Створаны ў Гомелі ў 1968 з групы лялечнікаў, якая з 1963 працавала пры Гомельскім абл.драм. т-ры. Адкрыўся спектаклем «Снягурчына школа» Г.Ландаў. У спектаклях т-ра выкарыстоўваюцца лялькі розных сістэм (трысцінавыя, пятрушкі, планшэтныя, плоскасныя, маскі); прыём адкрытага валодання лялькай спалучаецца з дзеяннем акцёра ў жывым плане. У рэпертуары т-ра: «Дзед і Жораў» В.Вольскага, «Каб не змаўкаў жаваранак» і «Чортаў скарб» А.Вольскага, «Свецяць зорачкі калядныя» (інсцэніроўка У.Матроса), «Кветка папараці» Г.Каржанеўскай, «Казка пра храбрага салдата» Я.Шварца, «Казка пра цара Салтана» паводле А.Пушкіна, «Чалавек з хвастом» Р.Остэра, «Бука» М.Супоніна, «Запалка-невялічка» Г.Сцяфанава, «Халоднае сэрца» Ю.Каранца, «Здарэнне ў лялечным тэатры» А.Барысавай, «Алі-баба і разбойнікі» У.Маслава, «Калабок» Я.Патрыка, «Я — кураня, ты — кураня» Г.Усач і Я.Чапавецкага, «Аперацыя — ліквідацыя» М.Азава і В.Міхайлоўскага, «Мой тата — воўк» У.Арлова і інш.Гал. рэжысёры: В.Чарняеў (1968—85), У.Матрос (з 1986), гал. мастакі: А.Чабатароў (1968—78), Н.Баяндзіна (з 1980).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
zünden
1.
vt запа́льваць; узрыва́ць, падрыва́ць
der Blitz hat gezündet — ад мала́нкі ўзні́к пажа́р
das Béispiel zündet — пры́клад натхнце [захапля́е]
2.
vi запа́львацца, загара́цца, узрыва́цца
das Stréichholz zündet nicht — запа́лка не загара́ецца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
dünn
1) то́нкі, хударля́вы
er ist ~ wie ein Fáden — ён худы як запа́лка
2) рэ́дкі (напр., суп)
~e Milch — разба́ўленае малако́
3) сла́бы (пра гук)
dünne Stímme — сла́бы го́лас
ein dünnes Lächeln — сла́бая ўсме́шка
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
успы́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Раптоўна і хутка загарэцца. Успыхнула запалка. Успыхнуў порах. □ Вось успыхнуў другі танк, сэрца капітана Каржыцкага радуецца.Гурскі.// Ярка засвяціцца. Гусцей паплыў дым, і скора вясёлы агеньчык успыхнуў полымем.Колас.Уперадзе, недзе на шашы, успыхнулі агні фар і, нібы спалохаўшыся цемнаты, адразу згаслі.Пташнікаў.// Пачаць ярка блішчаць, ззяць. Ледзь зара ўспыхне над зямлёю, На заводы йдуць працаўнікі.Калачынскі.// Раптоўна пачырванець, расчырванецца. Пані рухава ўсхапілася з крэсла, жоўты твар яе ўспыхнуў.Якімовіч.Твар жанчыны ўспыхнуў чырванню, відаць было, што ёй не да спадобы прыйшлося сказанае Сяргеем Іванавічам.Марціновіч.
2. Раптоўна ўзнікнуць, пачацца. На досвітку ўспыхнуў бой на Нёмане.Брыль.— Ну добра, добра, не бубні, я ўжо чула, абедай во, — сказала Лізавета, не жадаючы, каб у час яды ўспыхнула сварка.Ермаловіч.
3. Нечакана расхвалявацца, раззлавацца. Бачачы маю разгубленасць, жонка яшчэ больш успыхнула: — Думаеш, што я дурная, глухая і нічога не бачу, не чую?..Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стры́маны, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад стрымаць.
2.узнач.прым. Які ўмее валодаць сабой, не выяўляць свае пачуцці. Спакойная і стрыманая ў звычайныя часы,.. [Кацярына] нават не намагалася захаваць свайго хвалявання.Мікуліч.// Уласцівы такому чалавеку. — Добры вечар у хату, — са стрыманай ветлівасцю павітаўся Рыбак.Быкаў.// Спакойны, скупы (у рухах, мове). Рухі ў .. [Цімкі] былі ўпэўненыя, эканомныя, стрыманыя.Карпаў.Гэта быў стрыманы і дакладны, прытым нешматслоўны субяседнік.В. Вольскі.
