Verbum

анлайнавы слоўнік

Пітво́ ’(хмельны) напітак; тое, што п’юць’ (Касп.; Бяльк.; шуміл., Сл. ПЗБ). Утворана ад дзеепрыметніка пі́т‑ы < піць (гл.), як шыт‑во ад шы́т‑ы; у піцьво ’напітак’, мьцьво ’бялізна’ адваротнае чаргаванне цʼ/т (Сцяцко, Афікс. наз., 34) другаснае. Суфікс ‑в‑о, як у ст.-рус. питво ’піва, брага і іншыя хмельныя напіткі’, ці прасл. *pi‑v‑o ’тое, што п’юць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

reverse

[rɪˈvɜ:rs]

1) адваро́т -у m., адваро́тны бок

on the reverse of the medal — на адваро́це мэдаля́

2) адваро́тнае n.

3) за́дні ход

4) зьме́на на го́ршае; паго́ршаньне, пагаршэ́ньне n.

adj.

адваро́тны, супрацьле́глы

reverse motion — рух у адваро́тным кіру́нку

v.t.

1) заваро́чваць; зьмяня́ць кіру́нак

2) вываро́чваць навы́варат

3) пераваро́чваць, перакуля́ць дагары́ нага́мі

4) зьмяня́ць на адваро́тнае; анулява́ць, скасо́ўваць (зако́н, пастано́ву)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

АДНАБАКО́ВАЯ ПАВЕ́РХНЯ,

паверхня, якая не мае двух розных бакоў, чым і адрозніваецца, напр., ад сферы, куба ці квадрата. Размешчаная ў прасторы аднабаковая паверхня з зафіксаваным на ёй пунктам неперарыўнай дэфармацыяй абарачальна ператвараецца ў такую, на якой праз гэты пункт будзе праходзіць некаторы замкнёны шлях (абход), уздоўж якога можна пабудаваць нармаль, што неперарыўна мяняе свой кірунак да паверхні; праходзячы гэты шлях, нармаль вяртаецца ў зыходны пункт з напрамкам, процілеглым першапачатковаму. Характарыстыка аднабаковай паверхні — яе неарыентаванасць (гл. Арыентацыя). Для трохмернай прасторы сапраўдна і адваротнае: кожная неарыентаваная паверхня будзе аднабаковай паверхняй. Прыклады аднабаковай паверхні: Мёбіуса ліст, Клейна паверхня.

т. 1, с. 121

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ва́роўка ’вяроўка’ (КЭС). Форма слова (у параўнанні з вяро́ўка, гл.) не вельмі ясная. Акрамя зыходнага *vьrvь у слав. мовах былі словы і з іншым вакалізмам (параўн. рус. воро́ви́на ’вяроўка’, воровьё ’вяровачныя вырабы’; гл. Фасмер, 1, 275; асабліва Трубачоў, Дополн., 275), палес. воро́вка (Лысенка, ССП). Тэарэтычна мяркуючы, варо́ўка можа адлюстроўваць гэты другі вакалізм. Але можна таксама дапусціць, што варо́ўка — гэта гіперкарэктная форма (замест вяро́ўка) — якраз адваротнае таму, што назіраецца ў слове варэ́нік, якое ў дыялектах мае форму вярэ́нік. Параўн. яшчэ і рус. дыял. (вяц.) варо́вка ’вяроўка’ (СРНГ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

уздзе́янне н. Éinwirkung f -, -en, Éinfluss m -es, -flüsse (уплыў);

выхава́ўчае ўздзе́янне erzíeherische Éinwirkung, erzíeherischer Éinfluss;

адваро́тнае ўздзе́янне Rückwirkung f;

пабо́чнае ўздзе́янне Nébenwirkung f;

тэмперату́рнае ўздзе́янне Temperatúreinwirkung f;

уздзе́янне на ма́сы Mássenbe¦einflussung f -;

мець мара́льнае ўздзе́янне éinen morálischen Éinfluss áus¦üben

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

ЗДАБЫВА́ННЕ КО́РАНЯ,

алгебраічнае дзеянне, адваротнае ўзвядзенню ў ступень.

