысл.
Цэлым кавалкам, не жуючы. Кускі смачныя цалком Пан глытае век-вяком. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Маспа́н ’пан’, маспанінка ’пані’, (экспр.) масціпан ’пан’. З васпан, васпані (гл.). Мена в > м пад уплывам мосць < польск. miłość у выразе Wasza Miłość Pan (< ням. Euer Liebden), скандэнсаваным пазней у Waszmość з дадаткам pan. Параўн. укр. мость, його мость ’яго міласць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Barón
m -s, -e баро́н
wie ein ~ lében — жыць, як пан
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
acan
м.
1. уст. скарачэнне ад waszmość pan;
2. разм. пан
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
dziedzic
м.
1. нашчадак; спадчыннік; дзедзіч; спадкаемца; наступнік;
2. памешчык; пан
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
навая́ўлены, ‑ая, ‑ае.
Іран. Які ўпершыню дзе‑н. з’явіўся, праявіў сябе. Наваяўлены пан. Наваяўлены атаман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)