Ры́гер ’кроква’ (бяроз., Нар. сл.). Няясна, магчыма, праз польск.ryg звязана з ням.Riegel ’засаўка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
samoczynny
самадзейны; аўтаматычны;
samoczynny zawór — аўтаматычная засаўка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ По́смак ’засаўка ў кубле’ (іўеў., Сл. ПЗБ). Фанетычны варыянт да поемы к (гл.), што да смыкаць ’цягаць, тузаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ríegel
m -s, - за́саўка, зава́ла; кля́мар
◊ hínter Schloss und ~ пад замко́м
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
zasuwa
ж.
1.засаўка; завала;
2.тэх. заслонка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
antaba
ж.
1. антаба; засаўка;
2. ручка, дзяржанне
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
latch
[lætʃ]1.
n.
за́саўка, зава́ла, шта́ба f.
2.
v.
зачыня́ць на за́саўку
•
- on the latch
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ры́галь ’падваліна пад падлогай’ (бяроз., Нар. сл.). Няясна. Верагодней за ўсё гэта запазычанне з ням.Riegel ’засаўка, запор, замок’, як і некаторыя іншыя будаўнічыя тэрміны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Затво́р ’канструкцыя для закрывання і адкрывання апаратуры’ з рус.затвор ’тс’. Параўн. укр.затвор ’тс’, польск.zatwór ’прыстасаванне для замыкання’, чэш.zátvor ’прыстасаванне для закрыцця’, ’зняволенне’, славац.zátvor ’засаўка’, ’забарона распараджацца маёмасцю’, ’зняволенне’, славен.zatvór ’замок, затвор у млыне’, серб.-харв.за́твор ’турма’, ’закрыванне’, балг.затво́р ’турма’, ’частка агнястрэльнай зброі’. Ст.-слав.затворъ ’замок, засаўка’. Ст.-рус.затворъ, затвора ’замок, засаўка’, ’асада, турма, прабыванне ў турме’, ’дзверы, вароты’. Спецыялізацыя значэння адбывалася, відаць, у рус. мове, хаця агульная база яго была ўжо ў прасл.Прасл.zatvorъ утворана з чаргаваннем галоснага ад zatverti, дзе ‑t‑ адцягнена ад otverti, а корань ver‑ той самы, што ў верая (гл.). Фасмер, 2, 82; Шанскі, 2, З, 67–68.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лю́шка ’юшка, засаўка, што закрываюць комін’ (Касп., Сцяшк., Жд. 1, Сл. ПЗБ, ТС; валож., Жыв. сл.; шчуч., Нар. лекс.; в.-дзв., Шатал.; нараўл., Мат. Гом.). Да лю́ха1 (гл.).