2.(цепа)біч, род. біча́м.; (в ступе) таўка́ч, -ча́м.; (в колоколе) язы́к, -ка́м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Абі́ч ’частка цэпа, якой б’юць па калоссі’ (Кап.), абічышча ’цапільна’ (ДАБМ), абічоўка (Мат. дыял. канф.), абіч < *o‑bit‑jь. Магчыма, а‑ — пратэтычнае, а не прэфіксальнае, тады адэкватна біч ’бізун’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
састаўны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які складаецца з некалькіх частак, элементаў. Робяць.. [вудзільны] часцей за ўсё састаўнымі з 2–3 кален, змацаваных паміж сабой пры дапамозе латуневых або медных злучальных трубак.Матрунёнак.// У граматыцы — які складаецца са звязкі і іменнай часткі. Састаўны выказнік.
2. Які з’яўляецца часткай чаго‑н. Біч, састаўная частка цэпа, ужо выступае ў беларускіх гаворках пад рознымі назвамі, хоць і аднаго кораня.«Працы».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
beater
[ˈbi:tər]
n.
1) трапа́ла n., пра́нік -а m., біч -а́m.
2) заго́ншчык -а m. (на палява́ньні)
3) калато́ўка, прыла́да для зьбіва́ньня (я́ек, сьмята́ны)
an electric beater — электры́чная калато́ўка
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
начапі́ць, ‑чаплю, ‑чэпіш, ‑чэпіць; зак., што.
1. Накінуўшы, замацаваць; павесіць, навесіць. Начапіць вяроўку на рогі. Начапіць ручнік на кручок. □ Аксён падымае біч, выходзіць на двор, каб начапіць на цапільна.Колас.[Дзед] хуценька павярнуўся тварам да будкі і дрыжачымі рукамі начапіў на дзверы замок.Галавач.
2.Разм. Надзець што‑н., прымацаваўшы, прывесіўшы да чаго‑н. Начапіць партупею. Начапіць наган на пояс. □ Бабка начапіла старыя акуляры з ніткамі замест аглобелек.С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кнут ’пуга’ (Сл. паўн.-зах., Яруш., Бяльк., Сцяшк.). Укр.кнут, рус.кнут, ст.-рус.кнутъ (іншыя славянскія паралелі — запазычанні з рускай мовы). Крыніца ўсходнеславянскіх слоў паўночнагерманская: ст.-ісл.knutr ’вузел’ (гаворка ідзе пра «вузлаваты» біч). Іншыя этымалогіі неверагодныя (Фасмер, 2, 265).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пачапе́йка ’прывязка, якою прымацоўваецца біч да цапільна’ (арш., ДАБМ, 829). Утворана ад дзеяслова папапіць, а не чапляць, параўн. папапіць ’прывязаць почапку’ (Варл.), пры дапамозе суфікса ‑ей(ка). Параўн. таксама папапей ’почапка ў адзенні’ (навагр., Нар. сл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко, Афікс. наз., 37.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Булава́ ’булава’ (БРС), ’булдавешка’ (Сцяшк. МГ). Рус.булава́, укр.булава́, польск.buława. Фасмер (1, 237) лічыць, што гэта вытворнае ад слав.*bula ’гуз, шышка, булдавешка’. Слаўскі (50) думае пра запазычанне. Гл. яшчэ Шанскі, 1, Б, 221. Сюды і була́ўка ’біч у цэпе’ (ДАБМ, 828).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мя́чка ’жанчына, якая вядзе канчатковую апрацоўку льну церніцай, мне лён’ (Жд. 1, Сл. ПЗБ; смарг., Сцяшк. Сл.; КЭС, лаг.), ’церніца; мяліца’ (Бяльк., Сл. ПЗБ; бялын., Бел. хр. дыял.). Усх.-слав. (бел.) утварэнне з фармантам ‑tь ад жаги ’мяць’ (як біч ад біць) з дадаваннем суфікса ‑ъka.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ко́мпіца ’прывязь, з дапамогай якой прымацоўваецца біч да ручкі цэпа’ (ДАБМ). Лічыцца балтызмам. Параўн. літ.kampas ’вугал’ (версія Вяржбоўскага, якую падтрымлівае Лаўчутэ, Балтизмы, 54–55). Вельмі праблематычна. Але. калі ўлічыць значэнне бел.комбіца ’вяровачка, на якой трымаецца ў раўнавазе бязмен’ і літ.kurhpii ’выгінацца’, можналічыць, што комбіца, компіца названа так, бо дзякуючы ёй уся прылада выгінаецца.