наспе́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; зак.
1. Стаць спелым, паспець, напоўніцца чым-н. знутры.
Калоссе наспела.
Нарыў наспеў.
2. перан. Стаць патрэбным, надзённым, непазбежным.
Наспела ідэя аховы прыроды.
3. перан. Надысці, настаць.
Раптам наспелі неадкладныя справы.
|| незак. наспява́ць, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прася́кнуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак., чым.
Пранікнуцца, напоўніцца якім‑н. пачуццём, перакананнем, ідэяй. — Трэба прасякнуцца адказнасцю за даручаную вам справу і думаць аб гэтым кожную хвіліну. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазаплыва́ць², 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.
1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.), чым і без дап. Заплысці, пакрыцца або напоўніцца чым-н. — пра ўсё, многае.
Шчыліны пазаплывалі смалой.
2. Распаўнець — пра ўсіх, многіх (разм.).
Твары пазаплывалі тлушчам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агаласі́цца, ‑лосіцца; зак.
Напоўніцца якімі‑н. моцнымі гукамі (пра паветра, прастору). Не задаволіліся карнікі адным наездам, дзён праз два наведаліся яшчэ раз. І яшчэ раз плачам агаласілася некрашоўская вуліца. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
налі́цца, ‑льецца і ‑ліецца; пр. наліўся, ‑лілася, ‑лілося; заг. наліся; зак.
1. Нацячы, пранікнуць куды‑н. Налілася вада ў пограб.
2. Напоўніцца якой‑н. вадкасцю. Лодка налілася вадой.
3. перан. Змяніць колер, афарбоўку. Хмара налілася густою сінню. □ Залацістай чырванню налілася неба за Свіслаччу. Новікаў.
4. Напоўніцца сокамі (пра плады, зерне і пад.). Яблыкі наліліся. □ Наліліся сокам Спелыя брусніцы, І абапал сцежак Выраслі грыбы. Грахоўскі. Жыта стала ўжо бурае, і нават адсюль відаць, што колас наліўся; ён не тырчыць старчма, а хіліцца на пругкай сцябліне. Асіпенка.
5. перан. Напоўніцца якой‑н. якасцю (здароўем, сілай, злосцю і пад.). Зноў наліліся сілаю мускулы, выпрасталася спіна, перасталі ныць ногі, рассеяўся дакучлівы тлум у галаве. С. Александровіч. Начальнік раптам пачырванеў, яго надзьмуты і змораны твар наліўся абурэннем. Быкаў.
•••
Наліцца кроўю — пачырванець ад прыліву крыві. Абраза і гнеў запоўнілі сэрца хлопчыка. Яго вочы наліліся крывёю, сціснуліся кулачкі. Шамякін.
Наліцца слязамі — напоўніцца слязамі (пра вочы). Міця адчуў, што вочы наліліся слязамі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
испо́лнитьсяII сов., уст. (наполниться) напо́ўніцца (чым); (проникнуться) прася́кнуцца;
се́рдце испо́лнилось ра́достью (ра́дости) сэ́рца напо́ўнілася ра́дасцю.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
nabrzmieć
зак.
1. успухнуць, набракнуць;
2. перан. напоўніцца; перапоўніцца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
wypełnić się
зак.
1. напоўніцца; запоўніцца;
2. уст. здзейсніцца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
засы́пацца¹, -ы́плюся, -ы́плешся, -ы́плецца; -ы́пся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра сыпкае: трапіць куды-н. усярэдзіну, за што-н.
Снег засыпаўся за каўнер.
2. Пакрыцца, напоўніцца чым-н. сыпучым.
З. да краёў.
3. чым. Мець чаго-н. у вялікай колькасці (разм.).
Ураджайны год, хлебам можна з.
|| незак. засыпа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перапо́ўніцца, ‑ніцца; зак.
Напоўніцца, запоўніцца звыш меры. Рэчка перапоўнілася. Страўнік перапоўніўся. // перан. Стаць поўнасцю ахопленым, празмерна напоўненым якімі‑н. пачуццямі, перажываннямі і пад. Сэрца перапоўнілася радасцю. □ Чулае дзіцячае сэрца перапоўнілася болем да краю. Якімовіч.
•••
Чаша цярпення перапоўнілася гл. чаша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)