дварэ́ц, -рца́, мн. -рцы́, -рцо́ў, м.

Будынак, у якім пражывае манарх са сваёй сям’ёй, а таксама вялікі і прыгожы па архітэктуры будынак наогул; палац.

Мармуровыя дварцы Венецыі.

|| прым. дварцо́вы, -ая, -ае.

○

Дварцовы пераварот — змена манарха прыдворнай знаццю без удзелу народных грамадскіх мас.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аўтакра́т

(гр. autokrates = самаўладны)

правіцель з неабмежаванай уладай; манарх, самадзержац.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

panujący

1. які пануе; паноўны;

2. м. манарх

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

манархі́зм

(ад гр. monarchos = манарх)

палітычны кірунак, які прызнае манархію адзінай формай дзяржаўнай улады.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

autocrat

[ˈɔtəkræt]

n.

1) самадзе́ржац -ца m., самаўла́днік -а, аўтакра́т -а, мана́рх -а m.

2) дэспаты́чны чалаве́к

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Султа́н ’манарх у некаторых мусульманскіх краінах’ (ТСБМ, Некр. і Байк.), ст.-бел. султанъ (салтанъ, зоптанъ, сзолданъ, солтанъ, солданъ) ’султан’ (XV ст.), якое са ст.-рус. султанъ, салтанъ (XV ст.) (Булыка, Лекс. запазыч., 27), укр., рус. султа́н ’тс’. Магчыма, праз візант.-грэч. σολδάνος ’тс’ (ЕСУМ, 5, 472). З араб.-тур. sulṭân ’тс’ (Фасмер, 3, 801).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

манархама́хі

(ад манарх + гр. mache = барацьба)

заходнееўрапейскія пісьменнікі другой пал. 16 — пач. 17 ст., якія змагаліся супраць абсалютызму.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

цэ́зар, цэ́сар

(лац. caesar, ад Caesar = імя старажытнарымскага дыктатара Юлія Цэзара)

1) тытул старажытнарымскіх і візантыйскіх імператараў;

2) уст. манарх, уладар.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

саверэ́н

(англ. sovereign = манарх)

залатая манета ў 1 фунт стэрлінгаў і даўняя грашовая адзінка Англіі і залежных ад яе краін Сярэд. Усходу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

despot

[ˈdespɑ:t]

n.

1) тыра́н, дэ́спат -а m.; прыгнята́льнік -а m.

2) лю́ты мана́рх, улада́р зь неабмежава́най ула́дай

3) (у грэ́цкай царкве́) япі́скап, патрыя́рх -а m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)