мана́рх, -а, мн. -і, -аў, м.

Асоба, якая ўзначальвае манархію (цар, кароль, імператар і інш.).

|| прым. мана́ршы, -ая, -ае.

Манаршая ўлада.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мана́рх

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. мана́рх мана́рхі
Р. мана́рха мана́рхаў
Д. мана́рху мана́рхам
В. мана́рха мана́рхаў
Т. мана́рхам мана́рхамі
М. мана́рху мана́рхах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

мана́рх м. мона́рх

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мана́рх, ‑а, м.

Асоба, якая ўзначальвае манархію (цар, кароль, імператар, шах, султан і інш.).

[Грэч. monarchos.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Мана́рх ’асоба, якая ўзначальвае манархію’ (ТСБМ). З рус. мовы. Аднак ст.-бел. монарха ’тс’ (XVI ст.) — са ст.-польск. monarcha ’тс’, якое з с.-лац. monarcha < ст.-грэч. μονάρχης ці μόναρχος ’адзінаўладны’. Ст.-бел. монархия са ст.-польск. monarchija (Булыка, Лекс. запазыч., 23 і 32). Крукоўскі (Уплыў, 81) мяркуе, што бел. манархія было запазычана з рус. мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мона́рх мана́рх, -ха м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пама́заннік, -а, мн. -і, -аў, м. (уст.).

Той, хто памазаны на царства, манарх.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

султа́н

‘манарх’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. султа́н султа́ны
Р. султа́на султа́наў
Д. султа́ну султа́нам
В. султа́на султа́наў
Т. султа́нам султа́намі
М. султа́не султа́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

цэ́зар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Тытул старажытнарымскіх і візантыйскіх імператараў; кесар.

2. Манарх, уладар (уст.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

венцано́сец, ‑носца, м.

Уст. Манарх, гасудар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)