Здабыць корань n-й ступені з ліку a — значыць знайсці такі лік (корань) x, n-я ступень якога роўна a. Матэм. запіс $x = \sqrt{a}$ . Задача З.к. n-й ступені з ліку a раўнасільная рашэнню ўраўнення $x^{n} - a = 0$ , якое мае роўна n каранёў. Калі a — сапраўдны дадатны лік, то 1 з каранёў таксама будзе сапраўдным дадатным лікам (арыфм. корань); пад задачай З.к. часта разумеюць знаходжанне менавіта арыфм. кораня. Напр. $\sqrt[4]{81} = +3$ (арыфм. корань 3), таму што ${(±3)}^{4} = 81$ ; сярод уяўных лікаў (гл. Камплексны лік) ёсць яшчэ 2 карані: $\sqrt[4]{81} = ±3 i$ .

т. 7, с. 47

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

un-

[ʌn-]

prefix.

1) надае́ прыме́тнікам, прысло́ўям адмо́ўнае значаньне не- (ня-), без- (бяз-)

happy — шчасьлі́вы

unhappy — нешчасьлі́вы

equal — ро́ўны

unequal — няро́ўны

2) дзеясло́вам надае́ супрацьле́глае, адваро́тнае зна́чаньне

to lock — замыка́ць

to unlock — адмыка́ць

to tie — завя́зваць

to untie — разьвя́зваць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Прыда́ча ’тое, што дададзена, прыдадзена; прыбаўленне да цаны’ (ТСБМ, Мік., Др.-Падб., Нас., ТС), пры́дача ’прыдача, удача’ (Байк. і Некр.). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад прыда́ць. Сюды ж вытворныя прыда́члівы ’шчаслівы, удачлівы; які мае асаблівы нораў’ (Нас.), прыда́чны ’ўдалы, удачны; выгадны’ (Нас., Байк. і Некр., Янк. 1). Таксама да гэтага гнязда другасны вытворны назоўнік прыда́ка ’ўдачнік; удалы, зухаваты; неўтаймоўны, непадобны характарам на родных’ (Нас., Байк. і Некр.) з далейшым зрухам семантыкі — ’выпадак; нечаканасць’ (Нас.). У апошнім выклікае цікавасць не зусім яснае (адваротнае) чаргаванне ‑ч‑/‑к‑, якое, магчыма, выклікана пераасэнсаваннем формы слова пры субстантывацыі. Верагодна, усх.-слав., параўн. рус. прида́ча, прида́чливый ’здольны, умелы; спрытны’, укр. прида́ча.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

reverse¹ [rɪˈvɜ:s] n.

1. the reverse адваро́тнае, проціле́глае; проціле́гласць;

We are the reverse of being friends. Мы не толькі не сябры, а наадварот.

2. за́дні ход;

put the car in/into reverse даць за́дні ход

3. the reverse адваро́тны бок (тканіны, паперы і да т.п.)

4. : the reverse of a coin рэ́шка

5. fml паражэ́нне; права́л; няўда́ча

♦

in reverse наадваро́т

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ДЗЯЛЕ́ННЕ,

арыфметычнае дзеянне, адваротнае множанню. Падзяліць лік a (дзеліва) на b (дзельнік адрозны ад нуля) — значыць знайсці такі лік x (дзель), што здабытак bx = a (або xb = a). Для абазначэння Дз. выкарыстоўваюць знакі двукроп’я (a:b), гарыз. ( $\frac{a}{b}$ ) або нахільнай (a/b) рысы.

Для рацыянальных лікаў (цэлых, дробных і нуля) Дз. адназначнае і заўсёды магчымае (акрамя Дз. на нуль, што немагчыма). У межах цэлых лікаў — адназначнае, але не заўсёды магчымае, напр., 6 дзеліцца на 2 і 3, але не дзеліцца на 5. Абагульненнем звычайнага Дз. з’яўляецца Дз. з астачай. Падзяліць цэлыя неадмоўныя лікі a на b — знайсці такія цэлыя неадмоўныя лікі x і y, якія задавальнялі б патрабаванні a = bx + y, y < b, дзе x — няпоўная дзель (пры y ≠ 0) ці дзель (пры y = 0); y — астача. Гл. таксама Падзельнасць.

т. 6, с. 138

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)