3.узнач.прым. Які не праяўляецца, не выяўляецца ў поўнай меры, у поўнай сіле. Па ціхіх, стрыманых галасах, што адразу пажвавелі, Ніна Лугановіч адчувала, як палягчэла на душы ў людзей.Мележ.[Віктар] сядзеў, як на іголках, прыслухоўваючыся да стрыманай гамонкі.Асіпенка.Дзесь ціха праплыве лодка, плясне вясло, пачуецца стрыманы смех.Васілевіч.// Спакойны, тактычны, не рэзкі (пра рухі, мову). Калі мы праходзім тут са сваім акрываўленым цяжарам, з адных насілак нас аклікае ціхі, дзіўна стрыманы голас: — Калегі, запалка ёсць?Брыль.
4.узнач.прым. Пазбаўлены сардэчнасці, гасціннасці. Стрыманая сустрэча. Стрыманы прыём.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1.каго-што. Разм. Пратрымаўшы доўгі час на агні, на жары, падпаліць. Прыпячы пірагі.// Трохі, злёгку спячы; апячы. Прыпячы руку правам. □ А запалка дагарэла і — чуць не прыпякла пальцаў — стухла.Баранавых.
2.каго-што і без дап. Моцна прыгрэць (пра сонца). На другі дзень, калі шчодра прыпякло гарачае веснавое сонейка, расада раптам пачала вянуць...Якімовіч.//безас. Пра адчуванне моцнай гарачыні. Наступаў Кірыла так напорыста і рашуча, што ледзь не ўлез у агонь — наблізіўся да кастра так блізка, што яму прыпякло калена.Шамякін.У Каляды тлела гімнасцёрка, але ён не заўважаў гэтага, вёў агонь, аж пакуль добра не прыпякло.Гурскі.//перан.; безас. Прыйсціся цяжка, крута. Чаго ж.. [Томчак] даў цягу адтуль у Польшчу? Відаць, прыпякло.Бажко.— На тваім месцы і я каго-небудзь супакойваў бы. А калі самому прыпякло...Асіпенка.
4.што і чаго. Разм. Спячы дадаткова, у дадатак да ўжо спечанага. Прыпячы хлеба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
dead2[ded]adj.
1. мёртвы; загі́нуўшы;
a dead body мярцвя́к, труп;
a dead language мёртвая мо́ва
2. неадушаўлёны; нежывы́;
dead matter нежыва́я матэ́рыя
3. зняме́лы, здранцве́лы; зацёклы;
My foot has gone dead. У мяне знямела нага.
4. по́ўны, абсалю́тны;
be a dead loss быць стра́тным; быць няўда́лым;
come to a dead stop спыні́цца як скамяне́лы;
dead certainty по́ўная ўпэ́ўненасць;
in a dead faint у глыбо́кай непрыто́мнасці;
in dead earnest зусі́м сур’ёзна;
He is the dead spit of his father. infml Ён выліты бацька.
5. вы́карыстаны;
a dead match вы́карыстаная запа́лка
6. : go dead;
Тhe radio went dead. Радыё змоўкла.
♦
dead men tell no tales мёртвыя маўча́ць;
more dead than alive ні жывы́ ні мёртвы/ледзь жывы́;
over my dead bodyinfml то́лькі праз мой труп
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
зацягну́цца, ‑цягаўся, ‑цягнешся, ‑цягнецца; зак.
1.(1і2ас.неўжыв.). Уцягнуцца ў сярэдзіну, унутр чаго‑н. Нітка лёгка зацягнулася ў іголку.
2. Глыбока ўдыхнуць у сябе дым пры курэнні. [Кавалёў] дастаў партабак і ў тоўстых пальцах згарнуў тонкую, як запалка, цыгарку, прыпаліў яе і зацягнуўся.Чарнышэвіч.Пратасевіч з прыемнасцю закурыў папяросу, на поўныя грудзі зацягнуўся дымам.Васілевіч.
3.(1і2ас.неўжыв.); чым. Пакрыцца тонкім слоем чаго‑н. На грэблі праламалі калёсамі плыткую лужыну, якая паспела ўжо зацягнуцца трохі лёдам.Чорны.Шкельца гадзінніка запацела ад вільгаці, зацягнулася туманнай, як бяльмо, плёнкаю.Капыловіч.// Загаіцца, зажыць (пра рану). // Завалачыся (дымам, туманам і пад.). І хоць раніцаю неба зацягнулася хмарамі, але па ўсім адчувалася, што дажджу больш не будзе.Шахавец.Зноў замжэў ціхі веснавы дождж, зацягнуўся сіняватаю смугою далягляд.Грахоўскі.
