аква́рыум

(лац. aquarium = вадаём)

1) штучны вадаём або шкляная пасудзіна з вадой для рыб, водных жывёл і раслін;

2) спецыяльная навуковая ўстанова, якая вывучае і дэманструе прадстаўнікоў марской і прэснаводнай фауны і флоры.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

са́жалка ж

1. (штучны вадаём) Teich m -(e)s, -e;

2. (садок пад рыбу) Fschteich m

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

во́зера, -а, мн. азёры і (з ліч. 2, 3, 4) во́зеры, азёр і -аў, н.

Замкнуты ў берагах вялікі натуральны вадаём.

Лясное в.

|| памянш. азярцо́, -а́, мн. азе́рцы і (з ліч. 2, 3, 4) азярцы́, азе́рцаў, н. і азярко́, -а́, мн. азяркі́, азярко́ў, н.

|| прым. азёрны, -ая, -ае.

Полаччына — а. край.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ку́дра ’невялікі вадаём’ (Сл. паўн.-зах., Сцяшк., Мат. АС), кустарнік’ (Яшк., Сцяшк. Сл.). Укр. кудра ’невялікі вадаёмпольск. kudra ’тс’. Запазычанне з балт., параўн. літ. kū́dra ставок або балота, якое парасло кустарнікам’ (Цыхун, Лекс. балтызмы, 52; Урбуціс, Baltistica V (1), 62; Невская ССЛ, 1972, 1, 99; Непокупны, Связи, 194; Грынавецкене і інш. LKK, 16, 194; Лаўчутэ, Балтизмы, 37).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пла́ўлі ’забалочаны вадаём; зыбкае бязлеснае балота, дрыгва; гразкае месца’ (усх.-палес., Талст.), укр. плавля ’тс’. Да плаўе (гл.), у якім :/- > -л

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

лужо́к, ‑жка, м.

1. Памянш. да луг ​1. А воддаль на лужку свяцілася рачулка. Бядуля.

2. Абл. Невялікі натуральны вадаём; азярцо. Помнілася мне з малых год, што недзе ў гэтым баку павінен быць велікаваты і глыбокі лужок, нібы азярцо. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

са́жалка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

1. Штучны вадаём. Сажалка, дзе плавалі качкі, пачала высыхаць, вада памутнела, патыхала тванню. Хомчанка.

2. Садок для рыбы. У.. [Вашамірскага] быў добра агледжаны садок, рыбная сажалка, некалькі калод пчол, гарод, канюшына і кавалак сенакосу. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тапі́ла, топі́ло ’невялікі вадаём, у якім летам вада не высыхае’ (лун., Шатал.), ’невялікі прыродны вадаём’ (бабр., ЛА, 2), ’багна’ (Мат. Гом.), ’вадзяное месца на лузе’ (Мат. Маг.), ’топкае месца на балоце; твань’ (бабр., рэч., ЛА, 5), ’гразкае месца’ (ТС), ’вадаём са стаячай вадой; ставок’ (рагач., Сл. ПЗБ, Мат. Гом.), ’прорва’ (лун., ЛА, 5), тапі́лы ’багна, твань’ (пруж., Сл. ПЗБ), то́піла ’багна’ (рас., Шатал.). Параўн. укр. топи́ло ’лажбіна з вадой, куды сцякае вясенняя вада; карставы правал, дзірка, куды сцякае вада’. Адносна распаўсюджання, семантыкі і паходжання гл. Талстой, Геогр., 169, 243 (рэканструюе ўсх.-слав. *topilo). Казлова (БЛ, 21, 63) параўноўвае з балг. дыял. топи́ло ’сажалка ці месца ў рацэ, дзе мочаць каноплі’, макед. топило ’тс’ і ўзводзіць усе формы да прасл. *topidlo, звязанага з *topiti, гл. тапіць1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

басе́йн, ‑а, м.

1. Штучны вадаём для плавання са сценамі, умацаванымі цэглай, цэментам. Спартыўны басейн.

2. Тэрыторыя мора, возера, ракі разам з сушай, з якой у іх сцякаюць паверхневыя і падземныя воды. Басейн Заходняй Дзвіны. Басейн возера Нарач.

3. Зона залягання каштоўных выкапняў. Данецкі вугальны басейн.

[Фр. bassin.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ко́тец ’возера’ (Эрем.). Укр. котець ’загародка з чароту для лоўлі рыбы’, рус. котец ’штучны вадаём, садок’, балг. ноце, макед. котец, серб.-харв. котац ’тс’. Да каціць (Тапароў, Этимология 1971, 289, 297).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)