4. Туга завязацца, сцягнуцца. Пятля зацягнулася. Вузел зацягнуўся. Зашмарга туга зацягнулася.// Зацягнуць сябе чым‑н.; перацягнуць. Зацягнуцца рэменем. Зацягнуцца ў гарсэт. □ Мураўёўна нізка звесіла галоўку, Во занадта зацягнулася ў шнуроўку.Багдановіч.
5.(1і2ас.неўжыв.). Заняць часу больш, чым меркавалася. Канцэрт зацягнуўся — праграма была вялікая.Шамякін.Восень у гэтым годзе зацягнулася, лістапад быў позні.Карпаў.// Працягнуцца да пэўнага часу. Да позняга вечара зацягнулася народнае гулянне на беразе возера.В. Вольскі.Сход зацягнуўся аж да трэціх пеўняў.Сабаленка.
6.Разм. З цяжкасцю дайсці, дабрацца куды‑н. Зацягнуцца дадому.// Зайсці куды‑н. далёка. Зацягнуцца на край свету.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
light1[laɪt]n.
1. святло́, асвятле́нне;
electric light электры́чнае святло́;
artificial light шту́чнае асвятле́нне;
by/in the light of пры святле́;
at first light на до́світку;
2. ля́мпа;
turn/switch/put on the light запа́льваць святло́/ля́мпу;
turn/switch/put оut the light тушы́ць святло́/ля́мпу
3. (звыч.pl.lights) святлафо́р;
go аgainst the lightsе́хаць на чырво́нае святло́;
the green light«зялёнае святло́», «зялёная ву́ліца»
1. Падняцца ў паветра, узняцца ўверх. Узляцелі самалёты. □ На Кладках загаманілі, і адтуль узляцела ўгару зялёная бліскучая ракета — пусцілі ваенныя.Пташнікаў.У кронах мільгнула вавёрка, З-пад ног узляцеў цецярук.Калачынскі.Матылёк устрапянуўся, спрабуючы ўзляцець.Аляхновіч./уперан.ужыв.[Адзінцоў:] Ты [Калатухін] так высока ўзляцеў, што я палічыў за лепшае не напамінаць... пра беднага знаёмага!Мележ./ Пра дым, цару і пад. Угору ўзляцела воблака пылу.Шамякін.Падкіньце ў касцёр абярэмак галін, Каб іскры ўзляцелі вышэй вершалін.А. Вольскі./ Пра падкінутыя ўверх, раскалыханыя прадметы. Арэлі ўзляцелі высока. □ Узляцелі ў вышыню пілоткі, Грымнула «ура!» — канец вайне...Смагаровіч./перан. Пра высокі голас, гучную песню. Вясёлы зухаваты голас узляцеў і апаў.Савіцкі.
2. Перамясціцца па паветры на верх, паверхню чаго‑н. больш высокага. Узляцелі вераб’і на страху. □ Узляціць на галінку адзін шчыгол, абтрасецца, нібы толькі што з вады, заспявае, а за ім другі.Федасеенка.
3.перан. Узарвацца, разляцецца на часткі ад узрыву. [Калядка:] — Бачыце, колькі тут бочак. Адна запалка — і ўсё гэта ўзляціць полымем у неба. Гэта ж не горш пораху — смала.Чарнышэвіч.
4.Разм. Вельмі хутка ўзбегчы, уз’ехаць на верх чаго‑н. Узляцець па лесвіцы на трэці паверх. □ Узляцеўшы на гару, убачыў [Васіль] перад сабой знаёмую дарогу з пабурэлым курганам.Мележ.// Хутка ўзняцца, падняцца. Тонкія пальцы Голуба нервова сціснулі смык — ён узляцеў у паветры і лёгка крануўся струн.Васілевіч.Рукі бандытаў вокамгненна ўзляцелі ўгору.Чарнышэвіч.Цёмныя Ядзіны вейкі здзіўлена ўзляцелі ўгару, яна паглядзела на Васіля вачыма, поўнымі нямой удзячнасці.Шашкоў.//перан. Узняцца ўверх. Яшчэ ляжыць пясок, і жвір, і друз, А сцены гмаху ў вышыню ўзляцелі.Звонак.
•••
Узляцець у паветра — тое, што і узляцець (у 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)